نخستوزیر اسرائیل در واشنگتن نتوانست به اهداف خود برسد
درحالی که اسرائیل با بحرانهای بیسابقهای در داخل و خارج روبهرو است، سفر اخیر نخستوزیر آن به آمریکا نهتنها گشایشی در روابط با واشنگتن ایجاد نکرده است بلکه نشانههایی از تشدید اختلافات با دولت آمریکا در مسائل کلیدی ازجمله جنگ غزه، روابط با ایران و تعرفههای تجاری دیده میشود.
با وجود هماهنگی کامل در سیاستهای آمریکا و اسرائیل که در دوران ریاستجمهوری دونالد ترامپ تعمیق یافته است، نمیتوان شرایط «دشوار» کنونی اسرائیل را نادیده گرفت؛ شرایطی که مواضع پیشین واشنگتن نیز نتوانسته است، راهحلی واقعی برای آن ارائه دهد. به همین دلیل برخی تحلیلگران بر این باورند که سفر اخیر بنیامین نتانیاهو به واشنگتن نه تنها خروجی ملموسی برای نخستوزیر اسرائیل به همراه نخواهد داشت بلکه در میانه شرایط پیچیدهتر و اختلافات فزاینده میان دو طرف صورت گرفته است.
زمانی که نخستوزیر اسرائیل آخرین بار در واشنگتن حضور یافت، دلایلی برای خوشبینی داشت؛ به ویژه آنکه ترامپ در آن زمان با طرحهایی خیالی برای تسلط بر نوار غزه و تبدیل آن به مقصدی گردشگری، جهانیان را شوکه کرد. این طرح ترامپ هدیهای به نتانیاهو و کاملاً منطبق با خواستههای جریان راست افراطی اسرائیل بود و در عین حال به احتمال ایجاد دولت فلسطینی یا اعطای حقوق به ملت فلسطین بیاعتنا بود.
اما سفر اخیر در زمانی بسیار دشوارتر صورت میگیرد به ویژه در سایه اعمال تعرفههای ۱۷ درصدی از سوی ترامپ بر صادرات اسرائیل که موجب غافلگیری سیاستمداران تلآویو شده است. همچنین نشانههایی از تمایل کاخ سفید به بررسی جدی انجام مذاکرات غیرمستقیم با جمهوری اسلامی ایران درباره برنامه هستهای دیده میشود و این در شرایطی صورت میگیرد که تنشها میان تلآویو و آنکارا به دلیل اقدامات اخیر اسرائیل در سوریه افزایش یافته است. نتانیاهو در داخل نیز با بحرانهایی جدی مواجه است؛ ازجمله قرار است این هفته در دادگاه فساد که مدتهاست در جریان است، شهادت دهد. او با مجموعهای از اتهامات؛ ازجمله دریافت کمک مالی برخی از همپیمانانش از قطر، مواجه شده که هیچ نخستوزیری پیش از وی با آنها مواجه نبوده است.
بعید است دیدار اخیر ترامپ و نتانیاهو بتواند او را از مشکلات فزایندهاش نجات دهد، یا راهحلی واقعی برای پایان دادن به چرخه جنگ در منطقه ارائه دهد. حتی در صورتی که اسرائیل و جنبش مقاومت اسلامی حماس به توافقی موقت برای آتشبس برسند، دستیابی به صلح واقعی در غزه در آینده نزدیک بسیار بعید به نظر میرسد. طبق این گزارش، از زمان عملیات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ نتانیاهو بر تحقق همزمان دو هدف اصرار داشته است؛ آزادی تمامی زندانیان صهیونیست در غزه و نابودی کامل حماس. با این وجود باید گفت که دستیابی به این دو هدف به طور همزمان ممکن نیست؛ چراکه حتی اگر فرض شود میتوان حماس را که سازمانی با حمایت مردمی گسترده در غزه است از بین برد، چنین کاری سالها به طول میانجامد، این درحالی است که زندانیان صهیونیست چنین زمانی برای زنده ماندن ندارند.
از آنجا که اسرائیل تاکنون یکی از این دو هدف را به طور واضح بر دیگری اولویت نداده، هیچ یک از آنها نیز محقق نشده است. درحالی که بخش عمدهای از رهبران حماس، ازجمله «یحیی السنوار»، رئیس دفتر سیاسی این جنبش ترور شدند اما حماس همچنان ساختار حکومتی خود را حفظ کرده است و جنبش حماس هنوز شکست نخورده و تحت رهبری عزالدین الحداد و محمد السنوار در حال تجدید قواست.