Page 4 - 29-08-1403-1839 Sazandegi
P. 4
تاز‌ههای ادبیات و هنرکافه سال هفتم شماره 1839 04
سهشنبه 29آبان 1403
صف موزه دریچه :تحلیل عادات
جلسات بیفایده
چرا جلسات باعث اتلاف وقت سازمانها م یشوند؟
استقبال چش مگیر از نمایشگاه چشم در چشم موزۀ هنرهای معاصر تهران
است« :این نمایشگاه توانســته ،جایگاه موزۀ چند روز گذشته یک اتفاق جالب توجه در حسن محرابی
هنرهای معاصر را ب ه عنــوان یکی از مهمترین حوزۀ فرهنگ و هنر رخ داده اســت ،نمایشگاه
مراکز هنری کشــور تقویت کنــد .روز جمعه «چشــم در چشــم» که با بخشــی از گنجینۀ پژوهش‌گر
شاهد صفهای طولانی بازدیدکنندگان مقابل کمنظیر موزۀ هنرهای معاصر تهران برگزار شده
موزهبودیمکهنشا ندهندهاشتیاقبیسابقهبرای با اســتقبال زیاد مواجه شده است .صفهای آقای رئیس ،جلسه هستند .ایشان فرصت ندارند .این
تماشای آثار این نمایشگاه است .این نمایشگاه طولانی مردم در خیابــان کارگر برای بازدید از هفته جلسات زیادی دارند .جلسه است ،مزاحم نشوید!
از زمــان افتتاح موزه در ســال ۱۳۵۶تاکنون، این نمایشــگاه در فضای مجازی منتشر شده؛ اینها جملاتی است که بیانگر حضور اغلب مسئولان
پربازدیدترین نمایشــگاه بوده اســت .بسیاری صفی که موجب امیدواری هنردوســتان شده در یــک محل دیگر به غیر از محل کارشــان (یعنی جایی
از روزهــای پایان هفته ،تعــداد بازدیدکنندگان است .این نمایشگاه با گذری بر سیر تحولات اتلأبثتیهر اشغالنِ ِدبرایجنر یجالنسـکـاارهات که اغلب باید باشــند) اســت!
به بیــش از ۲۰۰۰نفر در روز رســیده که آماری هنــری و مفهومی هنــر پرتــره از ۱۵مهر در یک نوع گردهمایی هســتند که
کمنظیر است .خوشبختانه استقبال گسترد‌های گالری شــمارۀ یک تا پنج این موزه برگزار شده بینتیجه و کمبازده هســتند .هــر روز و برخی اوقات هر
از سوی هنردوستان و حتی از سوی مخاطبان و استقبال چشــمگیر از آن باعث شد که زمان ســاعت! افراد خودشــان را در یک جمع میبینند که بعد
عمومی کــه ارتباط مســتقیم با هنــر معاصر نمایشگاه تا ۴آذر تمدید شود .البته آثار گنجنیه از آن هر چــه تلاش میکنند ،نمیتواننــد بفهمند که چه
موزۀ هنرهای معاصر تهران همواره مورد توجه چیزی از این گردهماییها برایشــان موثر و به یاد ماندنی
نداشت هاند ،صورت گرفته است». دعرلاسقهتمنمدوانض بوهع،هنمرعهماوًایًلتباجزدسیـدـمقابی بلوقدبهوالساـزـ ایتنوقبدیرل نصمواریتش اگنتاهخهاایب بوده است! به بیان بهتر حضور در این گردهماییها لزومی
گنجینــۀ موزۀ هنرهای معاصــر از آثار برتریــن هنرمندان جهان موزۀ هنرهای معاصر تهران را تضمین میکند. ندارد یا جلســات همراه بــا آموختههای کافی نیســت.
و ایــران که در دهۀ ۵۰تهیه و گردآوری شــده ،یکــی از غنیترین و یک مجموعه معین معموًاًل کار سختی است و خو ششانس بودیم که در نمایشــگاه «چشــم در چشــم» ۱۲۰اثــر از هنرمندانی مانند کارشناســان در مورد فلسفۀ جلسه میگویند :جلسه یک
منحصربهفردترین مجموعهها در جهان است .در گنجینه دائمی موزه فرانســیس بیکن ،لوترک ،پیکاسو ،ونســان ونگوگ ،اندی وارهول، نوع گردهمایی اســت که افراد برای هدفی خاص در یک
بیش از ۳۰۰۰اثر ارزشــمند از نخبگان هنرهای تجسمی ،نگهداری توانستیم در گستره بالا و موضوع مشخص به این مجموعه دسترسی جیا کومتی ،جیمز انسوار ،ادوارد مونه ،جیمز داین ،رابرت راشنبرگ، مکان گرد هم میآیند .بنابراین وقتی میفهمیم چرا دور هم
پامیزیکاجشمسولوده،آکثمهاانرگزمردییهمت،کمابورهزنه۰سم۴۰یتت،عوپادوندلبااهز آککا‌ن،رهوهااارداهیراوشلیـ،ـُاُلاروزیخصتش اویساتجزثانگکایووََگمیتنه،ی ُُاسرنتشنواادرر.ه، داشته باشیم .بر همین اساس م یتوان گفت که این نمایشگاه تا حدی فرنان لــژه ،خوان میــره ،کما لالملــک ،بهمن محصــص ،مارکو
کــرد .موزۀ هنرهای معاصر همچنین مالک مجموعۀ بســیار مهم و رویکرد پژوهشی و آموزشی داشته است ».نادره رضایی ،معاون امور گریگوریــان ،محمود جوادیپور ،احمد اســفندیاری ،ژازه تباتبایی، جمع شد‌هایم ،آنگاه در چنین فضایی تصدیق کردن نظرات
جامعی از هنر نوگرا و معاصر ایران است .موزۀ هنرهای معاصر تهران کامبیز درمبخش ،غلامحسین نامی ،مهدی سحابی ،فرشید ملکی، درســت ،یاد گرفتــن ،به چالش کشــیدن و تغییر کردن را
ســال ۱۳۵۶در امیرآباد تهران بنا شــد .بنای موزه را کامران دیبا در هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی هم دربارۀ این نمایشگاه گفته کوروش گلناری و ...در پنج گالری موزه به نمایش درآمده است. میآموزیم .برگزاری اینگونه جلسات به همه کمک میکند
ســبک معماری مدرن و با الهــام از بادگیرهای کویری ایران طراحی است« :مخاطبان هنرهای تجسمی همیشه در انتظار دیدن آثار گنجینۀ جمال عر بزاده ،نقاش و مســئول این نمایشــگاه گفته اســت:
کرد .این موزه از معدود موز‌ههای تهران اســت کــه از ابتدا به عنوان موزه هســتند و ما میخواهیم که با رویکردهای پژوهشی و هنری و «نزدیــک به ۱۳۰اثر از هنرمندان ایرانــی و غربی روی دیوار رفته که تا تجربیات معنادار و به یاد ماندنی ،بزرگ و کوچک برای
موزه طراحی شده و ساختمان آن متناسب با کاربری موز‌های است. بعضی از بهترین آثار گنجینه هســتند .اجرای نمایشگاه مفهومی در کار و فعالیتشــان ایجاد کنند اما مشــکل اصلی برخی
تکمههماطیمتئنًًاصمویورردیتوهنجرهمهعنارمصنرد،اننماویعشلـاـقگهامهنهداانیهمنترع مددعایصرار کنکاش در از جلســات ما این اســت که برگزارکننــدگان اصرار دارند
برگزار کنیم حضور یابند .بعد هم هصموـرـۀتافجرال ِِدسیــهکممیجنمویوعسـهـدیرم.جلدرساـیـنه
قرار میگیرد ».اســتقبال از نمایشــگاه موزۀ هنرهای معاصر تهران صورتجلس هها همه
نباشنـمـااینشـداـدگاکهههاجاوممعوهزنهههباهبلدنکبهابلهبدهنابنا‌هال آثیابررادریخخورداشس‌هـدـارتک.ردعِِرن را‌ببزاطدهه
مجبور هستند ،اظهارنظری داشته باشند تا مسجل شود و
ثبت شود! که در جلسه حضور داشــت هاند .در این شرایط
دربارۀ استقبال کمسابقه از این نمایشگاه و تأثیرات این استقبال گفته مشــکل بزرگ و اساسی چنین جلســاتی ،چهرۀ خود را
نشان م یدهد! این مشــکل را با عنوان قانون «ب یاهمیت
بودن» میشناسیم .وقتی تشکیل جلسه به موضوع هنر گرد
در مذمت تکبر و پیشداوری آوردن همه تبدیل میشود ،بدیهی است که سطح جلسه از
سطح یک نشست تخصصی و فنی به یک گردهمایی برای
بیان مســایل ب یاهمیت افول میکند .در حقیقت «قانون
ب یاهمیت بودن» در مورد تمایل انسان به اختصاص زمان
انتشار ترجم های تازه از غرور و تعصب جین آستین زیاد به جزئیات ب یاهمیت است ،در عین حالی که مسائل
مهم بدون توجه باقی میماننــد .در عالم واقع ،در اغلب
این جلســات لزومی ندارد که همۀ افراد شــرکت کنند .از
است .برای مثال ،یکی از ویژگیهای جین آستین ،ایجاز است رمان انگلیسی در نیمۀ اول قرن هجدهم با آثار نویسندگانی بودترصمرنفًًاظبمه دیگر ســو وقتی فقط به حضور جلسات و از آن
که در ترجمۀ بانو مصاحب به اطناب تبدیل شده ،یعنی هر کلمه چون دانیل دفو ،ســاموئل ریچاردسون و هنری فیلدینگ خلق برگزار کردن جلســات! تأکید شود ،بیش از حد
با چندین مترادف آمده و هر جمله با شــرح و بسط ترجمه شده میشود اما رمان انگلیســی ،به نقل از دائر‌هالمعارف بریتانیکا،
است ».خزاعیفر در بخش دیگری از مقدم هاش دربارۀ ترجمۀ روح مدرن خود را مدیون جین آســتین ( ۱۶دســامبر –۱۷۷۵ برگزاری جلسه! تکیه میکنیم .در حقیقت به دور هم جمع
شدن بیش از هر موضوع دیگری اهمیت م یدهیم! برگزاری
دقیق و درســت عنوان رمان م ینویســد« :ترجمۀ دقیق عنوان ۱۸ژوئیۀ )۱۸۱۷اســت که در 6رمان اصلی خود به شــیو‌های چنین جلساتی بیانگر تمایل انسان به اختصاص زمان زیاد
«تکبر و پی شداوری» اســت .دو مفهــوم prideو prejudice واقعگرایانه به زندگی مردم طبقۀ متوســط در پایان قرن هجدهم
کداامسًـا ًلـتماننف بی‌هبهحکاسرـبـاردهبامسـیآـینتد :اوو تجیکبنرآدساتریسنیهرار مضامین اصلی میپردازد و نشــان م یدهد که ماجراهــای خانوادگی میتواند به جزئیات ب یاهمیت است .بر این اساس میزان زمانی که
دو را در معنایی صرف بحــث در مورد یک موضوع میشــود با اهمیت آن
دســتمایۀ ادبیات بشــود .این رما نها که مضمون اصلیشان رابطۀ معکــوس دارد؛ بنابراین موضوعات اصلی و پیچیده
همانقدر زشت م یداند که پی شداوری الیزابت نسبت به دارسی وابستگی زنان به ازدواج به قصد دســتیابی به استقلال مالی
را ...اما چون عنوان غرور و تعصب چندین دهه اســت که جا واقعگرایانه ،نقد اوجتجمایاگعاـهـ ایجتو آمیارعونییمهاطلیوگبزنادسۀــخوتدبتالوشیــحیـوـًًۀا کمترموردنقدوبررسی قرارگرفته،درحالیکهموضوعات
به نقد رمانهای ساده و جزیی بیشتر مورد بحث قرار میگیرند.
افتاده از خیر این نکته گذشتم و همان عنوان آشنا ولی نهچندان بر اســاس پژوه شهای روانشــناختی ،مردم تمایل
بداهرجسیینب،هخشوـاـههرربمزرحگلترزنالدیگزابیتخانعولاادقۀ بمِِنندتممییآشیـنـدو.دآاقماا دیابرینسگیل بای دقیق را برگزیدم. احساسی رایج در نیمۀ دوم قرن هجدهم میپردازد و راه را برای
غرور و تکبر خود ،الیزابت را زنی دو نپایه م یداند و نســبت به او نوزد«هغمرروارروواتیعتصمبی»کنزند.دگالییزپابنجت،خدواوهمیر بِِننختوادهر ارناگزلایسنــتخااِِننواقدرهن، رئالیســم ادبی در قرن نوزدهم باز میکند .او با قلمی ظریف و دارنــد روی جزئیات کوچکتــر تمرکز کننــد زیرا درک
ب یاعتنایی میکند .سوءتفاهمها و برخوردهای اولیه ،زمینهساز آنها از مسائل ســادهتر خیلی راحتتر از بررسی مباحث
تنش و کین های بین الیزابت و دارســی میشــود .با گذر زمان و طنزی گزنــده ،تصویری ماندگار از جامعۀ انگلســتان در قرن تخصصــی و پیچیده اســت .قانــون «ب یاهمیتی» برای
رخدادهای مختلف ،هر دو از پی شداوریهای خود دست کشیده شخصیت محوری داســتان ،زنی باهوش ،مستقل و شوخطبع نوزدهم و روابط پیچیدۀ انسانی خلق کرده است.
و به تدریج شــیفتۀ یکدیگر میشــوند .در این میان ،ماجراهای اســت که با تعصبات طبقاتی و قضاوتهای زودهنگام جامعه شــاهکار او ،رمان «غرور و تعصب» ،یکی از معروفترین بســیاری از زمینههای کسب وکار از جمله مدیریت زمان،
عاشــقانۀ خواهران دیگــر الیزابت نیز روایت میشــود .جین و تخصیــص منابع ،برنام هریــزی پــروژه و مدیریت پروژه
بینگلی با وجود عشــق و علاق های که بــه یکدیگر دارند به دلیل به چالش کشــیده میشود .در ابتدای داســتان ،آقای بینگلی، رمانهــای تاریخ ادبیات جهان اســت .این رمان ســال ۱۸۱۳ پیامدهای منفی دارد .اول اینکه زمان تلف میشــود و به
سوءتفاهم و دخالت اطرافیان از هم دور میشوند .مری ،خواهر ثروتمندتریــن مرد محل به همراه دوســت مغــرور خود ،آقای منتشــر و به ســرعت به یکی از محبوبترین رما نهای تاریخ
ســوم با ثروتمندی متکبر و بــ یادب ازدواج میکند و در نهایت ادبیات تبدیل شــد« .غرور و تعصب» داستانی است عاشقانه جای مسائل مهمی که یک مجموعه باید با آنها مقابله کند
لیدیــا ،خواهر کوچکتر ،با فرار از خانه و ازدواج شــتا بزده با تنهــا در چند دقیقه و با ســرعت در مورد آن تصمی مگیری
مــردی بیقید و بند ،آبروی خانواده را به خطر م یاندازد« .غرور و اجتماعی که با گذشــت بیش از دو قرن ،همچنان خوانندگان میشــود .دوم این وضعیت کارایی و توانمندی سیســتم را
و تعصب» فراتر از یک داستان عاشقانه ساده به واکاوی مضامین را مجذوب خود میکند .انتشارات نیلوفر بهتازگی این رمان را با
عمیق اجتماعی ،اخلاقی و روانشــناختی میپردازد .آستین در ترجمۀعل یخزاعیفرمنتشرکردهاست.پیشازاینترجمههای محدود میکند .سوم موجب افت دانش مجموعه میشود
این اثر ،تصویری دقیق از جامعۀ طبقاتی انگلستان و نقش ثروت، زیرا حضور افراد عادی موجب جلوگیری از طرح مباحث
موقعیت اجتماعی و جنســیت در روابط انســانی ارائه م یدهد. مختلفی از این رمان مطرح منتشــر شده که از جمله میتوان به تخصصی شــده و مباحث معمولی بیشــتر طرح م یشود
«غــرور و تعصب» بارهــا به صورت فیلم و ســریال تلویزیونی ترجمۀشم سالملوکمصاحبورضارضاییاشارهکرد.ترجمۀ
اقتباس شــده اســت که از جمله معروفترین آنهــا میتوان به شــم سالملوک مصاحب -که خواهر غلامحســین مصاحب و موضوعــات ب یاهمیت بیــش از حد مــورد توجه قرار
سریال 6قسمتی «غرور و تعصب» در سال ۱۹۹۵به کارگردانی میگیرنــد .اصلیترین کاری که میتوان برای جلوگیری از
اندرو دیویس و با بازی جنیفــر ایلی (در نقش الیزابت) و کالین (ریاض یدان و دانشنامهنویس) و از نخســتین سناتورهای زن مضر بودن جلســات انجام داد ،این است که جلسه هدف
فرث (در نقش دارســی) و فیلم «غرور و تعصــب» ( )۲۰۰۵به مجلس ســنای ایران بود -ســال ۱۳۳۶منتشر شد .خزاعیفر
کارگردانــی جو رایت و با بازی کیرا نایتلی (الیزابت) و متیو مک در مقدمۀ مترجم دربارۀ ترجمۀ مصاحب مینویســد« :ترجمۀ مشخص و تعداد معدود از حاضرین را داشته باشد .تفیهم
اینکه برگزاری یک جلســه ،یک نوع اجبار مبنی بر اتخاذ
فادین (دارسی) اشاره کرد. بآاننومموقصعاطحبعًًبابماناایبنعککهابفیی بشراازی۰ر۶مزسگــشاــلاپییی اشزانزباجانم ُُمشغـلـقدهکتوادرب یک تصمیم تخصصی اســت ،اقدام تکمیلی بعدی است.
بنابراین هر جلسۀ موفق باید هدفی متمرکز و خاص داشته
در اختیار مترجم نبوده ،تعداد خطاهای تفســیری در مقایسه با باشد .جلسات بزرگ با افراد زیادی که اکثر آنها نیازی به
ترجمههای بعدی ،بسیار اندک است؛ ضمن اینکه این ترجمه
غرور و تعصب تســلط مترجم بر زبان فارسی را نیز نشان م یدهد ».خراعیفر حضورشان نیست یا نظر تخصصی و کارگشا ندارند ،باعث
اتلاف وقت در سازمانها میشود.
ترجم۲ۀ۴۷علیصفخحزاجهی/عنی ۰آف۸ر۴/ساتنیهتزانرشاتراومتا ننیلوفر در ادامه دربارۀ مشــکل اساسی ترجم ههای «غرور و تعصب»
مینویسد« :مشکل اساســی ...بازآفرینی سبک جین آستین
