Page 5 - 08-05-1403-1750 Sazandegi
P. 5
05 سال هفتمشماره 1750 پیشنهادهایی برای دیدنتماشا
دوشنبه 8مرداد 1403
دیدگاه :یادداشت سینمایی شفافسازی در آخرین روز
صدای فیک ،صدای شیک بنیاد سینمایی فارابی پس از سه سال گزارش مالی خود را منتشر کرد
به بهانه درگذشت سعید راد
و نسبت دوبله با صدای بازیگران قدیمی
ســرمایهگذار اصلی فیلم گفته بود :ابتدا وزارت نفت پای کار (گهوارهای بر دوش) ،محمدرضا ورزی (عطار نیشــابوری)، آمار و ارقام حمایتی ســازمان سینمایی از فیل مهای تولیدی
آمــد و پس از آن نیز بنیاد ســینمایی فارابی به عنوان یک نهاد لیلی عاج (نهنگ یونس) ،علی شاهحاتمی (تار و نار) ،مهرداد سه سال اخیر ســرانجام در آخرین روز فعالیت رسمی دولت
غفارزاده (بــه رنگ آتش) ،نقی نعمتی (دو روز و دو شــب), سیزدهم منتشر شــد تا گمان هزن یها درباره دخ لوخرج برخی
سینمایی در ساخت این اثر مشارکت کرد. محمدرضا عرب (فاصله میان دو شــلیک) ،نــادره ترکمانی فیل مهای این سا لها شفاف شود.
«قلب رقه» ( ۵۰درصد مشــارکت) با ۲۳میلیارد تومان، (یادگاری) ،علی قائممقامی (ســیاهچاله) ،هاتف علیمردانی پس از آنکه از ســال ۱۳۹۹انتشــار گزارشهایی با عنوان
«بهشت تبهکاران» ( ۵۰درصد مشارکت) با ۲۱میلیارد تومان (تلخ گندم) ،بهروز شــعیبی (شب آخر) ،احمدرضا معتمدی متوقف شد و برخلاف چند سینمایی شسـفـاالف پسیازشیازدرآنستاقزرمیابًًان
و شور عاشقی ( ۴۰درصد مشارکت) با ۱۳میلیارد تومان دیگر گــزارش مالی و عملکردی هیچ نوع
فیل مهای حمایت شده بنیاد سینمایی فارابی با رق مهای بیش از (هویت) و دانش اقباشاوی (آرژانتین) میتوان اشاره کرد. از زیرمجموعههای ســازمان ســینمایی منتشــر نشد ،بنیاد
نگرا نکنندهاینکهبخشعمدهتولیداتموردحمایتفارابی ســینمایی فارابی در انتشــار عمومی این گزار شها پیشــگام
۱۰میلیارد تومان هستند. انگار از طراحی اقتصادی لازم برای بازگشت سرمایه برخوردار شــده و این انتظار هســت که گزارشهای شفافسازی دیگر
بجز اینها بــه فیلمهای دیگری نیز میتوان اشــاره کرد که نبودهاند به جز موارد معدود ،اغلب یا اکران نشدهاند یا در اکران زیرمجموعههای این ســازمان و نیز جشــنوارههای سینمایی
مهرزاد دانش نام آشناتر هســتند یا در جشنواره فجر به دلیل کسب جایزه و شکست خوردهاند یا اینکه پیش از اکران به تلویزیون فروخته برگزار شــده در سه سال قبل هم منتشر شوند .البته همه اینها
بازخوردها نامشان بیشتر شنیده شد مثل «کت چرمی» با ۵۰ به شرطی اتفاق م یافتد که مدیران سازمان
منتقد درصد مشارکت ۹میلیارد و ۱۰۰میلیون تومان« ،دست ناپیدا» شده و روی آنتن رسانه ملی رفتند!
با ۲۵درصد مشــارکت ۹میلیارد تومان، طبق آمار و ارقــام گزارش فارابی ،از اســفند ۱۳۹۹برای
درگذشــت ســعید راد ،بازتا بهــای مختلفــی در «دو روز دیرتر» با ۳۵درصد مشارکت ۳ پیشخرید مالکیت و حقوق ،خرید حقوق و یا متمم افزایش ســینمایی خود را ملزم به انتشــار چنین
میلیارد و ۹۰۰میلیون تومان« ،شهسوار» ســهام و پیشخرید مالکیت و حقوق فیلمها برای حدود ۵۰ آمارهایــی بدانند و با عملکــردی که از
رسان ههای فرهنگی داشــت و از ماجرای ممنوعیت از با ۶۰درصد مشــارکت ۱۱میلیارد و ۱۰۰ فیلم ،رقمی بیشــتر از ۳۰۰میلیارد تومان پول پرداخت شــده خود در زمینه شفافســازی نشان دادند،
کار گرفته تا شمایل ظاهر یاش و نیز فیل مهایی که بازی میلیــون تومــان« ،صبح اعــدام» با ۳۵ کــه بنیاد فارابی در این فیلمها به تناســب بین ۱۰درصد تا ۱۰۰
کرده بود ،مطالب گوناگونی منتشر شد. درصد مشارکت ۲میلیارد و ۶۵۰میلیون درصد مشارکت داشته است .بیشترین رقمی که طبق جدول نمیتوان انتشــار داشت که آنان تمایلی به
تومــان« ،معجزه پروین» بــا ۲۸درصد منتشر شــده توسط بنیاد سینمایی فارابی پرداخت شده حدود این کار داشته باشند.
در این مجال کوتاه ،به بهانه این مناســبت ،اشــاره مشارکت ۳میلیارد و ۶۰۰میلیون تومان و ۲۹میلیارد تومان اســت که برای پی شخرید مالکیت و حقوق گزارشیکهبنیادسینماییفارابیمنتشر
به یکی از چالشهای جاری در ســینمای ایران خواهد «میرو» با ۱۰درصد مشارکت یک میلیارد فیلم «آســمان غرب» (با ۵۰درصد مشارکت) است .پس از
شــد که البته ربط اختصاصی به آن زندهیــاد ندارد اما آن فیل م«پالایشگاه» از جمله بالاترین دریافتکنندههای مالی کرده شــامل ســه بخش «قراردادهای
و پانصد میلیون تومان. با رقم ۲۶میلیارد تومان بوده اســت .البته مهرداد خوشبخت پیشخرید فیلمهای ســینمایی در بخش
میتوانــد یکی از مصداقهای آن باشــد .این نکته را با در میــان فیلمهــا ،آثاری هــم دیده -کارگردان فیلم -در مقطعــی با معرفی وزارت نفت به عنوان تحقیق و نگارش فیلمنامه یا خرید حقوق
ذکر خاطرهای از فیلم دوئل (احمدرضا درویش )1382 میشــوند که جــزو فیلمهــای پرانتقاد
شــروع میکنم که اولین بار در بیس تودومین جشنواره سالهای اخیر در بخش نمایش و اکران و رایــت فیلــم»« ،قراردادهــای تالیف
بودند ب ه ویژه آنکه بنیاد ســینمایی فارابی ترجمه و پژوهشهای کاربردی در بخش
فیلم فجــر نمایش داده شــد و ســعید راد از بازیگران در تولید آنها مشــارکت کامل داشــت و انتشــارات» و «معرفی اسامی تایید شده
اصل یاش بود و بسیاری هم مشــتاق بودند ،چگونگی در واقع مالک فیلم است؛ مانند «شماره
حضور شــمایل این ســتاره قدیمی را در این اثر جدید « ،»۱۰کاپیتــان»« ،هوک» و «هایپاور» در شورای بررســی صلاحیت کارگردانی
که از بین آنها «شماره »۱۰با کسب جایزه بهترین بازیگر نقش فیلم اول» میشــود .آنچه در این گزارش
تماشا کنند .بسیاری از ما پیشین های که از سعید راد در اول مرد (مجید صالحی) بازخوردهای مثبتی گرفت اما پس از مالی نیامده ،صورت مالی جشنوارههای
از انقلاب قبل ذو نههنایتدًاًا بشتریزمخ ،میعهاطووعفقباهبههماابنودفیلو بمههاهری یک نمایش تلویزیونی زودهنگام در اکران ناموفق بود و بقیه هم
خود او را حال با وضعیتی مشــابه درحالی که بیش از ۳۹میلیارد تومان خرج کودک ،هزینه سفرهای خارجی به بهانه
برای فارابی داشــتند از شکستخوردههای سینما بدون اکران برگزاری چتر ســینمایی و البته میزان هزینه جاری و پشتیبانی
از نزدیک ندیده بودیم .فیلم شروع شد و نوبت سکانسی فارابی در این سه سال اســت .در عین حال مشخص نیست
رسید که او بعد از سالها دوری از سینما ،باز روی پرده عمومی یا با فروشی کم محسوب میشوند.
نمایش ظاهر میشــد .چشمها خیره بر پرده و گوشها اما یکی از فیلمهای شــاخص حمایت شــده توسط بنیاد چرا برخــی پروژهها که حمایت هنگفت در تولید داشــت هاند،
ســینمایی فارابی «ســینما متروپل» اســت که این مجموعه باز رقمی قابل توجه بابــت فیلمنامه گرفت هاند؛ درحالی که در
میخکوب سیســتم صوتی بود که به یکبــاره با اولین ســینمایی با پرداخت ۲۳میلیارد و ۴۴۰میلیون تومان به طور اغلب آنها فیلمنامهنویس همان کارگردان بوده و حتی نکردهاند
جمل های که راد ادا کرد ،آن پیشینه ذهنی فروریخت :چرا کامل در ساخت آن مشارکت داشته اما با وجود جوایز متعددی
است؟ عادت ذهنی ما تماشاگران عطموردتًًای صدای راد این که از جشنواره فیلم فجر دو سال قبل دریافت کرد ،تاکنون در فیلمنامهنویس جداگانه استخدام کنند برای بهبود متن.
معطوف به شنیدن صدای مرحوم سینمای ایران طبق گزارش بنیاد فارابی ،در این ســه ســال برای نگارش
توقیف سازمان سینمایی مانده است. فیلمنامــه در ژانرهای مختلف اجتماعی ،مقاومت ،پلیســی،
ایرج ناظریان ،از صداپیشــگان معــروف صنعت دوبله کــودک و نوجوان ،کمدی ،انــقلاب اسلامی ،دفاع مقدس و
ایران روی چهره سعید راد بود و حالا که برای اولین بار
او در فیلمی با صدابرداری سر صحنه حرف م یزد ،یک تاریخــی حمایتهایی صورت گرفته که در میان فیلمنامههایی
که هنوز به طور کامل به تولید نرســیده به برخی نویسندههای
دفعه جا خوردیم .آن موقع عدهای این جاخوردگی را به آنها همچون حســین قناعت (دختر برقی) ،پوران درخشنده
صدای بد ســعید راد تعبیر کردند که غلط بود .صدای
ســعید راد ،طبیعیترین ،بهترین و جذابترین صدایی
بود که روی شــمایل این بازیگر میشد تصور کرد .اما
برداشت بسیار غلطی که صنعت دوبله ایران بین بسیاری
از افراد جا انداخت و متاســفانه هنوز هم این طرز تفکر
غلط در بین بســیاری وجــود دارد« ،شیکســازی»
صداهای بازیگران است.
صــدای هر بازیگــری ،جزیی از اجــزای بازیگری
اوســت؛ مثل چهرهاش ،اندامش ،نوع نگاهش و زبان
ازصبادازیییگ فریسـکـلرابکهمیصکرنفًًدا بدنش .دوبله ،این جزء مهم را
و با جعل واقعیت وجودی آن،
ظاهری شــیک دارد ،تحویل مخاطــب م یدهد .البته
میتوان درباره چند و چون مفهوم شیک بودن صدا هم
بحث کرد اما نتیج هاش همین میشــود که مخاطبی که
سالها عادت داشــت ،صدایی را که روی چهره آنتونی
کویین ،برت لنکســتر ،لی وان کلیف و بسیاری دیگری
از ســتارگان خارجی میشنید با شــمایل سعید راد هم
که بخشی بکاشمـًـا ًلنوددر،سیــکتدافزعهطبیصعداتیواجصولدیی اخوودسبازتی ،اگور
را به تصور غلط بد بودن صدای آن بازیگر بیندازد.
متاســفانه صنعت دوبله باعث شــده حتی تحلیل
کاملی از شــیوه بازیگری بســیاری از عمــوم بازیگران
توانا و مطرح ســینمای ایران در ســالهای قبل از دهه
۷۰نداشته باشیم؛ چه آنکه شیوه لحن و بیان بازیگر در
ادای دیالوگها بخش بســیار مهمی از تراز بازیگری او
را تشــکیل م یدهد اما حیف که دوبله عمده فیلمهای
بازیگران توانای آن دوران از بهروز وثوقی گرفته تا سعید
صداهایی غیرطبیعی و پعشمًا ًلت راد ،این ویژگی اساسی را
امکان بررسی و تحلیل ناوابسته به بازیگر پنهان و
لحن ،بیان و صدای بازیگر را در نطفه خفه کرد.
