Page 4 - 25-03-1404-1992 Sazandegi
P. 4
تازههای ادب و هنرکافه سال هشتم شماره 1992 04
یکشنبه 25خرداد 1404
ایران میماند و میبالد ویترین:تازههایکتاب
واکنش اهالی فرهنگ و ادب به گستاخی رژیم صهیونیستی شعر شاعران برای ایران
اوهبواایزد،مرفجتومزسمویسدناگشـرـدت،مر)فترفمتهم.ویتزقهر.یبتًًامنازمدایینکمناجبطهقه افتادم و رفتم جنوب ،رفتم در پی حملات ددمنشــانه رژیم صهیونیستی به خاک کشورمان بسیاری از شعر جنگ به روایت غیررسمی گردآوری شعرهایی دربارۀ جنگ
را (که البته راهم نم یدادند از شاعران غیرانقلابی است
در این مناطق شنیده بمودیمشودب.هوقختوبی بیرگصشدتام،یواشقــعًًلایدلمکتلگنلبوالرههشادوه اهالی فرهنگ و ادب نسبت به این گستاخی و تجاوز واکنش نشان دادند.
کشته شده بود .دیدم صدای انفجار صفحۀ منســوب بهدکتر محمدرضا شــفیعیکدکنیدر اینســتاگرام با نقل
بود .برادرم هم کلامی از زندهیاد محمدعلی اسلامیندوشــن شاعر ،منتقد ،نویسنده ،مترجم،
چه مصیبتــی را دارم؛ تحمل میکنم و مردم چه تحملی دارند و چه آراماند مردم میتپد و چون پََاجیسنمت میافیتزند،د وخپاژکوسهــتشرگرخایودرانبریمنیوشخـیـزد.ت:ما«نانیِِـدـ ُُدرلافنیازن حقو قدان
دیگر شــهرها .چون تهران تا موشک نخورد ،جنگ را حس نکرد .درد من این و پیدا میشود ققنوس از
بیحســی و بیتفاوتی مناطق دور از جنگ بود .دلم میخواست لااقل مناطق و نهان میشــود و باز از نو پدیدار .هر کجا که گمان کنید که نیســت ،درست
دیگر مملکت ما بفهمند که چه اتفاقی افتاده اســت .همین فکر وادارم کرد که همانجا هست ،در هر لباس ،هر ســیما ،چه در زربفت و چه در کرباس ،چه
بنشینم ،زمین سوخته را بنویسم ».بهروز بهزادی ،روزنامهنگار پیشکسوت در آدگینوـیآــوـشاناناوآسمچدته!؛»خواالیمینودیصشوا.دانهدمزراریاآخیننرابهدهزاوهرامِِیصیرددیاونگددرر،نیخغزراوپبلیهاهچنیاِمِدیهیتاآیونسپـیدـچویتمدویکگرهوو:نِ ِد«ش،دیردواووازلنپگآاامیرادبنا،
بقهلمحممعلاموًتاًلربژایمخصشـهـیووننیتستمیخبالهفنمنداطو ققامعخدتتًًال بایفدکمشوسرائمالنوبهمایشبنکالگافت بت:ا واکنش
«اهالی پاورچین پاورچین میگذرند و آن روندۀ بزرگ که ایران نام دارد ،میماند( ».متن
گف توگو و دیپلماســی نه با خشونت و جنایت حل شود .جای تأسف است که
عده ز یادی مردم بیگناه کشته شدند .بهترین کار این است که تمام مردم در تمام این پست برگرفته از مطلبی است از محمدعلی اسلامیندوشن که در فصلنامۀ
کشورها برای دنیایی بدون جنگ و دشمنی تلاش کنیم و همه ملتها به آیین و هستی ،تابستاِِن۱۳۷۲با صفحات ۱۸۳–۱۸۴منتشر شده بود).
رســوم و حقوق یکدیگر احترام بگذارند ».او با تأکید بر اینکه ادبیات میتواند
در آ گاهیبخشــی به جهانیان برای ســاختن یک دنیای زیبا و آرام موثر باشد، ادبیات علیه جنگ
افزود« :ادبیات و شــعر به گونههای مختلف کلاسیک ،آزاد ،شعر سپید و موج این روزها عکسی منتشر شــده که کتاب «زمین سوخته» احمد محمود را
نو همواره در تحولات سیاسی و اجتماعی توانسته تأثیرگذار باشد ولی اثرگذاری نشان مدریمدیهادن.تلایینازعککتاسب،هاخوید نمیمااندآیوااِِرزبآهشتجاینمااپنذدیهرازی احدبمیلاه ات بساــجرانئیلگباهسایرتانو
آن زمانبر و عمیق است .ادبیات به جهانیان میآموزد که هیچ مشکلی با جنایت وقتی فرهاد عابدینی ،غلامحســین ســالمی ،جعفر کو شآبادی، بنویس! بنویس! بنویس /اسطورۀ پایداری
حافــظ موســوی ،بتــول عزیزپــور ،آریا آریاپــور ،محیط تاريخ! ای فصل روشن /زين روزگاران تاری
و خونریزی و جنگ حل نمیشود و صلح و انسا ندوستی است که به همه دنیا موضوع عکس« ،زمین ســوخته» اســت که رمانی است ضدجنگ ،این وجه طباطبایی ،نادر نادرپور ،محمد خلیلی ،عظیم خلیلی ،یدالله بنویس! پرتاب سنگی /حتی ز طفلی به بازی
ســود م یرساند .متأسفانه آ نقدر جوانان ما در سراسر دنیا غرق فضای مجازی نمادین برجستهتر میشــود چون جنگخواهی با ادبیاِِت ضدجنگ سر آشتی
شد هاند که دیگر کمتر به ادبیات عمیق و ارزشهای نهفته در آن توجه میکنند». ندارد ،همچنانکه ادبیات اصیل نیز جنــگ را برنمیتابد و همواره بر بیهودگی بهزاد کرمانشــاهی و کاوه گوهرین از جمله شاعرانی هستند بنويس! ايثار جان بود /غوغای پير و جوان بود
که یک یا چند شــعر از آ نها در این مجموعه آمده که در این فرزند و زن ،خانمان بود /از بيش و كم هر چه داری
اکاسرــیدانللداهرانمدر!ایابلی،همیترگفجمتهومادحرمقصفی بحاهوایرنکسرـدـ.تاگجنرامگ،ش نجنوشگ ات:سـ«بـهتم.رادتمفاعقاًًاددری و ویرانگری آن تأکید کرده اســت .ادبیات در پی صلح اســت حتی وقتی که از بین ســهم حیدر رقابی با ۲۰شــعر از سایرین بیشتر است و بنويس! قندان نوزاد /بر ريسمان تاب می خورد
جنگ مینویســد« .زمین سوخته» دربارۀ ســه ماه اول جنگ و بمبارانهای
همه جای دنیا قربانیان جنگ آدمهای عادی هستند .عدهای ایراد میگیرند که خوزستان اســت .محمود در «زمین سوخته» صداهای متنوع مردم در شرایط پس از او منصور اوجی و سیمین بهبهانی با ۱۴شعر ،خسرو با روز ،با هفته ،با ماه /بر بام بی انتظاری
فرشیدورد با ۱۲شعر و احسان طبری با ۱۰شعر قرار دارند. بنويس! كز تن جدا بود /آن ترد ،آن ساقۀ عاج
عکس دوم مربوط به ایران و حمله دیشب نیست .چه فرقی میکند ،کجا باشد. جنگی را ثبت و ضبط کرده و گزارشی مستند -داستانی از بمبارانهای شهری کامیــار عابدی در پیشســخن کتاب دربارۀ ســبک و با دستبندش طلايی /با ناخنانش نگاری
کودکانی قربانی میشوند که پناهی ندارند ...اسم خیابانهای محلههای ما مثل و آنچه در چنین وضعیتی بر مردم عادی م یرود ،ارائه داده و انواع واکنشها از
دفتر حضور و غیاب کلاس است .در جنگ هیچ فضیلتی نیست». جانب مردم به جنگ و بمباران را ترســیم کرده است .محمود دربارۀ انگیزهاش قالب شــعرها مینویســد« :به نظر تنی چند از شــاعران بنويس! كانجا عروسك /چون صاحبش غرق خون بود
روایت غیررســمی مانند رضا براهنی ،منصور اوجی ،محمد سیمینبهبهانی
عل یاصغر ســیدآبادی ،نویســنده ادبیات کودک و نوجوان نیز در مطلبی ازنوشــتناینرماندرکتاب«حکایتحال»ودرگف توگوبالیلیگلســتان، مختاری ،کاظم ســادات اشــکوری ،شــمس لنگرودی، شعر شاعران همواره آیینه و ترجمان احوال مردمان بوده،
آورده است« :ساعاتی پیش برخی مناطق مسکونی و برخی تأسیسات نظامی میگوید« :در همان سه ماه اول بود که برادرم کشته شد .این بود که از تهران راه
محمدعلی ســپانلو ،فرشته ساری ،احمدرضا احمدی ...و چــه در بزم و چه در رزم .پس از آغــاز جنگ عراق و ایران،
گزارش جند تن دیگر از مسیر تجربههای ذهنی شده گاه در وزنهای ایدئولوژی مشذمهابریی-ازسیشااسعریا منسجتوقارنشورمویاع بنهساـنـتاِِشلارمآتثمااریخل بوده
در موضوع
نمایی و اغلب در زبان شــعر منثور به جنگ نگریســت هاند. جنگ کردند .این گرای ش را میتوان «شــعر جنگ به روایت
با این همه در مجموع ،از ســنتیترین قالبها تا جدیدترین
تعطیلی موقت کمدیها شکلها در میان نمونههای شعر جنگ به روایت غیررسمی رسمی» دانست .آثار این شــاعران ،که در آنها مفهوم دفاع
دیده میشود .البته ،اغلب شــاعران سنتگرا بهسبب آنکه از وطن ،اگر نه همیشــه ،دســتکم اغلب ،جزئی از مفهوم
تصمیمهای تازه در سازمان سینمایی و معاونت هنری وزارت ارشاد باید محتوایی معاصر را در قید شعر درآورند ،ناگزیر بودهاند وسیعتر دین اسلام و مذهب تشیع با گرایش انقلابی محسوب
کم یــا زیاد ،انعطافهایــی از لحاظ زبانــی و تصویری در م یشــود ،از دهۀ ۶۰تاکنون در آثار متعددی بازتاب داشته و
چهارچوب ســنت شعری در نظر آورند .اما بدیهی است که مــورد تحلیل قرار گرفت هاند .در مقابل ،شــاعران دیگری هم
در گذر زمان ،شــماری از شعرها فقط به لحاظ ارزشهای بودند که بر اســاس ایدئولوژی ملــی و چپ یا ب هطور کلی بر
تاریخی درخور اشاره خواهند بود .در مقابل شماری از دیگر اساس نگاه عرفی ،آثار متعدد و پراکندهای با محتوای جنگ
از نشظـرـعهرمهااه،نکگهیسشرایکندلگاُُ /فنرشمابان امرحزتواشهراعایی زتیبکایردیهانشندا،خعتلایورها پدید آوردند .آثار این گروه را میتوان کمابیش «شــعر جنگ
بر به روایت غیررســمی» نام داد که در روایتها و تحلیلهای
ارزش تاریخی به حیطۀ ادبیات به معنای دقیق و خاص کلمه مرســوم چندان نشانی از آنها دیده نم یشود .کامیار عابدی،
نزدیک شده است». پژوهشگر و منتقد ادبی نامآشــنا در کتاب «شــعر جنگ به
شهیدش در دانشگاه شهید بهشتی را گرامی داشت. نهادها و تشکلهای هنری نســبت به حمله « 23خرداد» اسرائیل ز پوچ جهان هيچ اگر دوست دارم روای ت غیررســمی» برای نخستین بار بیش از ۲۰۰سروده در
به ایران ،واکنش نشــان داده و آن را محکوم کردند؛ در این راستا ،جلسه تو را ،ای كهن بوم و بر دوست دارم قالبهای سنتی و نو از حدود ۹۰سراینده به مثابۀ «برگهایی
تعطیلیفعالیتهای فرهنگی وهنری فو قالعادهای میان مدیران سازمان ســینمایی و مدیرعامل خانه سینما تو را ،ای كهن پير جاويد برنا فراموش شده از تاریخ ادبیات ایران» در دسترس دوس تداران
برای برنام هریزی پس از حادثه در ســینما برگزار شد .همچنین معاونت تو را دوست دارم ،اگر دوست دارم شعر فارســی قرار داده و در مقدمۀ کتاب نوشته« :شعرهایی
معاونــت امور هنــری وزارت فرهنگ و ارشــاد اسلامــی ب هدنبال هنری وزارت ارشاد تا اطلاع ثانوی ،تمامی فعالیتهای فرهنگی هنری تو را ،ای گرانمايه ،ديرينه ايران کــه گردآوردنده در ضمن جســ توجوی خــود در موضوع
شهادت مظلومانه تعدادی از مردم شریف ،فرماندهان برجسته نظامی و تو را ،اي گرامي گهر دوست دارم جنگ به روایت غیررســمی یافته است ،بیهیچگونه حذف
دانشمندانهست هایکشوراعلامکرد«:باتوجهبهه مدلیتولیدکنندگانو را متوقف کرد. تو را ،ای بزرگ ،ای حریم بزرگان یا ترجیحی ،از نظر ادبی ،فکری ،فرهنگی ،سیاســی و غیره
عرضهکنندگان آثار فرهنگی و هنری با ملت شریف ایران و خانوادههای بزرگ آفرين نامور دوست دارم در مجموعه حاضر گرد آورده شده است ...هدف اصلی این
شــهیدان و مصدومان ،تمام آثار نمایشــی به صحنــه نخواهند رفت و خانه سینما محکوم کرد هنروار انديش هات رخشد و من کتاب نه بررسی شعرهای جنگ به روایت غیررسمی که گرد
اجراهای صحن های موســیقی و فعالیت گالریها نیز از امروز (جمعه،
خانه ســینما ،جامعه اصناف ســینمای ایران در بیانی های نوشــت:
«هرگونــه تعرض به ایران عزیز برای تمامــی ایرانیان پاکنهاد ،ناگوار و هم انديش هات ،هم هنر دوست دارم آوردن بخشــی از ادبیات ایران اســت که بیشتر آ نها در گذر
غیرقابل پذیرش است .ما سینماگران با دیگر ایرانیان وط ندوست همراه اهگمرهقهورل اچفه نسقانهل ،يسََايرمتدنوتساريتخدارم زمان به فراموشی سپرده شده است .بدیهی است که بررسی
بوده و معتقد هســتیم که از این ورطه و لحظه تاریخی نیز ســربلند گذر و تحلیل کلی و جزء بهجزء بیش از دویست شعر با محتوای
مهدی اخوان ثالث مشترک در یک دوره ،نیازمند تعریف چندین و چند مقاله و
خواهیم کرد».
حتی کتاب مستقل اســت ...مجموعۀ کنونی نه همه که به
جلسه فو قالعاده در سازمان سینمایی طبع فقط دربرگیرنده شــماری از شعرهای جنگ به روایت
شعر جنگ به غیررســمی اســت که گردآورنده از آنها اگاهــی و به آنها
رئیس و مدیران ســازمان امور سینمایی و مدیرعامل خانه سینما در روای تغیررسمی دسترسی داشته است».
واکنش به حمله اســرائیل ،جلسه فو قالعادهای را تشکیل دادند .در این عمران صلاحی ،احسان طبری ،سیمین بهبهانی ،خسرو
جلسه که عصر جمعه « ۲۳خردادماه» در سازمان سینمایی برگزار شد، برگهایی فراموش شده فرشیدورد ،سیاوش کسرایی ،محمد مختاری ،رضا براهنی،
درباره اقدامهای حوزه ســینما در واکنش به جنایات اسرائیل و تجاوز از تاریخ ادبیات ایران: منصور اوجی ،کاظم سادات اشکوری ،جلال سرفراز ،فرامرز
بــه خاک ایران که منجر به شــهادت جمعی از ه موطنــان ،فرماندهان ۱۳۵۹تا ۱۳۷۹ ســلیمانی ،ژاله اصفهانی ،مهدی اخــوان ثالث ،محمدعلی
نظامی و اســاتید شاخص شــد ،بحث و تبادل نظر شد .در این جلسه کامیار عابدی سپانلو ،شمس لنگرودی ،حیدر رقابی ،محمدعلی اسلامی
اکران فیلمهای کمدی بهتعویق افتاد و مقرر شد ،نحوه فعالیت سینماها انتشارات جهان کتاب ندوشن ،منوچهر نیستانی ،فرشــته ساری ،علی باباچاهی،
در روزهای آینده نیز متعاقبا اعلام شــود .رائد فریدزاده ،رئیس سازمان ۳۸۴صفحه ادیب برومند ،شــفیعی کدکنی ،هوشــنگ ابتهــاج ،بهزاد
ســینمایی و علی دهکردی ،مدیرعامل خانه سینما در سخنانی ضمن ۱۴۰هزار تومان زرینپور ،ســیروس شمیسا ،نیر ســعیدی ،حسین منزوی،
محکوم کردن این حادثه بر ه مدلی و وفاق ملی بین مردم و ســینماگران
تاکید کردند .رئیس سازمان ســینمایی همچنین یاد و خاطره همکاران
