Page 6 - 25-12-1403-1933 Sazandegi
P. 6
تحلیل تحولات اقتصادیتوسعه سال هشتم شماره 1933 06
شنبه 25اسفند 1403
3 24 1/5
درصد درصد
هزار دلار
نرخ بهره بین بانکی رشد اقتصاد
قیمت جهانی طلا
بانک مرکزی در تازهتر ین آمار خود ،نرخ بهره بینبانکی در هفته براســاس آخرین دادههای مرکز آمار ،نرخ رشــد پاییز برابر با 1/6
طلایجهانیبارشدبیشازی کدرصدی،رکوردقیمتیجدید منتهی به ۲۲اســفند ۱۴۰۳را اعلام کرد .طبق آمارها نرخ بهره درصــد بوده که بدون احتســاب نفت 1/5درصد گزارش شــده
ثبت کرد چراکه نااطمینان یهای فزاینده درباره سیاســتهای برایســومینهفتهمتوالیدرسطح 23/95درصدباقیمانده است .بررسیها نشان م یدهد ،رشد اقتصادی کل در پاییز امسال
تعرفــ های و انتظارات از کاهش نرخهای بهره توســط بانک است .نرخ بهره بینبانکی در واقع قیمت پول بین بانکهاست. تسواانلست9ه9راشسدتها .بیه بمیثابتنیدیراگتر،ج اریبنهککهنادقتصصرافًًدا پایینترین مقدار از پاییز
مرکزی آمریکا باعث شــده جذابیت این فلز گرانبها در سطح روندنرخبهرهبینبانکیدرطولیکسالگذشتهنشانم یدهد کشوردرسالهایاخیر
بسیار بالایی باشد .قیمت لحظ های طلا با رشد 1/6درصدی که فشــار نقدینگی بانکها تا نیمه اول سال شدید نبوده اما از به دلیل رشدهای منفی در دورههای تحریم سالهای 98 ، 97و 99
در سطح 2981دلار در هر اونس قرار گرفت .فلز زرد طی دو بوده است .اما ادامه این روند نیازمند سرمایهگذاری است.
نیمهدومسالبا سرعتبالاییتشدیدشدهاست.
روز گذشته به رکورد تاریخی 2982دلار نیز رسیده بود.
تنگنای ارزی
آیا مرکز مبادله ارز و طلا به مانعی جدید برای تامین و تخصیص ارز تبدیل شده است؟
ارزش صادرات غیرنفتی کشــور نسبت به سال قبل حدود 18 اقتصادی ،نه عمــوم مردم و نه حتی خود دولت رضایتبخش رضا ترشیزی
درصد رشد داشــته اســت ،عنوان کرد که ب هرغم این افزایش، نبوده اســت .قیمت ارز در بازار آزاد جهش بلندی داشــته و
میــزان ارز تخصیصی به واحدهای تولیــدی طی این مدت در فعالان اقتصادی هم معتقدند ،دستشان از ارز دورتر و کوتاهتر گروه اقتصاد
مقایسه با سال قبل 5درصد کاهش یافته است .به گفته او دلیل شــده اســت .علاوه بر این نباید فراموش کنیم که اجرای این
افت ارز اعطا شده به واحدهای تولیدی ،کارکرد «مرکز مبادله سیاست حداقل یک قربانی بزرگ هم داشته است ،عبدالناصر بیس توششــم آذرماه ۱۴۰۳بــود که بــازار ارز تجاری در
ارز و طلا» اســت چراکه پس از شــروع به کار این مرکز ،روند همتی ،وزیر امور اقتصادی و دارایی دولت چهاردهم که توسط مرکز مبادله ارز و طلای کشــور کار خود را آغاز کرد؛ بازاری
نمایندگان مجلس استیضاح شد و کنار رفت و هنوز کسی برای دولتســاخته که هدف نهایی آن کنتــرل مبادلات ارزی برای
تخصیص و تامین ارز بخش تولید کشور ،نزولی شده است. پیادهسازی سادهتر ،خواستههای بانک مرکزی در سیاستهای
او در ایــن نشســت و در جمع فعــالان بخش خصوصی، جانشین یاش مشخص نشده است. ارزی کشــور بود .از آن تاریخ کلیه صادرکنندگان مشمول بند
نماینــدگان مجلس و قوه قضاییه ،تاکید کــرد که صادرکننده ( )۲ماده ( )۸آییننامه اجرایــی قانون مبارزه با قاچاق کالا و
و واردکننده باید به طور مســتقیم بتوانند مراوده ارزی داشــته Wبازار مبادله یا سرع تگیر؟ ارز ملزم شــدند تا برای رفع تعهد صــادرات خود ،ارز حاصل
باشند و محدودیتهای پیش روی فعالان اقتصادی ناشی از فعالان اقتصادی از همان ابتدا نســبت به سازوکار بازار ارز از صادراتشــان را فقط از طریق این بازار انجام دهند و در این
سیاستهای جدید بانک مرکزی و فعالیت مرکز مبادله ارزی تجاری مرکز مبادله انتقاداتی جدی داشــتند .نخســت اینکه بازار با قوانینی که بانک مرکزی وضع کرده بود و نقش زیادی
است که باید برچیده شــود .او همچنین توضیح داد که میزان مهلت اعتبار فیشهای این بازار تنها 20روز بود که با توجه به به بانکهای عامل داده بود ،عرضه کنند؛ سازوکاری که در سه
پرداخت ارز به کارخانهها و واحدهای تولیدی در سال جاری کسمـبـنودگیمننابمعواجرزودیع،مًسا ًلخکمتتگریفرعای بلاانقتکصهاادییعمامیتولانوسبروتکدرار اسیین ماه اخیر به راه افتاده و البته باعث نقد و شکایت جدی فعالان
چرخه کند و با پایان مهلت اعتبار باید از ابتدای تامین ممدجــت ادردًًاز بدرخخشودخدوصلوتصنییز ،امنعتقم ادازنیصاجدردکنیندداهرود.وابارادیکننندحها،لشفدعًها ًلوبانحتکی
در مقایسه با سال قبل 2.5میلیارد دلار افت داشته است. جواب آغاز میکرد .اعتراض بخش خصوصی کار را
لطف یزاده معتقد اســت که مقــدار ارز حاصل از صادرات داد و در نهایــت بانک مرکزی این مهلت را به 30روز افزایش مرکزی نسبت به انتقادها گوش شنوایی نداشته است.
کشــور بیش از نیــاز حوزههــای تولید و تجارت اســت که داده با این حال ،افــزوده یک بازه 10روزه به این مدت چندان بانــک مرکزی با ابلاغ بخشــنامههای متعــددی ازجمله
مصرفکنندگان اصلی ارز شناخته میشوند اما به دلیل ساختار کمکی به فعالان اقتصادی نکرد چون روزهای زیادی به خاطر «دســتورالعمل معاملات بازار ارز تجــاری مرکز مبادله ارز و
طراحی شــده بازار تجاری مرکز مبادله ،بخشــی از این میزان ناترازی انــرژی و برودت هوا تعطیل بــود .بخش خصوصی طلای ایران»« ،شــرایطنامه حقوقی سامانه ارز تجاری مرکز
ارز به چرخه تولید و تجارت وارد نمیشود چراکه این ساختار خواهان این است که حداقل این مدت با یک اصلاح ب ه عنوان مبادله ارز و طلای ایران»« ،شــرایطنامه معاملات مؤسســه
نه در تامین و تولیــد ارز و نه در مصرف آن نقش مفیدی ندارد 30روز کاری در نظر گرفته شود. اعتباری متقاضی خرید در ســامانه ارز تجــاری مرکز مبادله
اما گــردش ارز را مختل کرده اســت .به گفته مشــاور عالی فعالان اقتصــادی همچنین معتقدند که این بــازار اجازه ارز و طلای ایران» و «شــرایطنامه معاملات مؤسسه اعتباری
وزیر صمت ،امکان مراوده مســتقیم میان صادرکننده ب ه عنوان نم یدهد کــه ارز صادرکننده بــه موقع به واردکننده برســد. متقاضی فــروش در ســامانه ارز تجاری مرکــز مبادله ارز و
تامینکننده ارز و واردکننده در مقام مصرفکننده آن ،حذف و احمدرضا فرشچیان ،عضو هیات نمایندگان اتاق تهران عنوان طلای ایــران» اعلام کــرده بود که از روز دوشــنبه ۲۶آذرماه
برچیده شده و این بان کهای عامل هستند که ب ه عنوان واسط میکند کــه در ارز ناترازی وجود ندارد بلکه مســاله تامین و ۱۴۰۳کلیه صادرکنندگان (فعالان اقتصادی بخش خصوصی
میان خریدار و فروشنده ارز وارد عمل شده و منافع بانکها نیز رسیدن به موقع ارز به دســت مصرفکننده است و مانعی که در صــدور کالاها و خدمــات غیرنفتی) بایــد ارز حاصل از
ایجاب میکند که ارز صادرکننده را تا 70تا 80روز نگ ه داشته این وســط وجود دارد ،مرکز مبادله اســت .او همچنین بر این صــادرات خود را از طریق بازار ارز تجــاری به دیگران عرضه
و به حساب واردکننده که اعلام شده ،انتقال ندهند و در نتیجه باور است که مکانیسم فعلی بازار مبادله ارزی ،هزینه 7تا 10 کنند .دیگر گروههای صادرکننده عمده شــامل شــرکتهای
این مکانیسم ،سرمایه بخش تولید و تامین کالای کشور دچار درصدی به سفره مردم تحمیل کرده است. محصولات پتروشــیمی ،پالایشــی ،فولادی ،فلزات اساسی
محمدرضا غفرالهــی ،دیگر عضو هیــات نمایندگان اتاق رنگیــن و فرآوردههای نفتی نیز از یکم بهمــن ماه به این بازار
اخلال میشود. تهــران نیز عملکرد بانک مرکزی طی ماههای اخیر در بازار ارز پیوسته و براساس بخشنامه بانک مرکزی ،ارز خود را از طریق
لطف یزاده در نشست فعالان بخش خصوصی کشور جمله را موجب اثرگذاری منفی روی بازارهای هدف صادراتی عنوان بانکهــای عامل در بازار ارز تجاری مرکز مبادله ارز و طلای
مهمــی بر زبان آورد و گفت :ارز هســت اما نمیتوان به موقع میکند و میگو ید که مداخلات قیمتی و رو یه بازار مبادله ارزی، ایران عرضه کردند تا تعهد صادراتی خود را رفع کنند .از سوی
آن را به دســت تولیدکنندگان رســاند .دخالتهای بیموقع، منجر به آن شده که فعالیت برونمرزی برای صادرکنندگان دیگر دیگر واردکنندگان نیز باید برای تامین ارز مورد نیاز خود ،بعد از
فرآیندهای تخصیص ارز را مختل کرده که باید این رویه اصلاح به صرفه نباشــد و این بخش از فعــالان اقتصادی کالاهایی را اتمام فرآیند ثبت سفارش و تایید بانک مرکزی برای تخصیص
شود .باید مراودات ارزی با رعایت ضوابط میان صادرکنندگان کــه تا پیش صــادر میکردند ،در بازار داخل بفروشــند و قید
صادرات را بزنند که به نوعی فضای صادرات را برای اشخاص ارز از این بازار خرید کنند.
و واردکنندگان بخش خصوصی روانسازی شود. غیرحرف های باز کرده اســت که به اعتبار صادرات با برند ایران راهاندازی این بازار به نوعی پایان ارز نیمایی و بازار نیما بود
وی در بخش دیگری از سخنانش با بیان اینکه طی امسال لطمه وارد میکنند .این شــرایط در حالی اســت که غفرالهی که خود در چند ســال گذشته محل مناقشات بسیار بود و بعد
میزان مصارف ارزی واحدهای تولیدی بر اســاس برنامه تولید میگوید ،دادههای مربوط به بخش تولید حاکی از این است که از بارها اصلاح و تغییر سیاســتها به نظر م یرســد در مسیر
کــه این واحدها به وزارت صمت اظهار کردهاند ،تعیین شــده بنگاهها و واحدهای تولیدی با 60درصد ظرفیت مشغول به کار بهتری قرار گرفته و فعالان اقتصادی نیز با کارکرد آن خو گرفته
اســت ،افزود که برای سال آینده نیز طبق برنامه تولید اعلامی هستند و به کارگیری ظرفیت خالی آنها یک فرصت بالقوه بالا بودند .با این حال بانک مرکزی با راهاندازی بازار ارز تجاری،
کارخانههــا و واحدهای تولیدی ،مصــارف ارزی آنها اعلام برای افزایش تولید و صادرات است. نیمــا و همه راهکارهایی که پیش از آن برای ایفای تعهد ارزی
میشود .او تصریح کرد که ســهمیه ارزی واحدهای تولیدی صادرکنندگان به کار گرفته شده بود از دور خارج کرد و به همه
برای ســال آینده کمتر از میزان امســال نخواهد بود .دستیار Wگلایه دولت از دولت
ویــژه وزیر صمت در خصوص ســهمیه ارزی بــرای واردات تابلوی مرکز مبادله را نشان داد.
ماشینآلات نیز به پیشــنهاد اخیر وزارت صمت اشاره کرد که با این حال گلایهها از کارکرد مرکز مبادله ارزی تنها معطوف بانک مرکزی معتقد بود که در این بازار امکان تبانی وجود
بر اســاس آن برای ثبت سفارش تا سقف 5میلیون دلار در هر بانـتـقهابداخت زشیاخدصی نوسصبیتوبفهعایالنامن ارکقتز وصاجدودی ندابـرـدو.داهخویرًًدارددر نولشتسهتم ندارد و فعالان اقتصادی نیز با کســب رتبه اعتباری و افزایش
اســتان با تایید دفتر تخصصی ،سهمیه ارزی پرداخت میشود شــورای گف توگوی دولت و بخش خصوصی استان تهران که اعتبار ناشــی از ایفای ب ه موقع تعهــدات میتوانند ،معاملات
و برای ثب ت سفارش بیش از 5میلیون دلار باید تایید معاونت در اتاق بازرگانی تهران برپا شــد ،مشــاور عالی و دستیار ویژه بیشــتری انجام دهند .ه مچنین ب هزعم سیاســتگذار پولی و
ماشینآلات نیز اخذ شود .ســیدعلی لطف یزاده تاکید کرد که وزیر صنعت ،معدن و تجارت ،بخشــی از مساله کمبود ارز در ارزی ،این بازار مبتنی بر عرضه و تقاضا تعبیه شده و مدیریت
مداخلات قیمتی در ارز باعث شــده تــا صادرکنندگان تمایلی دسترس برای فعالان اقتصادی را ناشی از عملکرد مرکز مبادله و بیمه معاملات ارز پیشبینیپذیر در کنار کاهش ریسکهای
به فروش ارز صادراتی خود به واردکنندگان نداشــته باشــند و دانست .سیدعلی لطف یزاده با اشاره به اینکه براساس برآوردها نوســانات نیز ازجمله اهداف متعدد مرکز مبادله است .با این
برای رفع این مشــکل ،ســهمیه جدیدی با عنوان واردات در حال همه این پیشبینیها و مهندسیها در عمل نتیجهبخش
برابر صادرات مازاد برای واحدهای صادراتی طراحی شده که نبــود .در 3ماه گذشــته عملکــرد این بازار نه بــرای فعالان
درحال گف توگو با بانک مرکزی برای پیادهسازی آن هستیم و
امیدواریم زودتر به نتیجه برسد.
