پیشنهاد تبادل زمین با روسیه
گروه بینالملل: بسیاری از تحلیلگران و ناظران بینالمللی در اروپا و آمریکا بر این عقیده بودند که ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید میتواند، فضای حاکم بر پرونده اوکراین را تغییر دهد که این تحلیل اگرچه در معنای شکلی و حتی بدون اظهارنظر درست قلمداد میشد اما آنچه همه بر سر آن تا به امروز اختلاف نظر دارند و حتی یک فضای مبهم را بر ماهیت این پرونده حاکم کرده، این سوال است که دقیقاً قرار است چه اتفاقی در مورد جنگ اوکراین رخ دهد؟ بسیاری بر این عقیده هستند که با توجه به دیدگاه ترامپ مبنی بر «تجاریسازی امنیت» او در مورد پرونده اوکراین هم سعی میکند بر پایه این تئوری که در دور اول ریاستجمهوریاش از آن استفاده کرد، یک معامله با اهداف مشخص را سروشکل دهد و از سوی دیگر البته نزدیکی وی به پوتین که در خاطرات تیم وی در دولت اولش آمده است، میتواند ضد منافع اوکراین قلمداد شود.
در این میان و حالا با روی کار آمدن وی، لحن اوکراین و در رأس آن ولودیمیر زلنسکی تا حد زیادی تغییر کرده است که به نوعی باید این تغییر پارادایم و نگرش او را ناشی از روی کار آمدن ترامپ دانست. چندی پیش او با دعوت از خبرنگاران رویترز به دفتر کار خود و با انتشار نقشهای، اعلام کرد که تمایل دارد ایالت متحده را در بهرهبرداری از معادن نایاب اوکراین مانند لیتیوم و اورانیوم شریک کند و در ازای آن حمایت سیاسی و تسلیحاتی علیه روسیه را دریافت کند. این موضوع اگرچه در مبنای کلی شاید یک معامله تجاری به حساب بیاید اما به صورت کلی نشان میدهد که کییف به صورت جدی از هرگونه اقدام و عمل ترامپ درخصوص پرونده اوکراین به شدت ترس دارد و فکر میکند که او با دیدگاه تجاریاش ممکن است که در بزنگاه نهایی، او را به پوتین بفروشد.
بر همین اساس و با گذشت چند روز از پیشنهاد اخیر زلنسکی در مورد معادن اوکراین، حالا او یک پیشنهاد عجیبوغریب دیگر را مطرح کرده است. او این بار باز هم با یک رسانه انگلیسی یعنی روزنامه گاردین مصاحبه کرده و اعلام کرد، کییف آماده است تا سرزمینهایی که در حمله سال گذشته (۲۰۲۴) خود در منطقه کورسک روسیه تصرف کرده را در ازای بازپسگیری سرزمینهای اوکراینی که تحت کنترل روسیه هستند، مبادله کند. زلنسکی در پاسخ به این پرسش که کدام سرزمینها را از روسیه مطالبه خواهد کرد، گفت: «نمیدانم باید ببینیم که چه اتفاقی رخ خواهد داد. اما تمام سرزمینهای ما مهم هستند، هیچکدام اولویت خاصی ندارند و به دنبال بازپسگیری تمامی آنها هستیم».
در این مصاحبه زلنسکی مجدداً خواستار تضمینهای امنیتی سختگیرانه از سوی واشنگتن در هرگونه توافق احتمالی شده و در این باره گفت: «برخی میگویند که اروپا میتواند تضمینهای امنیتی را بدون آمریکاییها ارائه دهد و من همیشه پاسخ میدهم: خیر. تضمینهای امنیتی بدون آمریکا، تضمینهای واقعی نیستند». او به گاردین گفت «کسانی که به ما در نجات اوکراین کمک میکنند در بازسازی آن نیز نقش خواهند داشت. ما آمادهایم که درباره تمام این مسائل به تفصیل صحبت کنیم».
نکته بسیار مهمی که در اظهارات زلنسکی باید مورد نظر قرار بگیرد این است که او صراحتاً به اروپا طعنه زد و اقدامات آنها در قبال اوکراین را به تنهایی و بدون وجود ایالاتمتحده در این پرونده فاقد اعتبار و وجاهت سیاسی-امنیتی دانسته است. این رویکرد زلنسکی بدون شک میتواند، اتحادیه اروپا که در ۴ سال ریاست جمهوری جو بایدن، دوشادوش وی و در جهت کمک به کییف گام برداشتهاند را با دوقطبی مواجه کند؛ به عبارتی دیگر اینکه زلنسکی معتقد است هر گونه تضمین امنیتی از سوی اروپا بدون حضور و تایید آن از سوی ایالاتمتحده نمیتواند به خروجی مثبت منتهی شود، در حقیقت میتواند کشورهای اروپایی که میلیاردها یورو در حمایت از کییف علیه روسیه هزینه کردهاند را با شک و تردید روبهرو کنند.
باید متوجه بود که کشورهای اروپایی به دلیل هزینههای سرسامآور نظامی در پرونده اوکراین و همسویی با ایالاتمتحده علیه روسیه زیر بار مشکلات اقتصادی قرار دارند و حتی در برخی از کشورهای قاره سبز، دولتها به همین دلیل عرصه سیاست را به راستهای افراطی در انتخابات واگذار کردهاند و حالا این مدل از مواضع زلنسکی میتواند، مشکلاتی را برای وی و حامیان اروپایی او به وجود بیاورد.
مخالفت روسیه و ادامه حملات
در مورد سخنان زلنسکی برای تبادل سرزمین با روسیه باید متوجه بود که روسها ادعا میکنند که ۵ منطقه از اوکراین شامل کریمه در سال ۲۰۱۴ و دونتسک، خرسون، لوهانسک و زاپوریژیا در سال ۲۰۲۲ را به خاک خود الحاق کرده است. با این وجود مسکو کنترل کامل این مناطق را در اختیار ندارد. این در حالی است که کییف نگران است که هرگونه توافق بدون تعهدات نظامی محکم مانند عضویت در ناتو یا استقرار نیروهای حافظ صلح به کرملین زمان بدهد تا مجدداً خود را سازماندهی کرده و حملات جدیدی انجام دهد. در این راستا اگرچه زلنسکی قرار است (جمعه) در کنفرانس امنیتی مونیخ با جیدی ونس، معاون رئیسجمهور ایالاتمتحده دیدار کند اما باید توجه داشت که معاون ترامپ همانند وی یکی از منتقدان سرسخت حمایت آمریکا از کییف بوده است و حالا مشخص نیست که ترامپ و تیم او قرار است چه طرحی را در مونیخ با محوریت اوکراین از خود رونمایی کنند.
اما آنچه در خصوص پیشنهاد زلنسکی مبنی بر تبادل زمین باید مورد نظر قرار بگیرد این است که طرف این معامله یعنی مسکو به هیچ وجه راضی به اجرای این تبادل نیست و به صورت علنی خواهان ادامه جنگ علیه اوکراین است. در این میان دمیتری مدودف، معاون شورای امنیت روسیه (چهارشنبه) حمله روسیه به کییف را مصداق تلاش برای برقراری صلح از طریق اعمال قدرت توصیف کرد و گفت که صلح از طریق قدرت گاهی اوقات خروجی مثبت دارد و این خروجی با نشان دادن توازن واقعی قدرت نه یک توازن ساختگی محقق میشود. او در ادامه اظهارات ولودیمیر زلنسکی درباره تبادل اراضی میان کییف و مسکو را مزخرف توصیف کرد و گفت که حتی چنین حملاتی هنوز نتوانسته اذهان افرادی مانند زلنسکی که این اظهارات را مطرح میکنند، پاکسازی کند.
در این راستا و کمی بعد از سخنان زلنسکی، خبرگزاری رویترز اعلام کرد که حمله موشکی روسیه به کییف در بامداد چهارشنبه یک کشته و چهار زخمی بر جای گذاشت و موجب چندین انفجار و آتشسوزی شده است. از سوی دیگر نیروی هوایی اوکراین مدعی شد که ۶ موشک بالستیک و ۷۱ پهپاد مهاجم را سرنگون کرده است اما این حمله زیرساختهای حیاتی را در کییف و چرنیهیف تخریب کرد و زلنسکی در واکنش به این حمله از متحدان غربی خود خواست برای پایان عادلانه جنگ همکاری کنند!
این درخواست زلنسکی درحالی مطرح میشود که سرویس اطلاعاتی دانمارک هشدار داده که روسیه تنها در ۵ سال آینده آماده جنگی بزرگ در اروپا خواهد بود و انتظار میرود که از حمله به ناتو نیز جان سالم به در ببرد و به موازات این وضعیت، خیدیون فان مییرن، نماینده پارلمان هلند اعلام کرد، حل بحران اوکراین تنها در صورتی امکانپذیر است که ناتو از مداخله در این مناقشه خودداری کند. لذا براساس این اظهارنظرها باید منتظر بود و دید که چگونه زلنسکی میخواهد حمایت اروپاییها و ایالاتمتحده برای پایان دادن به جنگ اوکراین را جلب و جذب کند.