Page 4 - 31-04-1403-1744 Sazandegi
P. 4
تاز‌ههای ادبیات و هنرکافه سال هفتم‌شماره 1744 04
ی کشنب ه 31تیر 1403
دریچه :تحلیل عادات
بازتاب تاریخ
اهمیتساختما نهایقدیمی
چهار اثر جدید مشایخی پا سداشتسیدعلیصالحی نکوداشت محمود عابدی حسن محرابی
علیرضا مشــایخی ،نخستین آهنگســازی است که به شکل سیدعلیصالحییکیاز پایهگذارانجریانشعرنابوبنیانگذار دخرواهرزشتمادیم،یمنحزاقدرق،وزممصحّّحموحدوعابعدضیو،پایوستساتدۀپیفرشهکنگسوستاتندانزبشانگاهو پژوهشگر
گسترد‌های ،پیامآور نوگرایی در موسیقی ایران است و نخستین جریانشعرگفتاروشعرفراگفتاردرادبیاتمعاصرایراناستکه ادب فارسی ،آیینی با عنوان «مقام محمود» روز چهارشنبه سوم
آهنگساز ایرانی است که موســیقی الکترونیک تصنیف کرده اولین شعرهایش سال ۱۳۵۰به اهتمام ابوالقاسم حالت در مجلۀ مرداد از ســاعت ۱۱در تالار شهیدی فرهنگستان ادب برگزار تهرااگنرودیمـرـکدزا اریین ازشمهنراهطاقدامشتختهلبافشیشدـ،ـهقرطهعًاًایسبازخرتمگابن‌ههوایژهی
است .آثار او بیش از ۶۰ســال است که در داخل و خارج از شرکت نفت منتشر شد و تاکنون دفترهای متعددی از او منتشر خواهد شــد .در این برنامه غلامعلی حدادعادل ،عل یاشرف قدیمی را مشــاهده کرد‌هاید که خالی و بدون سکنه درحال
ایران اجرا میشــوند و به تازگی چهــار مجموعه جدید از این شده است .هجدهمین نشست عصر آوانگارد در پا سداشت و صادقی و مسعود جعفریجزی دربارۀ خدمات علمی محمود تخریب و فروریختن اســت .این ساختمانها هر یک دارای
هنرمند روانه بازار موســیقی شــده که عبارتند از« :تهران- نیز نقد و بررسی آثار این شاعر از سوی مجله ادبی «آوانگارد» تاریخچ های طولانی بوده و نماد تاریخی شهرها هستند .در
عابدی سخنرانی خواهند کرد. هر صورت وجود این ســاختمانها بدین صورت در گوشه و
برلین»« ،شهرزاد»« ،نقره سیاه» و «سالومه». ۲۹تیر ساعت ۱۸در کافه تاریخ برگزار میشود.
در آینه ادبیات کنار شــهرهای بزرگ موجب زشت شدن چهرۀ شهر شده و
نیز این ســوال مطرح م یشود که چرا این سرمایههای کشور
بدون توجه رها شــد‌هاند .امروزه بــدون تردید بهبود چهرۀ
شــهرها به ارجگذاری نســبت به بناهای قدیمی و تاریخی
وابسته است.
حفاظت از بناهــای تاریخی به یــادآوری فرهنگ یک
جشننامۀ حورا یاوری در صدوشص تودومین شمارۀ بخارا شهر یا گذشته و تاریخ جالب آن کمک میکند .این بناهای
قدیمی یادآوری بصری میــراث فرهنگی یک منطقه و مردم
و فعالیتهایی هســتند که زمانی نقش کلیدی در ایجاد این
صدوشص تودومین شــمارۀ مجلۀ «بخارا» با تصویری منطقه و تبدیل آن به امروز را داشتند.
از دکتــر حورا یــاوری بر روی جلد و جشــ ننام های ۱۳۵ مهم این است که از گذشته محافظت کنیم تا بتوانیم از آن
صفح های دربارۀ او و مطالب خواندنی دیگر در ۵۴۴صفحه درس بگیر یم و آیند های بهتر بسازیم .در مورد بناهای تاریخی،
مصنوعات و ســاختمانها ،حفاظت و نگهداری از آنها ما
منتشر شده است. را با گذشــتۀ خود در ارتباط قرار م یدهد تا اطمینان حاصل
دکتر حورا یاوری (فریدی) ،دانشآموختۀ دانشگاه تهران شود که هرگز ریشــههای خود را به فراموشی نسپرد‌هایم .به
است؛ لیســانس زبان و ادبیات انگلیســی و فو قلیسانس همین جهت حفظ و احیای بناهای قدیمی مهم است ز یرا آن
روانشناســی خــود را از ایــن دانشــگاه گرفت .ســپس بناهایقدیمی بازتاب تاریخ ماهستند .بازسازی و نگهداری
تحصیلاتــش را در آمریکا ادامــه داد و به آموختن ادبیات و آنها به ما کمک میکنند تا مردمی که در دورههای مختلف با
نقد ادبی با گرایش به ادبیات داســتانی معاصر ایران مشغول عادات و ســنتهای متفاوت زندگی م یکردند را درک کنیم
عشمددتوًًادبررایمنحرورشتادهبیداکتتراوگررفوات‌ن.کاموقالیامتتمورککزتااسبـهـاتی.یاکوتاربی و به آنهــا احترام بگذاریم .همچنین وجود آثار قدیمی به ما
«روانکاوی و ادبیــات؛ دو متن ،دو انســان ،دو جهان :از کمک میکند تا تغییرات جوامع را برای درک بهتر دلایلی که
بهرام گور تا راوی بوف کور»« ،زندگی در آینه» و «داســتان منجر به پیشرفت شهرها و جوامع و حتی سنتها به وضعیت
فارســی و سرگذشــت مدرنیته در ایران» از جملــه آثار او کنونی میشود ،مشاهده کنیم .ساختمانهای قدیمی چهرۀ
شهرها و منعکسکنندۀ تغییراتی هستند که در یک شهر در
هستند. طولزمانرخدادهاست،منعکسکنندۀدرگیریها ،جنگها
علی دهباشــی در ابتدای بخش جشننامۀ حورا یاوری و شــکوفایی جامعه هســتند ،حتی نشــا ندهندۀ وضعیت
ایــن جشــننامه را ادای دینی ناچیز به اســتادی فرهیخته اقتصادی شهر در طول زمان است.
دانســته اســت .نگین یاوری هم در مقالۀ «داســتان یک اگرچه ساخت ساختمانهای جدید ،سادهتر و ارزانتر از
زندگی» دربارۀ مهمترین ویژگی و خصلت مادرش نوشــته: حفظ ساختمانهای قدیمی است اما حفظ و دستنخورده
مقاله هم از حورا یاوری منتشر شده است. دوســتان حورا فریدی /یاوری بوده و آثار او که در ایران و «نکتــۀ مهم در زندگی حورا یاوری آن اســت که او مســیر ماندن بناهای تاریخی شــهرهای ما؛ مزایای زیادی دارد .با
در این دیار غریب نشر میشــود را با اشتیاق خواند‌هاند». دشــوار انتخاب یاش را با تدبیر و تأمل طی کرد .دشواریها
Wامر سیاسی در شاهنامه ماندانــا زندیان هــم در مقالۀ «پیوســتن به اصل روشــن و موانع را با آرامش از سر راه برداشت .ویژگی بارز او پرهیز توجه به اهمیت گردشگری ،حفظ و نگهداری آثار معماری،
خورشید و ریختن به شــعور نور» دربارۀ سبک کار حورا از پرخاش و خشــونت است .انســانی مصمم و شجاع اما گردشگرانرابهخودجذبمیکند،ب هویژهافرادیکهدوست
مقالــۀ «شــاهنامه و امــر سیاســی» ژاله آمــوزگار از یاوری مینویسد« :یاوری پرسشهای تاریخی و فرهنگی گریزان از ســتیزهجویی و پرخاشگری .او نه با خانواده به دارند «روح» شــهر که از طریق معماری به چشم م یخورد
دیگر مطالب مهم شــمارۀ ۱۶۲بخاراســت کــه در بخش رکاــدهرودنریآنم زینکدنگدیومبایپکنردس،ــبرابشرهماییگگذاذرشدت.هنووشـحـاتِِلنزبمراان هیاایو ستیز برخاست نه با ما فرزندان .مصمم و هدفمند و به‌دور
«شاهنامهپژوهی» منتشر شــده است .آموزگار مینویسد: رودررو نشــاندن جهان فکری خود با ناخــودآ گاه متن و از هیاهو زحمت کشــید و به پیش رفت .هر چند فمینیست قسطــعًًااخشتغمالنهاهاییبیقشدیترمیی را تجربــه کنند .همچنین زمانی که
«شــاهنامۀ ما تنها رزمنامه نیســت .ســبک نــگارش آن نویسند‌های است که پرسشهایی نزدیک به پرسشهای او نیست اما زنی اســت اســتوار ،قائم بهخود و خودساخته. گردشگران را به خود جذب میکنند
را پیش میکشند ».کامیار عابدی هم در مقالۀ «گندم اتحاد نــه به افتخارات خانوادگی تکیه کــرد و نه به حقوق دیگران برای مردم محلی ایجاد میشــود و به بهبود رونق اقتصادی
ویژگیهای خاص خــود را دارد .بــه آرایههای ادبی مزین شــوروی ،انگلســتان یا ایران؟» به نقد و بررسی نخستین چشم داشت .وظایف گوناگون همسری و مادری را در کنار شهر کمک میکند بنابراین حفظ بناهای تاریخی محل کار
اســت ،توصیفهای غنایــی دارد و بینشهــای حکیمانه ترجمۀ حورا یاوری یعنی ترجمۀ کتاب « شــوروی و غرب مســئولیت اداری و علمی با خو شرویی به دوش کشید .او
و فلســفی؛ مطالــب میهنی ،انــدرزی و اخلاقی در قالب در ایران سی ســال رقابت» ژرژ لنچاوفسکی ،پژوهشگر نوشــتن را در دوران جوانی و با ترجمه آغاز کرد :شوروی و را برای مردم محلی و کارشناســان سایر شهرستانها فراهم
آمریکایی لهســتانیتبار میپردازد .ترجمۀ فرزانه قوجلو از غرب در ایران 30ســال رقابت ( )۱۳۵۱اما با نقد و تحقیق میکند.
خطبههــای گوناگــون در آن بــه جلــوه درآمــده اســت. مقالۀ «شــکار مرگ در ضیافت زندگی» و مقالۀ «نگاهی از دیگر سو حفاظت از ساختمانهای قدیمی به ما کمک
مجلسهای لطیف عاشقانه مانند عاشقانههای زال و رودابه به گزارشهــای مدارس دخترانه» منصوره اتحادیه از دیگر ادبی به تألیف روی آورد»...
در کنــار صحن ههای زندۀ پهلوانــی و رزمی و قهرمانیهای مطالب این جشننامه اســت .در صفحات جشننامه سه حورا یــاوری در گف توگویــی که علی دهباشــی با او میکند تا تاریخچ های که قبل از تولد ما رخ داده است را درک
داشــته دربارۀ الزامات نقــد ادبی میگوید« :نوشــتن نقد کنیم و احترام به کسانی که در زمانهای گذشته و سنتهای
رســتم که در همۀ نبردهایش ،پایداری ایران مدنظرش است بخارا ۱۶۲ خوب مستلزم آشــنا بودن با موازین و پیششر طهای تفکر مختلف زندگی میکرد‌هاند را ترویج م یکند .از این رو حفظ
بر ارزش این اثر م یافزاید .سراسر آن ایرا ندوستی است .نام انتقادی و ســالهای دراز تمرین درســت اندیشیدن است.
ایران بیش از هزار بار به کار رفته اســت .اما دیدگاه سیاسی مدیر۴م۵۴سئوصخلفرحدواه/دسرو۰دت۵بی۲یرر:ه۳زاع۰رل۴تی۱ودماهبناشی درست اندیشیدن و درست پرسیدن دشوارترین کارهاست. آثــار قدیمی ،نقش فرهنگی مهمی در پرورش غرور ،میراث
باید بیاموزیم چه بپرســیم و چگونه بپرسیم تا بتوانیم با طرح و گذشــته ما دارد زیرا ما را در جهان منحصر به فرد میکند.
شــاهنامه را به نظر من کــه هیچ گونه تخصصــی در امور پرســشهایی کــه از درون نیازها و ضرورتهــای امروز و از نظــر تاریخی حفظ ســاختمانهای قدیمــی به محققان
حقوقی و سیاســی ندارم شاید بتوان از درون خطبههایی که اکنون سر برمیکشد ،معناهای تازه و امروزین از متن بیرون
در موقعیتهای گوناگون در شــاهنامه آمده است به دست بکشــیم و متنی را که میتواند به قرنهــا پیش از این تعلق اجازه م یدهد تا جوهر خلقت یک ساختمان و فعالیتهای
داشــته باشــد در جهت مباحث و مفاهیم امروزی با حفظ انســانی گذشــته را مطالعه کنند .همچنین ساختمانهای
آورد .این خطبهها یا خطبههایی هستند که چون پادشاهان اصول درونی آن متن آماده کنیم .مرتبط ساختن نقد به نیازها قدیمی ،جذابیتی برای خود دارند که ساختمانهای جدیدتر
بر تخت مینشینند به عنوان خطمشی کشورداری خود ایراد و ضرورتها و پرسشهای امروز شــاید بتواند بزرگترین
میکنند ،یا وصایایی هســتند که شــهریاران در پایان عمر نمیتوانند آن را تکرار کنند .با این حال ،اگر یک ســاختمان
مسئولیت هر نقد باشد». قدیمی که از مشــکلات متعــدد و آب و هوای ویرانگر جان
خود برای حکمرانی بهتر خطاب به جانشینان خود بر زبان محمد اســتعلامی در مطلبی با عنوان «دوســتی هفتاد سالم به در برده اســت برای ساخت یک مرکز خرید خراب
میآورنــد و یا مقدم ههایی پرمحتوا و حکیمانه هســتند که ساله» به خاطرۀ آشنای یاش با حورا یاوری در دانشسرای
فردوسی خود در آغاز و پایان زما مداری برخی از شهریاران عالی و همکاریشان با هم در مجلۀ «سپیدۀ فردا» میپردازد شــود ،نسل آینده از لذت تماشــای آن محروم میشود زیرا
و مینویســد« :در میان ما دانشــجویی از زبــان و ادبیات تخریب آن و تبدیــل آن به ویرانه در حقیقت پاک کردن یک
میسراید». انگلیسی بود به نام حورا فریدی که در همان نخستین دیدار، قطعه از تاریخ است.
محدمردرشـضـاماشرـۀـتفایزعۀی«بکدخکانرای»،هحمسچننیـانـونرمی،یتوسانـیـّّدجمادطآایلبدنیل اوز، دانستیم که به زبان انگلیســی کتاب میخواند و مطالعاتی
بیش از برنامۀ درس و مدرسه دارد .و این برتری او توانست، هما نطورکه برنارد شــارتر (فیلســوف قرن دوازدهمی)
آغاز یک دوســتی فرهنگی باشد که نزدیک به 70سال که گفته است ،ما کوتولههایی هستیم که روی شانههای غولها
رضــا رضازادهلنگــرودی، بسهـاـءیالدّّدمیصنطخفّّریم مشـحـاقه‌قدیا،مآـیـادید،ن از آن روزگار گذشته ،شماری از آن جمع دانشجویی همواره ایستاد هایم .به همین نحو ما از گذشته خود برای ساختن آینده
آغداشــلو ،میلاد عظیمی، خود استفاده میکنیم و بخشی از آن گذشته در ساختمانهای
عبدالحســین آذرنگ ،گلنــار گلناریان ،هاشــم رج بزاده،
همایــون کاتوزیان ،محمدحســین دانایی ،زینب یونســی، تاریخی ما حفظ میشود .آنها داستان شهرهای ما را تعریف
میکنند و نیز به ما یادآوری میکنند که از کجا آمد‌هایم و به ما
رسول جعفریان ،ســیروس علینژاد ،ایرج پارس ینژاد و... کمک میکنند تا تصمیمات آینده خود را هدایت کنیم.
بخوانید.
