Page 6 - 21-04-1403-1740 Sazandegi
P. 6
باشگاهجوانانکارگزارانسازندگیایرانسازندگیجوان سال هفتم‌شماره 1740 06
پن جشنبه 21تیر 1403
صداقت و صمیمیت مسیرصع بالعبور لزوم کاهش تورم دریچه :تحلیل عادات
حســین نورانینژاد :دســتاورد مهم این انتخابات ،بازگشت سیدابراهیم امینی :رســیدن رئی سجمهور منتخب به اهداف سیدمحمدحســین عادلــی :اولوی تهای اقتصــادی دولت اصلاحات اقتصادی واقعی
اعتماد و وصف صداقت درباره کســی است كه از این پس در و برنام ههای خود ،به عوامل موثری بســتگی دارد که شــاید چهاردهم تابع دو عامل است؛ اول شرایط اقتصادی حاضر و چگونه است؟
رده رهبران سیاسی شمرده خواهد شد .راستگویی ،مه مترین مه مترین آنها را م یتوان همراهی مردم با منتخب خود دانست، دوم قو لهای رئی سجمهور منتخب که مردم به آن رای دادند.
صفت مسعود پزشكیان است که حتی مخالفان و رقبای او هم زیرا بدو نشــک ســن گاندازی و کارشــکن یهای داخلی و اگــر تورم را از کانــال 40درصد به کانــال 30و حتی زیر 30 چهارمولفهاصلاحاتاقتصادیبرایرئی سجمهورجدید
در طول تبلیغات انتخاباتی ،سراغ هر نقد و برچسبی رفتند ،اما خارجی در مسیر صع بالعبور دولت ایشان زیاد خواهد بود و درصد برسانیم ،در نتیجه ،ثبات نسبی برای رشد فعالی تهای
نتوانستند درباره صداقت و راستگویی و صمیمیت او ،حرفی گذر سربلند از آن بدون همراهی و همدلی ارکان مختلف نظام اقتصادی و افزایش اشــتغال و بالا رفتن قدرت خرید مردم و مریم رحیمی
خلاف برداشت عمومی بزنند. و همچنین عموم مردم میسر نخواهد بود. تقویت پول ملی خواهد بود. روزنام هنگار
پنج مساله حدود ی ک هفته از انتخاب رئیسجمهور گذشــته است و
حالا مردم ،انتظارات اقتصادی زیادی از منتخب خود دارند.
سالهاست که اقتصادخواندهها میگویند :اقتصاد ایران بیمار
است و همین بیماری اقتصادی منجر شده که رفاه مردم در حد
انتظار آنها نباشد .به بیان فنی و تکینیکیتر ،بیماری اقتصادی
خود به شکل رشد پایین اقتصاد در مقایسه با دیگر کشورهای
درحال توسعه نشان داده میشود.
اگر علم اقتصاد را دانش تخصیص بهینه منابع محدود به
نیازهاینامحدودتعریفکنیم،تصمی مگیریدرموردچگونگی
تخصیص بهینه منابع در ســطح جامعه ،وظیفه سیاس تگذار
خوانده م یشود .در سا لهای گذشته ،دولت سیزدهم با پرچم
نگاهی به مهمترین اولویتهای اقتصادی دولت چهاردهم «اصلاحات اقتصــادی» و «جراحی اقتصادی» دســت به
منابع مالی مورد نیاز بنگاهها محســوب میشود و از طرف دیگر، افزایشــی نرخ ارز در بازار آزاد مقابله کننــد .اما یکی از تبعات اعمال اقداماتــی زد که آن اثر ملموس مورد انتظار را نداشــت؛ برای
بستری برای امکان ورود سرمایههای خرد به حوز‌ههای اقتصادی چنین سیاستی ،به‌وجود آمدن رانتهای گسترد‌های بود که به‌دنبال آن مثــال ،ارز ۴۲۰۰تومانــی را حذف کرد اما دلیــل حذف ارز
است .دولت جدید میتواند با مدیریت متناسب نرخ بهره در نظام کژگزینــی ( )Adverse Selectionاز ســوی سیاســ تگذاران جهت ۴۲۰۰تومانــی ،تخصیص بهینه منابع نبود ،چراکه دیگر ارزی
بانکی ،زمینه بهبود وضعیت تامین مالی از طریق بازار ســرمایه را تخصیص ارز به اــشخاص اشتباه و در ادامه کژرفتاری( (�Moral Haz احسان برین نمانده بود که دولت بخواهد بذل و بخشــش کند .تصمیمات
فراهم آورد و از سوی دیگر با حمایت از فعالیت نهادهای مالی و )ardدر رابطه با نوع مصارف ارزی از سوی همان افراد اشتباه رخ داد.
تسهیل فعالیت آنها و به طور همزمان نظارت موثر بر عملکرد آنها، یکیازنمونههایاخیرآنفسادگسترد‌هایبودکهدریکیازشرکتهای پژوهشگر اقتصادی و فعال بازار سرمایه
مشوق ورود غیرمستقیم سرمایههای خرد به بازار سرمایه باشد ،که تولیدچایرخداد.بنابراین،بهنظرم یرسداولویتمهمدیگردردولت
سبب تحلیلی شدن هرچه بیشتر بازار سرمایه و کاهش هیجانات و اکنون که در آستانه تشکیل دولت چهاردهم هستیم ،در این یادداشت اقتصادی سیاســ تگذاران در دهه پیش ،اغلب پاسخی برای
جدید باید معطوف به ایجاد ارز تکنرخی در کشور باشد. جبران کسری بودجه ،مصرف بسیار زیاد یک کالا و خدمات
به تبع آن نوسانات شدید قیمتی در آن شود. مروری خواهیم داشــت بر برخی از اولویتهای اقتصادی پی شروی یــا قاچاق آن کالا و خدمات و در نتیجه کمبود آن در کشــور
استقرار نظام مالیاتی شفاف و عادلانه :بر کسی پوشیده حذف قیمتگذاری دستوری و تقویت بورس کالا :طی3 کشور. بوده است .قانون هدفمندی یاران هها ،تعیین نرخ ارز ترجیحی،
کنتــرل تورم :مطابق دیدگاه متعــارف در علم اقتصاد1، پیما نسپار ی ارزی ،افزایش قیمت حام لهای انرژی و حذف
نیست که در بلندمدت و با اتمام منابع انرژی صادراتی ،که در5 ســالهای اخیر ،صنایعی همچون سیمان و فولاد به سمت ارز ۴۲۰۰تومانــی و تبدیل آن به ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی هم در
عرضه محصولات خود به مشتر یان از طر یق سازوکار بورس کالا حرکت مهمترین عامل تورم ،پول اســت و مادامیکه شاهد رشد
رأسآنهانفتوگازاست،مهمترینتکیهگاهبودج هایدولتدرآمدهای کردند .این اتفاق باعث کاهش قابل توجه واسطهها در بازار محصولات حجم پول بدون رشــد متناسب با آن در ســمت عرضه کل اقتصاد همیندستهجایم یگیرند.پساگرهیچیکازایناقدامات،
مالیاتی خواهد بود .بنابراین ،تقو یت نظام مالیاتی در جهت کارآمد شدن اینصنایعشدوبهطورهمزمانموجبحذفقیم تگذاریدستوریدر باشیم ،گر یزی از تورم نیست .رشد عرضه کل اقتصاد نیز در گرو رونق اصلاحــات واقعی اقتصــادی نیســت ،رئی سجمهور جدید
هرچهبیشترآن،یکنیازاساسیبرایاقتصادایراناست.طیسالهای بازارکالاهایاینصنایع،کاهشقیمتکالابرایمصر فکنندهنهاییو گرفتن بازارهای صادراتی ،ب هویژه نفت و گاز اســت .از سوی دیگر، اچصگل ًاونمهوبلایف هدهباهیشاــصکلالحاحقتیاققتی دصاسدتیبکهداامصلعاواحماقلتهصساتدنبدزن؟د و
اخیر ،با توجه به کاهش درآمدهای دولت از محل صادرات نفت و گاز و در عین حال با حذف امکان خریدهای نسیه و اعتباری ،سبب افزایش دولتبرایعملبهتعهداتبودج هایخودناچاربهتامینمنابعریالی
فهمشـچـنایرنواانردداآزوهربدزهرو بگعدولضًًا اتعدترراایرضاان،تسکیاارمسندتاهناویا مصالنیااتفیرباهدارقپشیاردامشرتدمه نقدینگی در شــرکتهای ســیمانی و فولادی شــد .این تجربه موفق، درنتیجه خطر بارسوزتک ،کسهردیربوودضجعیه،اتیعنمدنماتبقعونیاچتارًًعاارزضطهرکیلقاقختلقصپادولو ب ه طور کلی ،اصلاحات به دو دســته تقســیم م یشــوند؛
است.بنابراین،بهنظرم یرسدچنانچهگشایشیدروضعیتتحریمهای بســیاری از فعالان اقتصادی را امیدوار کرد که با ورود ســایر صنایع به تامین خواهند اصلاح در بازارها و اصلاح ثبا تســاز .اصلاح بازارها نوعی
اقتصادی و درنتیجــه افزایش صادرات نفــت و گاز رخ دهد ،فرصت بورس کالا ،چنیــن مزیتی برای آنها پدید آیــد .بنابراین ،یک اولویت شد .بنابراین دولت جدید برای کنترل نرخ تورم به طور همزمان ،باید قبال دولت و مردم است؛ چراکه دولت در امزثبل ًاد‌هوباقسعــ‌یتاسنــمایزانی
مناسبی برای دولت ب ه وجود خواهد آمد که ضمن کوچک کردن خود، اقتصادیدیگردولتجدیدمیتواندحمایتازبورسکالا وورودسایر به تقویــت عرضه کل اقتصاد و رفع موانع صادراتی (که در رأس آنها مردم قیمت انرژی ،پرداختی بیشــتری به
اصلاحات اساســی در نظام مالیاتی را دنبال کند که دو مولفه عادلانه تحریمهاست)،انضباطبخشیبودج هایوکنترلحجمپولمتناسب دارد .نمونه این سیاســت هم اصلاحــات اقتصادی در زمان
صنایع به آنها در جهت تقویت بازار رقابتی و شفاف در کشور باشد. با وضعیت اقتصاد ایران بپردازد. ریاســ تجمهوری محمــود احمد ینژاد یا حــذف ارز۴۲۰۰
بودن و کارآمدی را به همراه داشته باشد. حرکــت از نظام ارز چندنرخی به نظام ارز تکنرخی2: تومانی در دولت سیدابراهیم رئیسی است.
تقویت بازار ســرمایه :بازار ســرمایه در ایران ،درحال4 در آن روی ســکه و هنــگام اصلاح ثباتســاز ،دولت بر
پس از خروج آمریکا از برجام در ســال ،۱۳۹۷دول تهای
حاضر از طرفی کاملکننده نظام بانکی در جهت تامین دوازدهموسیزدهمبااختصاصانواعارزترجیحی،سعیکردندباروند سیاســتهای پولی و مالــی کلان تمرکز میکنــد .دولت در
این نوع از اصلاحات به شــکل طولانیمدت به مسائل نگاه
میکند و ســعی دارد مانع از رشــد حجم پول شود .در هنگام
اقتصاد ایران در گذر از بحران انجام این اصلاحات ،رشــد هزینهها کند میشود و درآمدها
افزایش مییابد .به همیــن دلیل هم این روش برخلاف روش
قبلی در کوتاهمدت ،نفعی به مردم نم یرســاند و ممکن است
کــه دولت ،مقابل گروههای حامی خود نیز قرار بگیرد .نمونه
این نوع سیاست هم تشکیل حساب ارزی در زمان زمامداری
درباره چالشهای اقتصادی دولت «مسعود پزشکیان» سیدمحمد خاتمی اســت .اصلاحات اقتصادی اصلی چند
قیمت تمامشــده یــک کالا (کالا قابل عرضــ ه جهانی مانند فهرموچنشیننف افتزاایینشکنقسردینیگرا پیووشنهایشت ًدا اهیدج،اباد تعورثمایمج‌یادشبویدم.ااریین یا مرکزی مولفه دارد که بسط آنها در این مقال نمیگنجد و در ادامه شده
کفش) شامل مواد اولیه و هزین ه تولید شامل نیروی انسانی و سربار و هلندی اختصاری آنها بیان میشود:
تجهیزات و ...اســت .وقتی ارز با قیمــت کمتر از قیمت واقعی آزادسازی قیم تها :سیاست تعیین قیمت کالا و1
در بــازار با نیت کاهش هزینههای مــردم در اختیار واردکننده قرار درحالی است که تامین کسری بودجه از طریق اوراق قرضه یا مالیات سیدمحمدنوید خدامی
م یدهید ،کالا وارداتی با قیمت تمامشــده کمتری نسبت به کالای م یتواند راهکار این موضوع باشــد .مضاف بر آنکه بهتر آن است که یعنی قیم تدگخذاالرــی اتصدلولاحتاقدتر آصاخدریینب هحشلقمـاـرهنمعر‌یآیضدهوو تمقعاموضلا ًا،
تولید داخل تامین م یشــود .افزایش سود واردکننده و حذف سود بودجه به طریقی باشد که کسری نداشته باشد. عضو شورای سازمان جوانان در بلندمدت اثر سوء خواهد داشت .رئی سجمهور جدید باید
تولیدکننده داخلی به معنای از بین رفتن صنعت داخلی اســت .در یکی از بخشهای اصلی عامل ایجاد کســری در بودجه یارانهها، حزب کارگزاران سازندگی ایران بازارها را به رسمیت شمرده و از فرمول عرضه و تقاضای آنها
کنار این موضوع الزام صادرکننده برای ارائه ارز ناشــی از صادرات بالاخص یاران ه حاملهای انرژی اســت .قیمت پایین حامل انرژی تبعیت کند.
کالای داخلی با قیمت ارز کمتر از بازار آزاد نیز ،یعنی کاهش سود شاید در نگاه اول متبادرکننده افزایش نسبی رفاه باشد .اما نهتنها این حســن روحانی ،ســال ۱۳۹۲در یکــی از مناظرهها گفت« :هم ثبات اقتصاد کلان :ســنگ محــک این مولفه در2
نیـهـاایتًًاحتمیخایل اجقاتد زصیاادندابراخلیی اصاسدرتک.ننده و حذف صادرات .این چرخه رفاه برای تمامی اقشــار بالاخص اقشار ضعیف جامعه نیست ،بلکه ســانتریفیوژ بچرخــد ،هم چــرخ اقتصــاد» .همــواره و در تمامی
یکی از راههای تامین بودجه دولت ،مالیات اســت .در حدود ۶۰ با ایجاد تورم بهواسطه کسری بودجه باعث افزایش اختلاف طبقاتی دورهها مســائل اقتصادی یکــی از پایههای برنامههــای کاندیدای اقتصاد ،نرخ تورم است .اگر سیاستی بدون توجه به
درصد از اقتصاد ایران به‌درســتی مالیات پرداخت نمیکند .اصلاح ریاستجمهوری بوده اســت .این موضوع امروز که تورم بیش از 40 کنتــرل تورم و ثبا تبخشــی اجرا شــود ،در زمره سیاســت
و از بین رفتن توان مالی اقشار ضعیف نیز میشود .پایین بودن قیمت درصد اســت و رشد اقتصادی میانگین دهه کمتر از دو درصد است، اصلاحاتیشمردهنم یشود.
قوانین مالیاتی از ملزمات اصلاحات اقتصادی است. حاملهای انرژی به‌واســطه دریافت یارانــه باعث کاهش جذابیت مهمتر نیز مینماید .اکنون مســعود پزشکیان به پاستور رسید‌ه است برنامــه حمایتــی موثــر :سیاســ تهای اصلاح3
عدم ارتباط بانکهای داخلی با دنیا و افزایش هزین ه انتقالات بهبود بهر‌هوری و کاهش مصرف یا افزایش جذابیت قاچاق میشود. و چهار سال فرصت دارد تا وضعیت اقتصادی کشور را بهبود دهد.
مالی بی نالمللــی نیز منجر به افزایش هزینههای اقتصاد کشــور به عبارت دیگر ،میتوان اینگونه بیان کرد که ارزان بودن انرژی منجر اگر بخواهیم چال شهای وضعیت اقتصادی کشــور را نام ببریم، کنترل تورماقوتثبصااد‌تبیخماشنـنـدیآزاشدــسـکـالزمی یقگییمرد‌ت،هـحـتام ًاک بههباقهشدــرف
اســت .پذیرفتن قوانین بی نالمللــی ازجملــه FATFاز گامهای به تشویق پرمصرفها م یشــود؛ یا انگیزه برای قاچاق آن را افزایش تورم افسارگســیخته ،رشــد اقتصــادی پایین و افزایــش نابرابری، آســی بپذیر جامعــه لطمه م یزنــد؛ بنابراین مهم اســت که
موثر اصلاح این حوزه اســت .بر کسی پوشیده نیست که اصلاح م یدهــد .لازم به ذکر اســت یارانهها در ســایر حوز‌هها ازجمله آب، مه متری نهایشان هستند که کسری بودجه و پوشش آن با فروش نفت برنام ههایی با محاســبه دقیق هزین ههــای آن برای کمک به
ارتباطــات با دنیــا و حذف تحریمهــا نیز باعث بهبود شــرایط درمان و بهداشــت و خوراک نیز ب ه درســتی اختصاص داده نشده و و استقراض از بانک مرکزی ،رانت ارزی و چندنرخی بودن ارز ،رانت گروههای آسی بپذیر ،تدوین شود.
نهتنها موجب بهبود رفاه نمیشــوند که مخل رفاه کلی شهروندان به سوخت و یارانه عظیم بر حام لهای انرژی ،آب ،بهداشت و خوراک، بازارهای جا‌قدهتانستصیاردرسایدیابباشیهتدبهابزحااترشمنًهاادم.ویلمفثجهل ًاهچاانگهاریر:چمب،هرینآاعزانمد‌هیسهادازسیتیارقسیصلمیابحهت4
اقتصادی و اجتماعی جامعه میشود. واسطه ایجاد کسری بودجه نیز هستند. نظام مالیاتی ناشــفاف و ناعادلانه ،عدم ارتباط بان کهای داخلی و
در پایــان لازم اســت بیان کنم ،گــروه اقتصادی پزشــکیان باید چندنرخی بودن ارز یکی دیگر از عامل تخریبی اقتصاد است .این خارجــی و افزایش هزینه مبادلات پولی و قیم تگذاری دســتوری،
معضلات صندوقهای بازنشستگی ،قیمتگذاری دستوری ،دخالت موضوع موجب تشویق واردکننده و سرکوب تولیدکننده و صادرکننده عوامــل ایجاد این چال شها بود‌هاند .در ادامه به تشــریح چال شها و خودرو ،سیاست خوبی است اما به شرطی که مصر فکننده به
دولت در بورس ،درآمدزایی از طریق اموال دولت و خصوصیســازی است .ب هعلاوه که تقاضای کاذب ارز ایجاد م یکند که نسبت عرضه بازارهای جهانی هم دسترســی داشته باشد و محدود به بازار
و تقاضا را ب ه هم زده و موجب افزایش قیمت نرخ ارز م یشــود .برای عوامل و راهکارهای آنها م یپردازیم. داخلی نشود.
و بسیاری از مشکلات ریز و درشت اقتصاد ایران را نیز حل کند. تشریح موضوع به یک مثال م یپردازم: تورم یک پدیده پول ی اســت .بدین معنی که رشد نقدینگی باعث
ایجاد تورم م یشود ،نه آنکه افزایش قیم تها بالاخص ارز باعث تورم
شود .افزایش قیم تها بالاخص ارز معلول تورم هستند .هنگام یکه
در بودج ه کشــور کســری وجود دارد و دولت با استقراض از بانک
