Page 4 - 01-09-1403-1841 Sazandegi
P. 4
تاز‌ههای ادبیات و هنرکافه سال هفتم شماره 1841 04
پنجشنبه اول آذر 1403
شور بالزاکی لکان خبر
الیزابت رودینسکو در ژک لکان شاعر پیشگام
به زندگی و نظام فکری این روانکاو فرانسوی م یپردازد
شونتارو تانیکاوا درگذشت
ترنزنجشمدرگۀنینیا/توا۲نشظ۷اا۷ممحفصرکفمرحزایه/د/اهل۰یوز۸امب۷لیتهکزاراورخدتویونماشسننژکاودژک لکان توصیف میکند که کودک برای اولیــن بار ،تصویر خود را در َژَ ک ل�ـَکان (ژاک لاکان) ( ۱۳آوریل ۹ - ۱۹۰۱ســپتامبر
آینه تشــخیص م یدهد .رودینسکو این لحظه را بهعنوان نقطه )۱۹۸۱پزشــک ،فیلسوف و روانکاو برجســتۀ فرانسوی بود تانیکاوا ،شــاعر پیشگام شــعر مدرن ژاپن در ۹۲ســالگی
آرای لکانیهای ارتدوکس بشــود ،هم نظریــات لکانیهای عطفی در شــکلگیری «من» یا ایگو معرفی م یکند که لکان که به خاطر ایدۀ «بازگشــت به فروید» و رســال های که در آن درگذشت .پسر شونتارو تانیکاوا شاعر بزرگ ژاپنی ،س هشنبه ۲۹
میانــ هرو را در بر بگیرد و هم به آرای آنانــی که با هر دو گروه آن را اولین قدم بهســوی خودآ گاهــی و ورود به نظم نمادین ناخودآ گاه را به صورت یک زبان ،ساختاربندی کرده ،معروف آبان اعلام کرد ،پدرش ۱۳نوامبر به دلیل کهولت در بیمارســتان
ســر ســتیز دارند ،مختصر اشار‌های کرده باشــد .از این رو با م یدانــد .لکان در یکی از معروفتریــن اظهاراتش میگوید: شــد .لکان بهجز فروید از زبانشناسی ساختارگرای سوسور توکیو درگذشــت .تانیکاوا که از نظر فاصلــه گرفتن از هایکو و
ارضائمۀنسپیرمهایزیاقزدهیرگسونیهپاالیوددهآه الزساخزِطِای اثری روب هرو هســتیم که، «ناخودآ گاه مانند زبان ســاختاریافته اســ ت» .رودینسکو به و قومشناسی ساختاری اســتروس نیز تأثیر پذیرفت .لکان با دیگرســنتهایادبیژاپنیپی شگامبود،شــعرهاییکوبندهاما
خاص تذکرهنویســان ،از بررسی این مفهوم میپردازد و نشــان م یدهد چگونه لکان از هنرمندان و نویسندگان مشهور وقت میگذراند و علاقهمندان محاور‌های میســرود و مترجم کمیک اســتریپ «پناتوس» به
پرهیز میکند .کتاب بلافاصله پس از انتشار با طوفان نقدهای زبانشناسی سوســور و رومن یاکوبســن برای شک لدهی به زیــادی در فرهنگ عامه داشــت از ای نرو زندگــی او مانند ژاپنی بود و متن ترانه مجموعه انیمیشــن «آسترو بوی» را نوشته
مثبت و منفی روب هرو شد؛ اما امروز کمتر پژوهشگری است نظریاتش استفاده کرد .لکان معتقد بود ،ذهنیت انسان بهطور ستارگان سینما یا خوانندگان پاپ باعث مطرح شدن شایعات است.اوبااولینمجموعهشعریخوددرسال ۱۹۵۲دنیایادبی
که به روانکاوی فرویدی -لکانی علاقهمند باشــد و در منابع اساسی توسط ســاختارهای زبان شکل میگیرد و ناخودآ گاه مختلف و برانگیختن کنجکاوی مخاطبان میشــد .در ایران را متحیر کرد« .دو میلیارد سال نوری تنهایی» ،نگاهی جسورانه
و مآخذ به کتاب «ژک لکان :زندگی و نظام فکری» برنخورد، از طریق آن عمل میکند .رودینســکو توضیح م یدهد چگونه هم از میانۀ دهۀ ۷۰و با رواج موج پستمدرنیســتی ،اندیشــه به کیهان در زندگی روزمره ،پراحســاس ،روشن و سرراست و با
یا خود را از تورق آن یا ارجاع به آن بینیاز ببیند .رودینسکو در این ســهگانۀ مهم لکان ،بنیان تفکر او را تشکیل م یدهد .امر انتقادها و اقبــال به مباحث روانکاوی ،نام لکان هم بر ســر اســتفاده از زبان روزمره سروده شــده بود .این کتاب که پیش از
ابتدای پیشگفتار ،نو یسنده پروژۀ لکان را اینگونه صورتبندی خیالی به تصویرها و ادراکات ذهنی مربوط است و امر نمادین زبانها افتاد و از آن زمــان تاکنون ترجمهها و تألیفات زیادی «صد سال تنهایی» گابریل گارسیا مارکز نوشته شده بود به کتابی
میکند« :ژک لکان قصد داشــت در فرویدیسم میان هرو زمانۀ به جهان زبان و قانو ن و واقعی؛ به آن بخشی از تجربۀ انسانی پرفروش بدل شــد« .کوتوبا آسوبی اوتا» به معنی «کلم هها ترانه
خــود اختلال ایجاد کنــد ،طاعون بهجانش بینــدازد و آن را کــه نمیتوان آن را بهطور کامل درک یا بیان کرد .رودینســکو درخصوص زندگی لکان و آراء او منتشر شده است. میسازند» این شــاعر ،تجرب های آهنگین از خلق شعر ب هوسیله
براندازد ،فرویدیســمی که پس از جان ب هدر بردن از فاشیســم خواننده را با درکی عمیقتر از این مفاهیم پیچیده آشنا میکند. کتاب «ژک لکان» الیزابت رودینسکو ،یک بیوگرافی جامع کنارهم قرار دادن واژههایی اســت که صدایی مشابه دارند ،مانند
چنان خود را با دموکراسی وفق داد که خشونت خاستگاههای میراث لکان همواره محل بحث و جدال بوده اســت .درحال ی و برجسته دربارۀ این روانکاو فرانسوی و یکی از تأثیرگذارترین کنار هم قرار دادن «کاپا» حیوانی افســان های و «راپا» شیپوری
خود را ک موبیش به دست فراموشی سپرد .داستان لکان داستان که او بر جنبشهــای روانکاوی ،فلســفه و نظریۀ فرهنگی نظریهپردازان روانکاوی قرن بیســتم است که نشر نی بهتازگی که مجموع های از آواهای شــاد را ایجاد میکند .او با هماهنگی
شجـوـانوریفلروائنیسلوامیبارس ،دتو،راشنـاـوورجیهبوالرازاکسیب:یانداُ ُکستنانو تأثیــری عمیق گذاشــته ،روشهای تدریس غیرمرســوم او، آن را با ترجمۀ ناتاشــا محــر‌مزاده و ملیکا خوشنژاد منتشــر صداواژههــا و نامآواها که از صداهــای موجود در طبیعت تقلید
نگارشهای رمزآلود و مدیریت جنجالی مکتبش باعث بروز کرده است .رودینسکو ،مورخ برجستۀ روانکاوی که به دلیل شــد‌هاند مانند چهچهه ،شــیهه و ...زبانی خــاص خلق کرد.
بحثهای داغی میان همکاران و پیروانش شد .رودینسکو با ارتباط نزدیکش با این حوزه و آشنایی با کارهای لکان شناخته این شــاعر در گف توگویی که سال ۲۰۲۲در خان هاش در توکیو با
دقت این مباحث را تجزیه و تحلیل میکند و دیدگاهی متعادل میشود ،نگاهی عمیق و گسترده به زندگی شخصی و حرف های آسوشیتدپرس انجام داده بود ،گفته بود« :برای من ،زبان ژاپنی پایه
ارائه م یدهد .او برای تکمیل پروژۀ خود باید با بسیاری منابع لکان ارائه م یدهد .او در این کتاب به بررسی مسیرهای فکری اســت .من مانند یک گیاه ،ریشههایم در مواد مغذی زبان ژاپنی
ضدونقیض دس توپنجه نرم کند تا نتیجۀ تحقیق او هم شامل و زندگی حرف های لکان میپردازد ،از دورههای اولیۀ زندگ یاش جای دارد و از آن مینوشم تا برگها ،گلها و میوههایم بجوشند
در پاریس تا پیشــرفتهای نظری او که باعث تحولات بزرگ و ســر برآورند ».تانیکاوا نه تنها موسیقی تکرار شده در کلام را
سالخوردگی بالتازار کلائس ».ناتاشا محر‌مزاده کشــف کرد بلکه جادوی نهفته در چیزهای کوچک شاعرانه را
هــم در مقدمۀ مترجــم دربارۀ اقبــال ایرانیان به در روانکاوی ،فلسفه و مطالعات فرهنگی شد. یافت و یکی از کارهای او با عنوان «نیمه شــب میخواستم با تو
لکان مینویســد« :ارجاع مکرر لکان به مفاهیم رودینسکو در این بیوگرافی به بررسی مهمتر ین در آشــپزخانه حرف بزنم» از همین شاعرانههای کوچک شکل
و مضامین عرفانی در مســیحیت ،کنجکاوی در لحظــات زندگی لــکان از جمله شــکلگیری گرفته است .او میگفت :در گذشــته ،شاعری مانند یک شغل
آیینها و زبانهای شــرقی ،خاصــه زبان و هنر دیدگاههای اساسی او در روانکاوی و چالشهای محسوب میشــد اما امروز من هر طور که بخواهم ،مینویسم.
چین ...اقبال فارس یزبانان را که ،چه بخواهند و اجتماعی و فکــر یای که با آنها مواجه شــد، تانیکاوا که سال ۱۹۳۱متولد شد ،پسر تتسوزو تانیکاوا ،فیلسوف
چه نخواهند ،ر یشههایی عمیق در عرفان اسلامی میپردازد .از مفاهیم برجستۀ لکان مانند «مرحلۀ ژاپنی بود و از نوجوانی شــروع به نوشــتن شعر کرد و با شاعران
دارند ،قابل درک میسازد». آین های»« ،نظمهای خیالی ،نمادین و واقعی» تا مشهور آن عصر مانند ماکوتو اوکا و شوجی ترایاما مراوده داشت.
کتــاب «ژاک لکان» رودینســکو تصویری تأثیرگذاری گسترده او بر جنبشهای فکری قرن او میگفت باور دارد که شعر مانند الهامی از آسمان فرود میآید؛
جامــع و چندوجهی از یکــی از پیچیدهترین و بیستم ،این کتاب به شکلی شفاف به تحلیل آثار اما وقتی جلوتر رفت به این نتیجه رســید که شــعر از روی زمین
تأثیرگذارترین متفکران قرن بیستم ارائه م یدهد. و نقش لکان در زمینۀ روانکاوی و فلسفه معاصر سرازیر میشــود .تانیکاوا شخصیتی دوستانه و ب یادعا داشت و
رودینســکو با کاوش دقیق در زندگی شخصی و میپردازد .این کتاب همچنین به جنبههای مهم اغلب در جمعهای شــاعرانه حضور مییافت .به گفته دوستان
فکری لکان به خواننــدگان این امکان را م یدهد زندگی لکان میپردازد؛ از جمله روابط پیچیده او اینشاعر به نظر م یرسید هرگز خودش را خیلی جدی نمیگیرد.
که هــم از زاویۀ نظری و هم از منظر انســانی با با هــمکاران ،اختلافهایش با انجمن بی نالمللی
شخصیت او آشنا شوند. روانکاوی و تلاــشش برای ایجا د �École freud
،ienne de Parisمکتبی که بســیاری از پیروان
برجستۀ او را جذب کرد .یکی از مفاهیم اساسی
لــکان «مرحلۀ آین های» اســت کــه لحظ های را
