Page 6 - 01-02-1404-1949 Sazandegi
P. 6
بررسی تحولات اقتصادیتوسعه سال هشتم شماره 1949 06
دوشنبه اول اردیبهشت 1404
پیامدهای منفی قابلتوجهی داشــته باشــد .نخست ،همکاری با اشاره دارند .این شبهات عشمفادفتًیًا نات اشیــن قیراازرداسدــواباقحهتبامبالکوزنجوجدانراین دتر ادامه تیتر یک ادامه یادداشت روز
شرکتی منتسب به بابک زنجانی که سابقه محکومیت به اتهام فساد پروندههای فساد مالی و
مالی و بدهیهــای کلان به دولــت دارد ،میتواند اعتماد عمومی اتهامات مرتبط با دور زدن تحری مها در دولت احمدینژاد است که قرارداد جنجالی نقشه راه آینده
بــه دولت را تضعیف کند و به انتقادات درباره شــفافیت و سلامت اعتماد عمومی به هرگونه همکاری با وی یا شــرک تهای مرتبط را
اقتصادی دامن بزند .این امر بهویژه در شــرایطی که افکار عمومی تضعیف میکند .از سوی دیگر ،برخی منابع اشاره دارند که زنجانی
نسبت به پرونده زنجانی حساس است ،میتواند هزینههای سیاسی بهره برده اما دشرــگواذهشتدهقازطعرویابمبطنراینبتریایبنراکهیایورنوقدرباهر پداردوژخهاهاصی کصلرافًًان - 7اگر موفق شــویم شرکتهای آمریکایی را به سرمایهگذاری
بالایی برای دولت پزشکیان به همراه داشته باشد .دوم ،اعطای امتیاز رانت اهدایی در صنعــت نیمههادیها ترغیــب کنیم ،میتوانــد بزرگترین
به گروههای مخالف از طریق قراردادهای اقتصادی ممکن اســت دکچهنساتنماوچخرتهدصدحرًًرقایبذقتکخـرـًًاششافزدنعوآالوسرماییرخیمزااملیطنبههیهدانسیاایلیههامواکقیاآعرتمیی بسماـیـاشیندر.دیموبویاکابرنشدودیر،
به ایجاد یک چرخه ناســالم از رانتجویی و وابســتگی گروههای از ســوی دولت پزشکیان بوده ،ارائه نشده است .فقدان شفافیت در برخی تحلیلگران معتقدند که این قرارداد ممکن اســت بخشی
سیاسی به امتیازات اقتصادی منجر شود که در بلندمدت به تضعیف جزئیات قرارداد ،مانند نحوه انتخاب شــرکت آوان ریل ،معیارهای از اســتراتژی دولت برای بهرهگیری از ظرفیتهای اقتصادی افراد
نهادهای دموکراتیک و افزایش فســاد ساختاری م یانجامد .سوم واگذاری پروژه و بررسی صلاحیتها به این شبهات دامن زده است. یا شرکتهای خاص ب ه منظور پیشــبرد پروژههای کلان در شرایط
از منظر بی نالمللی ،چنین اقداماتی ممکن است ب ه عنوان نشان های در عین حــال ،تصمیمگیری برای همکاری با چنین شــرکتهایی تحریم باشــد .این رویکرد ،اگرچه میتواند انگیزه ذینفعان تحریم میتوانند بهترین تضمینها به جانب یک توافق پایدار باشــند.
از ضعف در انســجام داخلی دولت ایران تفسیر شــود که میتواند وحائخزرایهدمویفــتراوسشتت،وأمخاانطرمنعشناــنا مشوییدابکنهدسورمچایشهمگدذاارشـیـ ،تتجاصررفًًتا
ممکن است با هدف کاهش انگیزه ذینفعان تحریم برای برهمزدن برای برهــمزدن توافقات بی نالمللی را کاهش دهد اما به دلیل تأثیر
موقعیت مذاکراتی ایران را در برابر آمریکا تضعیف کند. توافقات بی نالمللی باشد اما این رویکرد میتواند به کاهش اعتماد منفی بر اعتماد عمومی ،هز ینههای اجتماعی و سیاسی قابلتوجهی
از منظر اخلاقی و قانونی نیز این تصمیم با پرســ شهایی مواجه عمومی به دولت منجر شــود بهویژه در شرایطی که سابقه زنجانی به دنبال دارد. ســرمایهگذاری بدون خرید کالا و تجارت موثر با شرکتهای
است .همکاری با شرکتی که به فردی با سابقه قضایی مانند زنجانی آمریکایی بیشتر به توهم میماند.
مرتبط اســت ،میتواند با اصول حاکمیت قانون و مبارزه با فســاد قحراسراداسدــظیاهترًًاهباا تی اشرجیتفمااعتیرسرامبریانمگنیعقختده اشدسهــاماتن.بوددر نشتیفاجفیه،تاگکرافچیه از ســوی دیگر ،حامیــان این تفاهمنامه اســتدلال میکنند که علاوه بــر همه آنچه گفته شــده ،اگر بتوانیــم به هر نحو
مغایرت داشــته باشد .همچنین فقدان شفافیت در جزئیات قرارداد توســعه زیرساختهای ریلی ب هویژه در شــرایط اقتصادی کنونی،
و فرآیند انتخاب شــرکت آوان ریل میتواند ،شائبههای سیاسی و و سابقه منفی زنجانی ،احتمال وجود رانت یا ملاحظات غیرشفاف نیازمند جذب سرمایهگذاریهای کلان است و شرک تهای توانمند، شــرکتهای آمریکایــی را وارد کشــور کنیــم ،خودبهخود
اقتصادی را تقویت کند .در اقتصاد سیاسی ،تصمی مهای مبتنی بر تضمینی است تا سایرین نیز تشویق به سرمایهگذاری شوند.
مصلح تاندیشی کوتاهمدت ممکن اســت در بلندمدت به کاهش را در اذهــان عمومی تقویت میکند .برای قضــاوت دقیقتر ،نیاز صرفنظر از ســوابق گذشته باید فرصت مشارکت داشته باشند .با بهویژه میتوان چین و کشــورهای عضو شــورای همکاری
سرمایهاجتماعیوافزایشب یاعتمادیعمومیمنجرشوندکهخود به انتشــار جزئیات قرارداد و فرآیند تصمیمگیری توســط نهادهای ای نحال،ایناستدلالباتوجهبهفقدانشفافیتدرجزئیاتقرارداد
مسئول است. و عدم انتشار اطلاعات مربوط به توان مالی و فنی شرکت آوان ریل خلیجفــارس را ب ه عنوان مجموعههایــی که پول نقد دارند به
مانعی برای توسعه پایدار و ثبات سیاسی است. ســرمایهگذاری ترغیب کرد« .برآورد میشــود حدود ۳/۷
در نهایت ،ارزیابی درستی یا نادرستی اقدام پزشکیان به عوامل از ســوی دیگر ،امضای تفاهمنامه ۶۱هزار میلیارد تومانی بین عمدتًًا چندان مورد اقبال عمومی قرار نگرفته است. تریلیوندلارداراییتحتمدیریتصندوقهایمالی 6کشور
متعددی بستگی دارد ،ازجمله میزان ضرورت سیاسی این تصمیم، شرکت راهآهن جمهوری اسلامی ایران و شرکت آوان ریل ،منتسب منفی خبر در شــبکههای اجتماعی ،واکنشها به ایــن
شــفافیت در اجرای قرارداد و نتایج ملموس آن در پیشبرد مذاکرات به هلدینگ «دات وان» و بابک زنجانی و گمان هزنیها درباره ارتباط بوده و کاربران با اشاره به پروندههای قضایی زنجانی ،این قرارداد را عضو GCCباشد».
و منافع ملی .اگر این اقدام بخشــی از یک استراتژی حساب شده در اینجا ضروری اســت روشــن شــود ،ســاختار و بافتار
برای ایجاد اجماع داخلی و تقویت موضع ایران در مذاکرات باشد و این اقدام با اســتراتژی سیاســی مسعود پزشــکیان برای مدیریت مصداق «بازگشت رانتخواران به اقتصاد» توصیف کردهاند .برخی سیاســت و امنیت جهان یا بهاصطلاح نظــم جهانی به کل در
بتاصرمعیایمتعامصلوگرلایاشنفهافقیابتلودفقاانعونبایشاند.جاامما اشگودر،ایمنیتتواصنمدیبمهعصنروفاًًانبیراکی مذاکرات ایران و آمریکا ،موضوعی پیچیده در اقتصاد سیاسی است نیز با طعنه به حضور وزیر در مراســم امضا ،پرســیدهاند که چگونه
جلب رضایت گروههای خاص و بدون توجه به پیامدهای بلندمدت که نیازمند بررسی دقیق انگیزهها ،پیامدها و چارچوبهای اخلاقی دولت میتواند با شــرکتی مرتبط با فــردی محکوم همکاری کند، ادگسـرـگوتن .اشسدانساــسًًاــدرت.جاایهانیدیگرحگتونییممفتااثهیرمازدمچتاغریترهحاویل آســتانه
اتخاذ شــده باشــد ،میتواند به اعتبار دولت و منافع ملی آســیب و قانونی اســت .از منظر اقتصاد سیاسی ،تصمیمگیریهایی از این درحالی که اعتماد عمومی به نهادهای دولتی شکننده است. بسیاری
برســاند .بنابراین موفقیت این رویکرد به توانایی دولت در مدیریت بنیادین شدهاند .معنای دموکراسی ،عدالت ،نیروی کار ،پول و
دست میتوانند به عنوان ابزاری برای ایجاد توازن در میان گروههای چنانکه شرح داده شــد ،به نظر م یرسد مسعود پزشکیان برای سرمایه ،اقتصاد و حتی خود انسان و نسبتش با ماشین و هوش
پیامدها و حفظ اعتماد عمومی و نهادهای نظارتی بستگی دارد. ذینفع داخلی و حفظ ثبات سیاســی در راستای اهداف کلان ملی حفاظت از روند مذاکرات به مخالفان توافق ایران و آمریکا سهم داده
برای کاهش تنشها و پاســخ به ابهامات ،لازم است وزارت راه مانند پیشــبرد مذاکرات بی نالمللی توجیه شــوند .با این حال ،این است .اما سؤال این است که از منظر اقتصاد سیاسی ،آیا کار آقای مصنوعی تحول یافته است و در چنین موقعیتی در آمریکا دولتی
و شهرســازی و شرکت راهآهن به ســرعت جزئیات این تفاهمنامه به قدرت رســیده که با گذشته متفاوت است .شخص ترامپ و
ازجمله فرآیند انتخاب پیمانکار ،معیارهای ارز یابی ،تضامین اجرایی رویکرد ممکن است با چالشهایی همراه باشد. پزشکیان درست است؟ برخی اطرافیانش ازجمله ج ید یونــس ،معاون اولش منادی
و نقش هلدینگ دات وان را ب هصورت شفاف منتشر کنند .همچنین در یک تحلیل مثبــت ،اعطای امتیاز بــه گروههای مخالف یا بررسی قراردادهای منعقد شده با شرکتهای منتسب به بابک
نظارت دقیق نهادهای نظارتی مانند ســازمان بازرسی کل کشور و ذینفوذ داخلی میتواند به کاهش تنشهای سیاسی و ایجاد اجماع زنجانی بهویژه تفاهمنامه ۶۱هزار میلیارد تومانی با شــرکت راهآهن نگاه به درون و عدم مداخله همزمان در مناطق گوناگون هستند.
دیوان محاســبات بر اجرای این پروژه میتواند از تشــدید شبهات بدررچحیقینقاستـبـه متد.اگخرلهچههاتقیرگیبزًًاینهشمهی باجنوارحداهرنادیوسعیامسدـهـتمیرآکمزر یشاکنا
جلوگیــری کند .در غیر این صورت ،این قــرارداد نهتنها به اهداف برای پیشبرد مذاکرات حساس با طرفهای خارجی کمک کند .در که در حضور وزیر راه و شهرســازی دولت پزشــکیان امضا شده،
توسع های خود دست نخواهد یافت بلکه ب ه عنوان لک های بر کارنامه شرایطی که مذاکرات ایران و آمریکا با فشارهای داخلی و خارجی نیازمند توجه به ابعاد حقوقی ،سیاسی و اجتماعی است .بر اساس
دولت پزشــکیان ثبت خواهد شــد و اعتماد عمومــی به نهادهای مواجه است چنین اقداماتی میتوانند به عنوان بخشی از استراتژی اطلاعات موجود ،این قرارداد با شرکت آوان ریل ،که ادعا میشود درخصــوص مهار چین همنظر هســتند و اختلافنظر چندانی
جدید غحرتیبب،عروضیسهداولرتا نمرهدایاتًًنا وجود ندارد .اما در مورد روســیه
حاکمیتی را بی شازپیش تضعیف خواهد کرد. مدیریت بحران ،حمایت گروههای مخالف را جلب کرده و ریسک به هلدینگ مرتبط با زنجانی وابســته اســت ،ب هصورت رسمی و با متحد آمریکا در ســامان آینده مجموعه
شکســت مذاکرات را کاهش دهند .از این منظر ،اقدام پزشــکیان حضور مقامات دولتی منعقد شده است .این امر نشا ندهنده رعایت
میتوانــد ب ه عنوان یک تصمیم عملگرایانه در نظر گرفته شــود که تشر یفات ظاهری در فرآیند انعقاد قرارداد است اما مشخص نیست، آمر یکا فرض میکنند .بدینمعنا مفهوم امپر یالیسم آمر یکایی نیز
دچار یک اســتحاله عظیم شده و کارکردی چون گذشته ندارد.
با هدف حفظ منافع ملی و پیشــبرد دیپلماســی اتخاذ شده است. شرکت منســوب به بابک زنجانی از چه طریق برنده این بازی شده جالبتروشگف تانگیزتر،پدیدهجهانیشدناست.امروزبیش
ب هویژه،قراردادهای بزرگ اقتصادی مانند تفاهمنامه ریلی میتوانند اســت .نه مزایدهای برگزار شده و نه شــرکتهای مشابه در جریان
با ایجاد منافع مالی برای گروههای خاص ،انگیزهای برای همراهی بودهاند پس چگونه این شــرکت موفق شده ،قراردادی با این حجم از آمریکا ،چین پیامرسان جهانی شدن و مروج آن شده است و
هر آینه بیشترین بهره را هم او و سایر کشورهای درحال توسعه
آنها با سیاستهای دولت فراهم کنند. امضا کند؟ به همین دلیل انتقادات مطر ح شــده در فضای عمومی چه در آسیای شــرقی و چه خاورمیانه و سایر مناطق میبرند.
با این حــال از منظر اقتصاد سیاســی ،این رویکــرد م یتواند و رســانهها ،ب هویژه در شــبکههای اجتماعی ،به شبهات پیرامون
بهعنوان مثال چین شــریک اول تجاری بیش از ۱۵۰کشور دنیا
ازجمله عربســتان و امارات است و گوی ســبقت را از آمریکا
ربوده است .در چنین شرایطی میتوان با دولت آمریکا وارد یک
پیمان سیاسی،امنیتی شد چراکههمه چیزتغییر کرده وافزون بر
اینها خاورمیانه جدید به کل با گذشته تفاوت یافته است .حال
غرب آسیا در پارادایم شــیفتی به سوی توسعه و همکاریهای
فراگیر قرار دارد و ما بیگمان نیــاز به ائتلافهایی نوین داریم.
باید دیدگاهی نو از منافع ملی در نظم جدید جهانی و منطق های
بازآفرینی کنیم .وقتی دیگران درحال یارگیری هســتند چرا ما
منفعل باشیم .میتوان با آمریکا پیمانی سیاسی و امنیتی داشت
تــا هم توافق احتمالی پی شرو پایدار بماند و هم بتوان در ســایه
چنین پیمانی با چین ،روســیه ،اتحادیه اروپا ،همسایگانمان و
ســایرین به چارچوبی منصفانه جهت همکاری رسید .بدیهی
است برای نیل به پیمان فوق ،فراهم آمدن مقدماتی الزامی است
که میشــود ،خردمندانه و زیرکانه عمل کرد تا آن مقدمات مهیا
و حتی بعضــی روغنهای ریخته را نذرش کرد .ترامپ در آغاز
تهدیدی تصور میشد که شاید بدل به فرصتی کمنظیر شود .در
تاریخ اسلام موارد بســیاری داریم که برای مصلحت مسلمین،
دشمنان به متحدان استراتژیک مبدل شدهاند .در جنگ ،ما به
آنها و آنها به ما آســیب زدهاند و اگر امروز بنا بر صلح اســت،
طرفین باید برای مصالح عالیتر ،از گذشته گذر کنند.
مذاکرات جاری ،چنانچه بخواهد به ثمر برسد باید سر یع
انشجوادموشگاوهد.یوآنیژچگهیواهاقعًًای عالی و بدون اتلاف وقت در سطح
گرفته روانشــناختی ترامپ در نظر
لازم است با شجاعت انجام شود .ملاقات با شخص ترامپ،
معــاون اولش و وزیر دفاع ،لابی نتانیاهو را تضعیف خواهد
کرد .دعوت از اســتیو ویتکاف به ایران میتواند موثر افتد و
دوباره باید یادآوری کرد ،خنثیســازی لابی نتانیاهو کاری
بس دشوار است و نیاز به ابتکارات دیپلماتیک هوشمندانه
دارد .شــاید پس از توافقات اولیه ،دیدار رؤســایجمهور
دو کشــور در کشوری ثالت لازم شــود .همچنین در روند
عادیسازی مناســبات ،اروپا را باید دخیل و منتفع کرد و
کدورت و خصومت ایجاد شــده در جنگ اوکراین را زدود.
امضای توافقی پایدار با آمریکا شکست نتانیاهوست ،نباید
به هیچ عنوان اجازه دهیم غیر از این رخ دهد .پیامد توافق و
صلح ،انزوا و حذف باند نتانیاهو از صحنه سیاسی اسرائیل
اســت .او و عواملش به قصد بر هم زدن مذاکرات دســت
بــه هر کاری خواهند زد .برای عبور از ســد او ناگزیریم از
کارآمدترین ابزارهای موجود بهره بگیریم .آ گاه باشیم ،آینده
ایران پیوســتگی فراوانی با تعیین تکلیف این توافق خواهد
داشت و توسعه ایران در گرو آن خواهد بود.
