Page 4 - 11-12-1403-1921 Sazandegi
P. 4
تازههای ادبیات و هنرکافه سال هشتم شماره 1921 04
شنبه 11اسفند 1403
مکاتبات فیلسوفانه گزارش ادبی
محاورۀ طالب و مطلوب شامل ۴دهه نامهنگاری هانا آرنت شعر واکنش سریع نیست
و کارل یاسپرس ،بیانگر تصویری از زندگی و زمانۀ پرتلاطم آنهاست
رونمایی دفتر شعر تازۀ فاضل نظری
سال ۱۹۵۱کتاب معروف خود «ریشههای توتالیتاریسم» را منتشر کرد. نامههای خصوصی مشاهیر وجوهی از زندگی و شخصیت و اندیشۀ
ایــن کتاب او را به یکی از اصلیترین نظریهپردازان زمان خود بدل کرد. آنها را عیان میکند که چهبســا در گفتهها و نوشــتههای رسمیشان، رونمایــی از جدیدتریــن کتــاب فاضل نظــری با نام
آرنت در ۴دســامبر ۱۹۷۵در نیویورک درگذشت و در کنار همسرش به دستکم بهشکل صریح و عریان ،عیان نباشد و بهچشم نیاید .نامههای «نیســت» با حمایت بانک صادرات ایران ،عصر پنجشنبه
متبکرامه۲تج ابماح۵ه۹ۀاتتفموآاصرررفنمهحلنۀتوهـ/تگیهطرا۵اجکالس۵هیپل۹رری/بهوزساکرهتوا(اتن۹موب۶م۹پاسا۱طرـنلسا۶سون۲هر۱۹ب) خصوصی هانــا آرنت و کارل یاســپرس در کتاب «محــاورۀ طالب و ۹اسفند در سالن اصلی پردیس سینمایی آزادی برگزار شد.
خاک سپرده شد. مطلوب» هم از این قاعده مستثنا نیست .ویراستاران متن اصلی کتاب کتاب «نیست» هشتمین اثر فاضل نظری ،مجموع های از
کارل یاسپرس در ۲۲فوریۀ سال ۱۸۸۳میلادی در شهر اولدنبورگ «محاورۀ طالب و مطلوب» لوته کهلر (دســتیار آرنت) و هانس ســانر ۴۱غزل با مضامین عاشــقانه و اجتماعی است که توسط
آلمان زاده شــد.او بعداز پایاندوراندبیرستاندردانشگاههایدلبرگ و (دســتیار یاسپرس) هستند و بنگاه ترجمه و نشــر کتاب پارسه آن را با انتشارات «سوره مهر» در ۸۸صفحه منتشر شده است.
مونیخ حقوق خواند سپس به مدت 5سال به تحصیل در رشتۀ پزشکی ترجمۀ فرهنگ رجایی منتشر کرده است .رجایی که استاد علوم سیاسی در حالی که از همان لحظات آغازین سالن اصلی سینما
راحت و بدون تعارف و پردهپوشــی و ملاحظه ،حرف زدهاند .اما آنچه پرداخت .یاســپرس در ســال ۱۹۰۹دکترای خود را در پزشکی گرفت و دانشگاه کارلتون کاناداست ،پیش از این دو کتاب «محبت و آ گوستین آزادی پر شــده بود و بعضی از حاضران به صورت سرپایی
کتاب «محاورۀ طالب و مطلوب» را خواندنیتر میکند ،گســترۀ زمانی در ســال ۱۹۱۳و پیش از آغاز جنگ جهانی اول ،استادیار روانپزشکی قدیس» و «درسگفتارهای فلسفۀ سیاسی کانت» هانا آرنت را ترجمه مراســم را دنبال میکردند ،جلسه آغاز شد .در ابتدای این
وسیعی اســت که نامههای این کتاب دربردارندۀ آن هستند .این نامهها دانشــگاهودرسال ۱۹۲۱استادرسمیدانشگاهشد.اوازسال ۱۹۳۰به کرده بود .او همچنین کتاب «هانا آرنت و محبت به دنیا» نوشتۀ الیزابت مراســم ،فاضل نظــری دربارۀ نگاهش به شــعر نکاتی را
از ســال ۱۹۲۶آغاز میشوند و تا سال ۱۹۶۹ادامه م ییابند .البته پس از تدریس فلسفه مشغول شد و به علت اظهارنظرهای مخالف با نهضت یانگ بروئل که زندگینامۀ هانا آرنت است را به فارسی ترجمه کرده و در
مهاجرت هانا آرنت از آلمان ،وقف های در نامهنگاری بین او و یاســپرس نازی از کار برکنار شــد .در همین دوران افکار کییرکگور ،فیلســوف دو کتاب «قدرت» و «سیاست» هم مقالاتی از آرنت ترجمه کرده است. خطاب به حاضران گفت.
م یافتدامابعدازاینوقفهبازنامهنگاریهایآنهاازسرگرفتهمیشود. اگزیستانسیالیست را دنبال و تبلیغ میکرد .یاسپرس معتقد بود ،جامعۀ به اعتقاد فرهنگ رجایی ،یاسپرس در تأثیرگذاری علمی و احساسی به گزارش مهر ،فاضل نظری با بیان ای نکه بعضیها
نکیتزاتبحو«مل فحاکوررۀیطشاـلـابنوهـمـطملمووابج»هبیا �مس.ـآِرینِِر تت۰ح۲ولسـراـبالطهۀبدوود بنابرایــن در صنعتی امروزی برای شخصیت انســانی خطرناک است .یاسپرس در بــر بنای «منظم» و نه «نظامدار» اندیشــۀ آرنت و توازن ذهنی او نقش به شعر او ایراد میگیرند؛ گفت« :گاهی اوقات بعضیها
فیلســوف و نهایــت در ۲۶فوریۀ ۱۹۶۹زمانی که ۸۶ســاله بود بر اثر حملۀ قلبی از مهمی داشــته اســت .اگرچه در دو کتاب فلســفی مهم آرنت« ،وضع که دوست و عزیز من هم هستند ،به من میگویند فاضل
که با یاســپرس شــروع به نام هنگاری کرد .آن زمان او شاگرد یاسپرس بشــر» و «حیات ذهن» ردپا و حضور هایدگر دیده میشود اما به گمان در مجموعه شــعرش این کار را کرده ،ولی باید این کار
بود و رابطهشــان رابط های استاد و شــاگردی بود اما این رابطه بعدها به دنیا رفت. بفهکمرفایهویمرقبینیِ ِانب بیینخشودی مترجم ،مارکس و هایدگر به ترتیب نقش متخاصم اریانمیحکــسردو.حماگلرممنناتسـصـمیتم.محیتگمیًًاربمایکدهتایصنمیکامربراگیبرکمنکم؟ه
که تآبمدرییلکا نشـوـشدــوتِِهسایِزِرایایننکتشحـوـلورراوآردنانتشدگراهناهمایههاشی وی دوست یای نزدیک هانا آرنت و کارل یاسپرس در نامههایی که از آنها در کتاب «محاورۀ و دانشــی برای آرنت دارند که او برای نورافشانی شــاد باشــم! آخر من چطوری تصمیم بگیرم شاد باشم
نیز بعد از مهاجرت به طالب و مطلوب» منتشــر شده است ،بیآ نکه در فکر این باشند که این گف توگــو و نقد آثار آنها را مهم و اساســی م یداند .نقل شــده وقتی وقتی غمگین هســتم؟ یا تصمیم بگیرم غمگین باشــم،
از سیاســت آمریکا از جمله از مککارتیسم ،سخن میگوید همچنین نامهها روزی منتشــر میشوند و بیشــمار آدم در سراسر جهان آنها را بظشاـهـرًًرا»عراصببراانیتی هاشیهدگمرافزررسوــیتادح،سـعـاصدبانتی بوتدههایودهگمر آرنت کتاب «وضع وقتی شــاد هســتم .اینها در ارادۀ من نیست ».نظری
خواهند خواند ،هرچه دل تنگشــان خواســته ،گفت هاند و از هر دری، قابل توصیف نبود. در ادامه دربارۀ شــعرهای اجتماعی و سیاسی و «شعر
واکنش ســریع» که در واکنش به مســائل روز نوشــته
از آلمان و هولوکاســت و دغدغهها و مســائل و موضوعات دیگری که میشــوند؛ گفت« :نمیفهمم چهطور میشود بلافاصله
ذهنش را به خود مشــغول کرده است .یاسپرس نیز در مکاتبات خود با دلخوری به خاطر راه جدا شــدۀ آرنت از او .اما رابطۀ آرنت با یاسپرس بعد از یک مناسبت شعر بگویی و واکنش سریع داشته
آرنت از مسألۀ آلمانیها حرف م یزند و همچنین از اسپینوزا و هایدگر و به گفتۀ رجایی ،رابطۀ طالب و مطلوبی بود و آرنت تا آخر عمر احساس باشی؟ میشــود ولی چنین شــعری هم همانقدر عمر
دوران پیری و بازنشستگی و آینده و سرنوشت انسان در این کرۀ خاکی و طلبگی از یاســپرس را با خود داشــت .یاســپرسهم برعکسهایدگر دارد ».یکی از حاضران از نظری خواست ،شعری را که
دیگر چیزهایی که ذهنش با آنها مشغول است. احساس استقلال رأی آرنت را تحسین میکرد. خودش از میان شعرهایش بیشتر دوست دارد؛ نام ببرد.
کتاب «محاورۀ طالب و مطلوب» نهتنها تصویری از شخصیت آرنت هانا آرنت ،سال ۱۹۰۶در خانوادهای یهودی در آلمان به دنیا آمد و در فاضل نظری در جواب گفت« :شــعری که بیش از همه
و یاســپرس ،که همچنین تصویری از قرن بیستم و مسائل و بحرانهای ۱۸سالگی وارد دانشگاه ماربورگ شد و در این دانشگاه شاگرد مارتین دوستش دارم در این مجموعه جدید است که آن را برای
آن از منظر دو فیلسوف بزرگ و نقاد است و تصویری از زمانۀ پرتلاطمی هایدگربودکهرابطۀعاشقان هاینیزبااوداشت.آرنتسال۱۹۲۶دانشگاه شــما میخوانم ».او سپس شــعری از کتاب «نیست»
ب هدســت م یدهد که آرنت و یاسپرس در آن زیستند .از همین رو کتاب ماربورگ را ترک کرد و به دانشگاه هایدلبرگ رفت تا رسالۀ دکتری خود را بــرای حاضران قرائت کــرد و در ادامه گفت« :به من
«محــاورۀ طالب و مطلوب» منبعی خواندنی و کارآمد برای شــناخت با عنوان «مفهوم عشق از نظر آ گوستین قدیس» زیر نظر کارل یاسپرس خرده میگیرند که چرا در شــعرهای جدیدت تخلص به
دقیقتر شخصیت و زندگی این دو فیلسوف و نوع رابطۀ آنها با یکدیگر را بگذراند .ســال ۱۹۳۳با قدرتگرفتــن آدولف هیتلر ،آرنت مدتی به کار میبــری .من در کتاب قبل یام 3تخلص و در کتاب
و نیز درکی روشنتر از دیدگاههای آنهاست .مکاتبات آرنت و یاسپرس زنــدان افتاد و با شــروع جنگ جهانی دوم به اردوگاه آشــویتس اعزام نیســت هم یک تخلــص دارم .میگویند تو دیگر خیلی
نمونۀ جالبــی از گف توگوی صریح ،اصیــل ،نکتهبین و بابصیرت بین شــد که البته توانست از اسارت فرار کند و همراه با همسرش هاینریش کلاســیک شــدهای و داری تخلص هم به کار م یبری.
دو انســان اندیشــ هورز از دو جنس ،دو دین و دو فرهنگ متفاوت در بلوشر به فرانســه برود .آرنت و همسرش با هجوم آلما نها به فرانسه به مثل این اســت که به من بگویند ،چرا ریشهایت سفید
خصوصی ،جمعی و همگانی -و مزموینضۀوتعماامتلمایاهدهای،یفرزنهندگگِِییانوسسـیـااسن-ی آمریکامهاجرتکردندودرسال ۱۹۵۱تابعیتآمریکاراپذیرفت.اوایل میشــود؟ آدم وقتی سنش بالا م یرود گاهی اوقات باید
است .این نامهها جنبههای مهمی مهاجرت برای او بسیار سخت و همراه با فقر بود ،سال ۱۹۶۳به استادی خــودش را در شــعر صدا بزند .وقتــی حافظ میگوید
از پرسشهای ابدی انســانی ،زندگی جمعی و رفتار اخلاقی را تحلیل دانشگاه شیکاگو رســید و در ۱۹۶۷به «مدرسۀ تحقیقات اجتماعی» «حافظم در محفلی ،دردی کشــم در مجلســی» شما
میکنندوبهبیانابنخلدونآینۀعبرتیدرمقابلخوانندهقرارم یدهند. نیویــورک رفت و تا پایان عمرش آنجا تدریــس میکرد .هانا آرنت در میگویید :چرا تخلص کردی؟ نه .برای همین است که
میگویم ،آرام آرام که ســنم زیاد میشود .اینهایی که از
چهل سالگی گذشــت هاند؛ م یدانند که دیگر تغییر اتفاق
نم یافتد ».نظری در جواب به یکی از مخاطبانش گفت:
«چیزی که من را به این وام یدارد که شعرم را منتشر کنم،
مخاطبانم هستند .خدا شاهد است که بخش زیادی از
دلیل انتشــار کتابها ،محبت مخاطبان و کسانی است
که شعر میخوانند .اگر میگویم ارز شمندترین جایزهام
را از دست شــما گرفت هام ،تعارف نمیکنم .برای من این
جذاب است که میبینم این شعرها خوانده میشوند و به
من انرژی م یدهند که کتاب بعدی را چاپ کنم».
نظری در پاســخ به یکی از حاضران دربارۀ گستره زبان
فارسی و ســفرش به افغانستان گفت« :سفر به افغانستان
خاطــرۀ خیلی خوبــی برای من بــود .افغانســتان جای
متفاوتی است از چیزی که ما فکر میکنیم .چند بار دربارۀ
افغانســتان و دربارۀ این سفر صحبت کردم .گفته بودم اگر
من اینجا در افغانستان آشــنا دارم در تهران غریب هستم.
یعنی این میزان در افغانســتان احساس آشنایی کردم و این
میزان احساس زیستن در وطن کردم».
پایانبخــش ایــن برنامه مراســم رونمایی و جشــن
امضای کتاب «نیســت» بود که در کتابفروشی جدید
سورۀ مهر در پردیس ســینمایی آزادی برگزار شد .در این
میان مخاطبان برای خرید کتاب نیســت و جشن امضا،
لحظات طولانی در صف حضور داشتند و با فاضل نظری
به گف توگو پرداختند.
