Page 8 - 01-02-1404-1949 Sazandegi
P. 8

‫بررسی رخدادهای تاریخیحافظه‬                                                                                                                                                                                ‫سال هشتم شماره ‪1949‬‬                                                               ‫‪02‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫دوشنبه اول اردیبهشت ‪1404‬‬

‫توزیع‪ :‬نشر گستر امروز‪61933000 :‬‬                    ‫سازندگی‪ :‬روزنام ‌هسیاسیواجتماعی صاحبامتیاز‪:‬حزبکارگزارانسازندگیایران مدیرمسئول‪:‬امیراقتناعی سردبیر‪:‬اکبرمنتجبی‬                                                                                                                                                    ‫عکس‪ :‬رضا معطریان‬  ‫مدیرهنری‪ :‬رضا دول ‌تزاده‬
                                                    ‫زیرنظرشورایسیاستگذاری‪:‬سیدحسینمرعشی(رئیس)‪ ،‬محمدعطریانفر‪،‬محمدقوچانی‪،‬علیهاشمی‪،‬سیدعلیرضاسیاس ‌یراد‪،‬امیراقتناعی‬
                                 ‫ویراستار‪ :‬سعیده آرینفر حروفچین‪ :‬مجتبی دیدگر نشانی‪ :‬تهران‪ ،‬پاسداران‪ ،‬نگارستان پنجم‪ ،‬پلاک ‪ ، 8‬تلفن‪ 22841262 :‬چاپ‪ :‬امید نشر ایرانیان‪88537168 -9 :‬‬

                                                                                                                                                                                                                    ‫تقویم‪:‬نامترافراموشکرد ‌هام‬                                                                                                ‫کارنامه‪ :‬خاطرات هاشمی ‪1380‬‬

                                                                                                                                                                                                     ‫اوکتاویو پاز‪ ،‬شــاعر و اندیشــمند سیاسی مکزیکی ‪19‬‬                                                                                                           ‫افراط در اختلاف ‪246‬‬
                                                                                                                                                                                                     ‫آوریل ‪ 1998‬بر اثر بیماری سرطان از دنیا رفت‪ .‬بسیاری‬
                                                                                                                                                                                                     ‫معتقدند که شــعر بلند «سنگ آفتاب» یکی از بهترین‬                                                                                                             ‫ادامه دوشنبه ‪ 24‬دی‬
                                                                                                                                                                                                     ‫آثار اوســت که آغاز نگارش آن با ظهور عشقی تازه در‬
                                                                                                                                                                                                     ‫زندگ ‌یاش مقارن شده بود‪ .‬این شعر جزئیاتی از زندگی‬                                                                                                    ‫انفجار ‪ 170‬کامیون در هند‬
                                                                                                                                                                                                     ‫شــخصی پاز را در بــر م ‌یگیرد و در عیــن حال تأملی‬                                                          ‫آقایان شــیخمحمد آخوندی‪[ ،‬مدیر دارالکتب اسلامیه]‬
                                                                                                                                                                                                     ‫اســت بر دورههای مختلف تاریخ و ارجاعات بسیاری‬                                                                ‫و صفوی آمدنــد‪ .‬گفتند‪ ،‬آقای صفوی‪ -‬مســافرخان ‌هدار‪-‬‬
                                                                                                                                                                                                     ‫به اســاطیر دارد‪ .‬در بخشــی از آن آمده است‪« :‬نامت‬                                                            ‫سههزار مترمربع زمین منزلهای مربوط به صاح ‌بالدوله که‬
                                                                                                                                                                                                     ‫را فراموش کرد‌هام‪ ،‬ملوســینا‪ /‬لورا‪ ،‬ایزابل‪ ،‬پرسه فونه‪،‬‬                                                       ‫مالک بوده را برای تأسیس مرکز تربیت مبلغ برای خارج [از‬
                                                                                                                                                                                                     ‫ماری‪ /‬تو همــ ‌ه چهرههایی و هیچیک از آنان‪ /‬تو همه‬                                                            ‫کشور] به سازمان تبلیغات [اسلامی] واگذار کرده اما سازمان‬
                                                                                                                                                                                                     ‫ساعاتی و هیچیک از آنها‪ /‬درخت و ابر ترا همانندند‪/‬‬                                                             ‫[تبلیغات اسلامی] محلی که کنار مدرســه مروی اســت را‬
                                                                                                                                                                                                     ‫تو هم ‌ه پرندگانی و یک ستار‌ه تنها‪/‬تو لب ‌ه شمشیری‪ /‬تو‬                                                       ‫مناسبنم ‌یداندوبناشده‪،‬کنارمرقدامامبسازد‪.‬درخواست‬

                                                                                                                                                                                                            ‫آن جام خونی که جلاد بر سر دست میبرد»‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                     ‫اکتاویو پاز شاعر مکزیکی‬
                                                                                                                                                                                                     ‫مدرس مدعو در دانشگاه کرنل با دانشجویان‬

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫کردند برای کلن ‌گزنی بروم‪ .‬از توان و تلاش آقای آخوندی با‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 ‫‪0‬سا‪ 3‬نلفرسدنی تگعر اجز ُُابسکـرـدرام‪.‬ی‬  ‫بیش از ‪90‬‬
‫توانسته در این مدت کوتاه این دو اثر بلیغ را در نهایت کمال تصنیف کند‬                                          ‫این شهر را ترک نکرد‪ .‬او یک ازدواج ناموفق داشت و از ازدواج دوم‪،‬‬                          ‫جادوگر واژهها‬                                                                                                ‫به‬                ‫زنجیر‬  ‫و‬  ‫غل‬  ‫با‬  ‫را‬  ‫افغان‬                                          ‫آمریکا‬
‫از این مساله نشــات میگیرد که مطالبش را پیشتر نگاشته بوده‌است‪.‬‬                                               ‫دختری حاصل شــد که او هم بر اثر بیماری درگذشت و سعدی را در‬                                                                                                                                           ‫زندان گوانتانامو برد و اعتراض صلیبســرخ را با ب ‌یاعتنایی‬
‫گلستان از تاثیرگذارترین کتابهای نثر در ادبیات فارسی است که‪ 8‬باب‬                                                                                                                                           ‫به مناسبت روز بزرگداشت‬                                                                                  ‫نپذیرفت و گفت‪ ،‬آنها را اســیر نم ‌یداند‪ .‬اسرائیل به تبلیغات‬
‫دارد‪« :‬سیرت پادشــاهان»‪« ،‬اخلاق درویشان»‪« ،‬فضیلت قناعت»‪،‬‬                                                                                       ‫حسرت گذاشت‪.‬‬                                            ‫سعدی شیرازی در تقویم ایران‬                                                                                  ‫شرورانه علیه ایران‪ ،‬فلسطین و حز ‌بالله ادامه م ‌یدهد‪ .‬یک‬
‫«فوائد خاموشی»‪« ،‬عشق و جوانی»‪« ،‬ضعف و پیری»‪« ،‬تاثیر تربیت»‬
‫اودبي«آاداتبدربصارحهبنقت»ش‪.‬گ«لعسلتاینسدـرـلادطبيانایتگمرندثفوررا بمهرزایرینا»‪،‬گافتسهتاادسو پت‪:‬ژو«هظاشهگرًار‬                                       ‫حمله مغولها‬                                                                                              ‫نیره خادمی‬                                             ‫کاروان حامل مهمات هند با ‪ 170‬کامیون منفجر شد و ‪ 17‬نفر‬
‫بشودرووع«نچونيشـنـتكاهرمیسبـاـ«جمقعا»ماكهتقبحًامًليهدمیب»و ادثرو««قاخوضاجیهحعمبيدادالللدهي»ن بشلــخریو»ع‬                                                                                                                                                                                                                                      ‫هندی‪ ،‬نزدیک عملیات تروریستی کشته شدند‪.‬‬
‫كــرده بود‪« .‬كليله و دمنه» و «مرزبان نامه» هم آثار منثور هســتند‪ .‬اما‬                                        ‫از ‪ 30‬سال همزمان بود با حمله مغولها‬  ‫بباهزایگراشن؛تحسمعلد‌هاییبهک اهینراهانی بتًًاعبدا‬                                                                                      ‫گروه تاریخ‬
‫گلستان سعدی انگار برآيند همه اينهاست‪ .‬شما نگاه كنيد‪ ،‬داستانهای‬                                               ‫تصرف بیشتر قسمتهای سرزمین ایران‬                                                                                                                                                                                                 ‫سهشنبه ‪ 25‬دی‬
‫كليل ‌هودمنه بسيار دشوار اســت زيرا نثر فنی دارد‪ .‬به علاوه چون تمثيل‬                                         ‫و عراق توســط هولاکوخان به انجام رسید‪ .‬ویرانی شهرها‪ ،‬سوختن‬                              ‫همزمان با سقوط شهر بغداد توســط هولاکوخان و غارت این شهر‬                                                           ‫دیدار با جامعه اسلامی دانشگاهیان‬
‫از زبان حيوانات اســت‪ ،‬درك آن برای غيرادبيان آسان نيست‪ .‬در مقابل‬                                             ‫کتابخانهها و غارت و کشتار مردم‪ ،‬تصویر ثابت آن روزهای ایران بود‬                          ‫به وســیله ارتش مغول‪ ،‬سعدی شــیرازی آنچنان غرق در تألم بود که‬                                                ‫آقای [محمد محمدی] ریشــهری‪[ ،‬نماینده ولیفقیه‬
‫گلســتان ســعدی ‪ 8‬باب دارد و تمام مطالب مهم زندگی به نثری بسيار‬                                              ‫اما به هر ترتیب در سالهای نخستی که به شیراز بازگشت‪ ،‬بوستان که‬                           ‫تصمیم داشت دیگر چیزی ننویسد‪ .‬او در دیباچه گلستان در این باره‬                                                 ‫و سرپرست حجاج ایرانی] آمد‪ .‬از سفر به اسپانیا‪ ،‬فرانسه‬
‫زيبا گفته شده است‪ .‬حتی درباره خدا و دين و معرفت‪ ،‬هيچ متن ادبی به‬                                             ‫در حین سفر سروده بود را تالیف کرد‪ .‬بوستان ‪ 10‬باب دارد و هر باب‬                          ‫آورده است‪« :‬در تامل ایام گذشته بر عمر تل ‌ف کرده‪ ،‬تاسف میخورم‬                                                ‫و الجزایر برگشته است‪ .‬بیشتر در مورد خوبیهای الجزایر‬
                                                                                                                                                                                                     ‫و ســنگ ســراچه دل به الماس آب دیده میسفتم و مصلحت چنان‬                                                      ‫ُُحصّّحببمرتدکم نردس‪.‬ـاـزبمتوفبهقاهشـلـبیدنتدوولشـتـبدرکمهقاخبانلقاهشهواروشع‌یلهااقوه‬
                         ‫ز يبايی ديباچه گلستان ندار يم»‪.‬‬                                                     ‫به موضوعی خاص مرتبط است‪ .‬نشریه گاردین این کتاب را جزو‪100‬‬                                ‫دیدم که در نشیمن عزلت نشینم و دامن صحبت فراهم چینم و دفتر از‬                                                 ‫مســئولان الجزایر به توســعه روابط با ایــران و نیز از مرکز‬
                                                                                                                             ‫کتاب برتر تاریخ بشریت برگزیده شده‌است‪.‬‬                                  ‫گفتهای پریشــان بشویم و من بعد پریشان نگویم» یکی از دوستان‬                                                   ‫فرهنگی ژرژ پمپیدو در فرانســه تعریف کرد‪ .‬گفتم‪ ،‬چیزی‬
                              ‫تفاوت گلستان و بوستان‬                                                                                                                                                  ‫داسنــسعــدیتاوز تطصی یمیمکاوگباپخوبگرششــــدت‪،‬وایگنذتارصنمهیایـتـًًامفراصلخلیاتازفهرادهر شصـوـاعرب‬          ‫شــبیه به آن موضوع در رفســنجان با همکاری دانشــگاه‬
                                                                                                                                                    ‫نگارش گلستان‬                                     ‫فارسی ایران گشوده شد‪ .‬سعدی در نخستین روز اردیبهشت‪ ،‬نگارش‬                                                     ‫ولیعصر‪ ،‬شهرداری رفسنجان و دفتر نشر معارف انقلاب‬
‫هســــمعبدراییدبرهتگلرسشتـاـند‪،‬نزنزندگدگییواداقرعدیمـراـتثًرا ًلسـخـايمطــکرر‌هداه ایسم ‌یتگوونيقددكههايدری‬                                                                                          ‫گلســتان را آغاز کرد و در یک روز‪ ،‬یک فصل از گلســتان را نوشت‪.‬‬                                                ‫ساخته شده است‪ .‬از اوضاع سیاسی و اختلافات داخلی و‬
‫كودكی‪ ،‬دســت در لانه پرند‌های كرد؛ پرنده به انگشــت او نوك زد و‬                                              ‫ســعدی اما از محنت روزگار افسرده شــده بود و میخواست دست از‬                             ‫مرکز سعدیشناسی ایران اول اردیبهشت ماه روز آغاز نگارش گلستان‬
‫زخم شــد‪ .‬پدر لبخندی زد و گفت‪« :‬وطــن داری آموز از مايكان»‪.‬‬                                                  ‫نوشتن بردارد‪ .‬محمدعلی همایونکاتوزیان‪ ،‬منتقد ادبی‪ ،‬هم معتقد است‬                          ‫را ب ‌ه عنوان روز سعدی پیشنهاد کرد و سال ‪ ۱۳۸۱‬این روز با تصویب‬                                                             ‫از خامی قوه قضاییه ابراز نگران ‌ی کرد‪.‬‬
‫اما آنطور که این اســتاد ادبیات میگوید؛ بوستان نم ‌یخواهد بگويد‬                                              ‫که سعدی پس از نگارش بوستان دچار نوعی افسردگی شد و با این فکر‬                            ‫شورای عالی انقلاب فرهنگی در تقویم ایرانیان نشست‪ .‬سازندگی به‬                                                  ‫آقای میرزابیگ ‌یرفســنجانی‪ ،‬رئیس بازرسی در مسایل‬
‫چه هست؛ بلكه میخواهد بر آنچه كه بايد باشد و بر ايدهآلها تايكد‬                                                ‫که عمر خود را به بطالت گذرانده و به ایام پیری رســیده‌است‪ ،‬دست از‬                       ‫همین مناسبت به بخشی از زندگی و تاثیر این شاعر و نویسنده ایرانی‬                                               ‫مربوط به کرمان در [ســازمان] بازرســیکل کشور آمد‪.‬‬
‫كند‪ .‬شــفیعیکدکنی‪ ،‬اســتاد دانشگاه تهران اما ســعدی را اینگونه‬                                               ‫کار کشــید‪ .‬البته طبق شواهد دوست یا دوســتانی او را به نوشتن کتاب‬                       ‫که بیشتر به سرودن در سبک عراقی شناخته میشود‪ ،‬پرداخته است‪.‬‬                                                    ‫نــواری از تبلیغات دوره نامزدی مجلس در تهران را آورد و‬
‫توصیف کرده اســت‪« :‬اگر محبوبیت و ســلطنت هنــری او در طول‬                                                    ‫جدیدی مصمم کردند‪ .‬نگارش کتاب گلســتان‪ 5‬یا‪ 6‬ماه زمان برد که به‬                                                                                                                                        ‫گفت‪ ،‬آقای [هاشمی] شــاهرودی‪[ ،‬رئیس قوه قضائیه]‬
‫این ‪ 8‬قرن را حاصل این امتیازات او بدانیم به تمامی حقیقت اشــاره‬                                              ‫اعتقاد محمدعلی همایونکاتوزیان شبیه به معجزه است و میتواند نشانی‬                                                               ‫جوانی و آغاز راه‬                                                       ‫بکهانوخان ُُطقرضاشــتنایدسلناآمنینوراارتأ‪ ،‬نسـظـریمن‌سفکیـبـهرادهو پویقدباًا ًکلرددره اوزسارتت‪.‬‬
‫نکرد‌هایم؛ زیرا یک نکته برجســته را از یاد برد‌هایم و آن این اســت که‬                                        ‫از فرح و انبســاطی باشد که پس از یک دوره افسردگی بهصورت موقت‬                                                                                                                                         ‫دادگســتری‪ ،‬مدیرکل بوده که به خاطر انتخابات‪ ،‬استعفا‬
‫در هنر ســعدی چیزی وجود دارد که دیگر بزرگان ما از آن کمتر بهره‬                                               ‫بروز میکند‪ .‬یان ر یپکا‪ ،‬شرقشــناس ممتاز چکی‪ ،‬مترجم و استاد زبان‬                         ‫ابومحمد ُُمشر ‌فالدین ُُمصِِلحبنعبداللهبنمشّّرفمتخلصبهسعدی‬                                                   ‫داده و دیگر نتوانسته به ســمت سابق برگردد‪ .‬برادر شهید‬
‫داشــت ‌هاند و آن آزمونگری و تجربهگرایی سعدی است در آفاق پهناور‬                                              ‫فارســی و زبان ترکی در دانشگاه کارلف پراگ هم میگوید اینکه سعدی‬                          ‫در ســال ‪ 585‬هجری قمری در شــیراز به دنیا آمد اما خیلی زود در‬                                                ‫است‪ .‬خواستار کمک برای شغل سابق شد و برای خروج‬
‫حیات و ساحتهای مختلف زندگی اجتماعی و فردی؛ همان چیزی‬                                                                                                                                                 ‫سن ‪ 12‬الی ‪ 15‬سالگی پدر خود را از دست داد‪ .‬در جوانی در مدرسه‬
‫کــه او خود از آن به «معاملت داشــتن» تعبیر میکند‪ ».‬ســعدی در‬                                                                                                                                        ‫نظامیه بغداد به تحصیل ادب‪ ،‬تفســیر‪ ،‬فقه‪ ،‬کلام و حکمت پرداخت‬                                                          ‫از قضا و انتخاب شغل وکالت‪ ،‬مشورت کرد‪.‬‬
‫نگارش تجربههای ســفر خود از بغداد تا آفريقا و آســيای ميانه را به‬                                                                                                                                    ‫و همزمان بهعنوان خطیب‪ ،‬ســفرهای خــود را آغاز کرد و بعد پایان‬                                                ‫دکتــر [مهدی] اکبرزاده آمد‪ .‬از عــدم همکاری وزارت‬
‫کار گرفته است و گستردگ ‌یای كه در آثار سعدی هست در هيچ شاعر‬                                                                                                                                          ‫تحصیلات‪ ،‬سفرهایش را برای موعظه و سخنرانی ادامه داد‪ .‬سعدی‬                                                     ‫جهاد کشــاورزی ناراحت است و پیشــنهادهای غیرعملی‬
‫و نويسند‌های دیده نمیشــود‪ .‬تاریخ مرگ سعدی در منابع گوناگون‬                                                                                                                                          ‫دشردد‪،‬وارگ‌هارچیهابزعزندداگز میدتخویدندهاریتکًًاوآهزاودبیشابدا‪،‬نبههاشییردامز بشرگق‪،‬شگرتفتواردیگصلریبهیروگنز‬  ‫دارد‪ .‬گفتم‪ ،‬انتقال به وزارت دفاع را بپذیرد‪ .‬عصر آقای امیر‬
‫یکی از ســالهای‪ 690‬تا‪ 695‬هجری قمری ذکر شده است اما مورد‬                                                                                                                                                                                                                                                           ‫تهرانی از [وزارت] اطلاعات آمد‪ .‬به او پیشــنهاد ســفارت‬
‫اعتمادترین روایت را سعید نفیسی طرح میکند که او در ‪ 27‬ذیحجه‬                                                                                                                                                                                                                                                        ‫عراق و نیز معاونت دادســتانکل شده است؛ مشورت کرد‪.‬‬
‫سال‪ 690‬هجری از دنیا رفته و در همان خانقاهی که اقامت گزیده‌بود‬                                                                                                                                                                                                                                                     ‫گفتــم هر دو خوب اســت‪ .‬از آقای [علی] یونســی‪[ ،‬وزیر‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫اطلاعــات] به خاطر تنزل مقام او گلهمند اســت و گفت به‬
                           ‫به خاک سپرده شد‌ه است‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫آقای شفیعی هم پیشنهاد سفارت داد‌هاند‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫هیأت مدیره جدید جامعه اسلامی دانشگاهیان آمدند‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫گزارش انتخابات جدید را دادند و گفتند حدود ‪ 800‬عضو‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫از هیأتهای علمی دانشــگاههای دولتی و آزاد دارند و از‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫حاکمیت تعصبات خطی در دانشــگاهها به شدت انتقاد‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫کردنــد و گفتند با نصب افراد فاقــد صلاحیت ب ‌ه خاطر‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫روابط حزبی‪ ،‬باعث ناراحتی نیروهای اصیل و دانشمند‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫و موجب فرار مغزها شــد‌هاند و از سیاسیکاری چپها‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫و طــرح نافرمانی مدنــی انتقاد کردند و از شــلو ‌غکار ‌ی‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫مجلسیان در جریان محکومیت آقای [حسین] لقمانیان‪،‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫[نماینــده همــدان] و عملکرد آقای [مهــدی] کروبی‪،‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫[رئیس مجلــس] در قهر از اداره مجلس و انفعالی عم ‌ل‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫کردن قوه قضاییه و رهبــری انتقاد کردند و گفتند‪ ،‬آقای‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫کروبی بعد از آنکه مطلع شــد‪ ،‬نمایندگان جناح راســت‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫درصدد تهیه نامه تقاضا به آقای شــاهرودی‪[ ،‬رئیس قوه‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫قضائیه] برای عفو او هســتند‪ ،‬این صحنه را ســاختند و‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫از مــن به خاطر مواضع اصولی اخیر در رابطه با آمریکا و‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫اسرائیل و نیز مردمسالاری تشکر کردند و خواستند برای‬

                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                  ‫هدایت جامعه‪ ،‬بیشتر حرف بزنم‪.‬‬
   3   4   5   6   7   8