Page 4 - 10-11-1403-1896 Sazandegi
P. 4

‫تاز‌ههای ادبیات و هنرکافه‬                                                                                                                                                                           ‫سال هفتم شماره ‪1896‬‬  ‫‪04‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫چهارشنبه ‪ 10‬بهمن ‪1403‬‬

                                                                                                                                                                                                                                                               ‫هگﻞ تیلور‬                                                                                                                  ‫گزارش نشست‬

‫دیالکتیک هستی و اندیشه در منطق هگل ترجمۀ بخشی از کتاب چارلز تیلور دربارۀ نظام فکری هگل است‬                                                                                                                                                                                                                                                                                          ‫سوژه در دست بازار‬

                                                                                                                                                                                                                                                               ‫گئورگ ویلهلــم فریدریش هگل (‪ ۱۷۷۰‬ـ ‪ ،)۱۸۳۱‬فیلســوف‬                                                                  ‫نشست نقد و بررسی اتاق خبر پلتفرمی‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫جریانساز آلمانی در شــاهکار خود «علم منطق»‪ ،‬به دنبال کشف‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫قوانین درونی هستی و نحوۀ تکامل آن است‪ .‬او با استفاده از روش‬                                                    ‫نشســت بررســی و گف ‌توگو دربار‌ۀ کتاب «اتاق خبر‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫دیالکتیک نشــان م ‌یدهد چگونه اندیشه و هستی در تعاملی پویا و‬                                                   ‫پلتفرمی» نوشتۀ جواد دلیری که انتشارات همشهری آن را‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫پیوســته با یکدیگر قرار دارند و چگونه این تعامل منجر به رشــد و‬                                                ‫منتشــر کرده با حضور مجید رضاییان عضو هیأت علمی و‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫تکامل آنها میشود‪ .‬کتاب «دیالکتیک هستی و اندیشه در منطق‬                                                         ‫پژوهشگر علوم ارتباطات‪ ،‬پدرام الوندی فعال رسانه و مدیر‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫هگل» که انتشارات ققنوس آن را با ترجمۀ زهره نجفی منتشر کرده‪،‬‬                                                    ‫فروشگاه شهرکتاب مرکزی و خسرو طال ‌بزاده پژوهشگر‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫ترجمۀ بخش سوم کتاب «هگل» نوشتۀ چارلز تیلور است که به شرح‬                                                       ‫فرهنگی‪ ،‬یکشنبه ‪ ٧‬بهمن در شهرکتاب مرکزی برگزار شد‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫و تفســیر منطق هگل اختصاص یافته و انتشــارات کمبریج چاپ‬                                                        ‫جواد دلیری دربارۀ روند شــکلگیری کتاب «اتاق خبر‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 ‫نخست آن را سال‪ ۱۹۷۵‬منتشر کرده بود‪.‬‬           ‫پلتفرمی» گفت‪« :‬به اقتضای کار رســانه که به شکلهای‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫چارلــز تیلور (متولد‪ ،)۱۹۳۱‬فیلســوف و نظریهپرداز سیاســی‬                                                       ‫مختلف در رسانههای برخط و مکتوب انجام دادیم‪ ،‬همواره‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫کانادایــی‪ ،‬یکــی از مهمتریــن متفکــران معاصر اســت‪ .‬او که از‬                                                 ‫این سوال مطرح بود که یک رسانه سنتی چگونه میتواند زنده‬
                                                                                                                                                                                                                                                               ‫صاحبنظــران جدی در حوزۀ نزاع لیبرالهــا و جماعتگرایان در‬                                                       ‫بماند؟ در سالهای اخیر این سوال هم اضافه شد که رسانه‬
‫در کتــاب هگل تیلور برای ترجمه همین بود‪ .‬ارائه شــرحی کمابیش‬                                                                                                   ‫فلسفۀ سیاسی معاصر و یک مســیحی کاتولیک معتقد است‪ ،‬در هگل‪ ،‬به تبیین مراحل مختلف تکامل هستی از «هستی محض» تا‬                                                                                                     ‫سنتی چگونه میتواند وارد دنیای مدرن شود و از رویههای‬
‫متعارف از منطق هگل که بر اســاس رویکرد تفســیری خاص خود‪،‬‬                                                                                                                                                                 ‫آثارشبهنحوۀشکلگیری«خود»وباورهایسیاسیواخلاقیاین «هستیبرایخود»میپردازد‪.‬‬                                                                                ‫ســنتی فاصله بگیرد؟ در سالهایی که مدیریت حوزۀ رسانه‬
‫که در جای خودش می ‌تواند محل نقد باشد‪ ،‬تا حد قابل قبولی وارد‬                                                                                                   ‫«خود» و به امکان زندگی دی ‌ندارانه در عصر مدرن پرداخته اســ ‌ت‪ .‬بخش دوم‪ ،‬ذات‪ :‬در این بخش‪ ،‬مفهوم ذات به عنوان مرحل ‌های بالاتر‬                                                                                  ‫را بر عهده داشتم دربارۀ پیوند حوزه سنتی و مدرن پژوهش‬
‫جزئیات اســتدلالهای پرپیچ و تاب این متن میشــود‪ ».‬او در ادامه‬                                                                                                  ‫کتاب مشــهور او ‪ A Secular Age‬دو ســال پیش توسط علیرضا از هستی مورد بررســی قرار میگیرد‪ .‬تیلور با توضیح مفاهیمی مانند‬                                                                                          ‫کردم و هدفم این بود که روزنامهنگاران بتوانند یک محتوا را‬
‫دربارۀکمتوجهیبهمنطقهگلدرمیانآثارترجم ‌هایوتألیفیبهزبان‬                                                                                                         ‫پاکنژاد به فارسی ترجمه شــد و دکتر فرهنگ رجایی‪ ،‬استاد علوم «درونبود» و «بیرونبود» به تبیین رابطۀ میان ذات و پدیده میپردازد‪.‬‬                                                                                    ‫در چند فرمت ارائه بدهند‪ ».‬او با اشــاره به اید‌های که پدرام‬
‫فارسیمینویسد‪«:‬درنیمۀدومقرنبیستم‪،‬بهلطفشارحانینظیرژان‬                                                                                                            ‫سیاسی دانشــگاه کارلتون نیز با توجه به دغدغههای مشترکی که با بخشسوم‪،‬مفهوم‪:‬دراینبخش‪،‬مفهومبهعنوانعالیترینمرحلۀ‬                                                                                                   ‫الوندی سالها در ایرنا دنبال کرد‪ ،‬افزود‪« :‬این اید‌های در پی‬
‫هیپولیت‪ ،‬الکساندر کوژو و چارلز تیلور تفاسیری از پدیدارشناسی روح‬                                                                                                ‫تیلور در این زمینه دارد‪ ،‬پیشتر کتابی با عنوان «زندگی فضیلتمند منطق هگل مورد بحث قرار میگیرد‪ .‬تیلور با توضیح مفاهیمی مانند‬                                                                                      ‫کشاندن مخاطب به سمت محتوا یا هل دادن محتوا به سمت‬
‫و فلسفۀ حق هگل در اختیار انبوهی از مخاطبان قرار گرفت که پیش از‬                                                                                                 ‫در عصر ســکولار» در قالب تألیف و ترجمه به فارسی منتشر کرده «مفهوم ذهنی» و «مفهوم عینی» به تبیین نقش مفهوم در شناخت و‬                                                                                           ‫کاربر است‪ .‬تنها راه و الزامی که وجود دارد این است که تمام‬
‫آهشناگهسلادبدتقررهزنجبادماهنشفواتترأ‪.‬لسیسیافنیلکزهتااطبنعبیهد‌ناانهیمداینزنسـشمـدبو‪،‬تًًِِاتجازریوجاادیی آییوکدررهدبِِاندرردۀوپسباادیرلهدهابارهشفینلااسخسیفۀری‬                                                                           ‫بود‪ .‬بنابراین تیلور در ایران‪ ،‬متفکر شــناخته شد‌های است‪ .‬تیلور در عملمیپردازد‪.‬‬                                                        ‫رسانهها به سمت ساختار اتاق خبر پلتفرمی بروند‪ .‬ساختار‬
‫روح هگل و آرای سیاسی و اجتماعی او به فارسی بود‌هایم‪ .‬اما منطق‬                                                                                                                                                                                                  ‫دانشگاههای معتبری مانند مکگیل‪ ،‬آ کسفورد و پرینستون تدر یس‬                                                      ‫و شــبک ‌های که وجود دارد‪ ،‬تولید محتوا را به شکل پلتفرمی‬
‫هگل‪ ،‬ب ‌هرغم اهمیت تعیینکننــد‌هاش در کلیت نظام هگلی‪ ،‬در میان‬                                                                                                                                                                           ‫کرده و جوایز معتبری مانند جایزۀ تمپلتون و جایزۀ هگل را دریافت  ‪W‬قلمروسای ‌هها‬                                                         ‫دنبال میکند و در نظر دارد به شــکل پلتفرمی آن را منتشر‬
‫اهسگــلپتژ‪.‬وبهایتنو‪،‬جمتهریجبمهامنن وطقخوهاننگدلگاچنن آثداارن اوجـبـاسـیـیتاعرجمغفب نودلاروادقوعصشرفدًًها‬                                                       ‫زهره نجفی در مقدمۀ مترجم با اشارۀ به ترجمههای فارسی ناقص‬                                                                                                          ‫کرده است‪.‬‬                                    ‫کند‪ .‬اتاق خبر پلتفرمی ساختار اتاق خبر مدرنی را دارد که از‬
‫منحصر به هگلپژوهان فارسی زبان نیست‪ .‬بدون اغراق باید گفت علم‬                                                                                                    ‫نســخۀ اصلی کتاب «هگل» چارلز تیلور ‪ ۶‬بخش دارد که در هر و نارســا از منطق هگل و شرح و تفسیرهای گمراهکنندۀ آن‪ ،‬این خلأ‬                                                                                           ‫زمان تولید محتوا تا انتشار و توزیع و بازگشت و بازخورد پیام‬
‫منطق هگل نه یکی از‪ ،‬بلکه به واقع دشوارتر ین و پیچید‌هتر ین و یکی از‬                                                                                            ‫کدام از آنها‪ ،‬پدیدارشناسی روح‪ ،‬منطق‪ ،‬عناصر فلسفه حق‪ ،‬فلسفه را علــت اصلی ترجمۀ بخشــی از کتاب تیلور م ‌یداند و مینویســد‪:‬‬
‫طولانیترینمتونفلسف ‌یایاستکهدرطولتاریخفلسفهنوشتهشده‬                                                                                                            ‫اعسمًا ًلت‬  ‫منطقهای هگل منتشر شده‬    ‫فارسی از‬             ‫«تاکنون چندین ترجمۀ‬                   ‫دین و فلسفه هنر در اندیشۀ هگل تشر یح میشوند‪ .‬ترجمۀ فارسی زهره‬                                                                    ‫در آن در نظر گرفته شده است‪».‬‬
‫بادهرسطمنتو‪.‬رطبخق‌یتوراقننحریدمبۀًًاان ‌هعهالیمیچامنرنتدزطاوعقنبیاشـبویـمانطشلیاقاًًزازتههجزاهیراازنصموفثااقحعلههیماتویانارنسجضارموعاکاممریسداتاقرسیدمکته‪.‬ی‬                ‫ضعیف و غیرتخصص ‌یاند که‬  ‫به قدری‬              ‫اما متأســفانه ترجمهها‬                ‫نجفی از از بخش ســوم آن به شــرح و تفسیر منطق هگل اختصاص‬                                                       ‫در ادامه مجید رضاییان دربارۀ پژوهش انجام شده برای‬
‫به آن وجــود ندارد ‪،‬یا آن طور که خود هــگل میگوید‪ ،‬منطق قلمرو‬                                                                                                  ‫دارد‪ .‬در فضای هگلپژوهی‪ ،‬رویکردهای تفســیری متعددی وجود غیرقابلاستفاد‌هاند‪.‬کتابهایینیزتحتعنوانمنطقهگلبهفارسی‬                                                                                                    ‫تألیف کتاب «اتاق خبر پلتفرمی» گفت‪« :‬نویســنده کتاب‬
‫سایههاست‪ ...‬در نتیجه‪ ،‬میتوان فهمید که چرا در طول تاریخ این متن‬                                                                                                 ‫تکلهفیبقهیوااقزتعرخجوِِمدۀمنتانصمنحیطحقونیدسستـنـد ب‌تلوکدهلبماانزاننهد‬  ‫ترجمه و منتشر شد‌هاند‬  ‫دارد‪ ،‬با این حال تفسیر تیلور از هگل تا حد قابل قبولی‪ ،‬تفسیر غالب‬                                               ‫از منظر روششناســی پژوهش استفاده کرده است‪ ،‬روش‬
‫ناهسفقت‪.‬طممثًغا ًفلوشلومپنانهداهوبرلدکرهدجرایمیوامردیگیویحتد‪،‬یکمنلفدورستواوجرندومننآمطیزقتلهقگیلاشیدنه‬                                                                                                                                  ‫«منطق» ويليام والاس‬    ‫گشته است‪ .‬از طرف دیگر‪ ،‬متون پژوهشی دربارۀ کتاب «علم منطق»‬                                                      ‫تحقیقهای کمی و کیفی درخشــان هســتند زیرا از رفتار‬
‫اســت که با طرح «واژهپردازیهای جنونآمیز که ذهن را بیهوده برای‬                                                                                                  ‫نسبت به دیگر آثار هگل مانند «پدیدارشناسی روح» بسیار کمترند و و تفســیر مؤلف از منط ‌قاند‪ .‬وضعیت دربارۀ شرحها و تفاسیر منتشر‬                                                                                    ‫سطحی کپیبرداری به دور است‪ .‬این پژوهش که در قالب‬
‫درک چیزی آزار م ‌یدهند و فرســود‌هاش میسازند» مغزهای جوان را‬                                                                                                   ‫شده در زبان فارســی دربارۀ منطق‬                                                                                                                                   ‫اینامــربهارزشمندیاینکتابم ‌یافزاید‪.‬‬         ‫کتاب عرضه شده‪ ،‬دو ویژگی دارد‪ .‬نخست اینکه از صفحه‬
‫مشــوش میکند‪ .‬با وجود این‪ ،‬منطق پایه و اساس کل اندیشۀ هگل‬                                                                                                      ‫هگل از این نیز بدتر اســت‪ ،‬چراکه‬                                                                                                                                  ‫غایت اصلی تیلور از نوشــتار این کتاب این‬     ‫‪ ۱۵۶‬تا ‪ ۱۷۶‬پیشــنهاد اتاق خبر پلتفرمی از فرآیند مصاحبه‬
‫اســت و اگر کســی بخواهد ســایر بخشهای نظام او را به درســتی‬                                                                                                   ‫این آثار علاوه بــر ضعف ترجمه‪ ،‬از‬                                                                                                                                 ‫است که دانشجویان و علاقهمندان به فلسفه‬       ‫عمقی بیرون آمده و به پیشنهاد رسیده است‪ .‬دوم اینکه در‬
‫بشناسد‪ ،‬چار‌های جز مواجهه با متن منطق ندارد‪ ».‬انتشارات ققنوس‬                                                                                                   ‫ضعــف درک و دریافت خود مؤلف‬                                                                                                                                       ‫بتوانند وارد متن کتاب «علم منطق» شوند و‬      ‫فصل هفتم نمونههایی که در دنیا وجود دارد‪ ،‬مورد بررســی‬
‫در زمینۀ هگلپژوهی آثار قابل توجهی را منتشر کرده که علاوه بر کتاب‬                                                                                               ‫از منطق نیز رنج میبرند‪ .‬کتابهای‬                                                                                                                                   ‫از نثر ســخت آن عبور کنند‪ .‬او این کتاب را‬    ‫قرار گرفته اســت‪ .‬وقتی این کتاب را خوانــدم‪ ،‬یاد بوردیو‬
‫حاضرمیتوانبهترجمۀ«مواجه ‌هاینامتعارفبامنطقهگل»نوشتۀ‬                                                                                                            ‫تألیفی به زبان فارســی در این حوزه‬                                                                                                                                ‫با یک مفهوم محوری شرح م ‌یدهد‪ :‬هستی‬          ‫افتادم‪ .‬او میگوید‪ :‬انســان میشود کالا و محصول و برند‬
‫آنجلیکانوتزوباترجمۀحسیننیکبخت‪«،‬هگل»نوشتۀفردریکبیزر‬                                                                                                             ‫نیز از کلیگویی دربارۀ کلیت منطق‬                                                                                                                                   ‫و اندیشه‪ .‬منطق هگل‪ ،‬کتابی بنیادی است‬
‫با ترجمۀ سیدمسعود حسینی‪ « ،‬هگل و پدیدارشناسی روح» نوشتۀ‬                                                                                                        ‫فراتر نم ‌یرونــد و وارد گذارها و پیچ‬                                                                                                                             ‫که به بررسی ماهیت پویا و دیالکتیکی میان‬                      ‫منزلت اجتماعی را تعیین میکند‪».‬‬
‫رابرت استرن با ترجمۀ محمدمهدی اردبیلی‪ -‬سیدمحمدجواد سیدی‬                                                                                                        ‫و تابهای تعیینکننده میان مقولات‬                                                                                                                                   ‫هستی و اندیشــه میپردازد‪ ،‬دو امری که با‬      ‫رضاییان با تقسیمبندی روندی که رسانهها در طول تاریخ‬
                                                                                                                                                               ‫نمیشــوند‪ .‬بنابراین در حال حاضر‬                                                                                                                                   ‫کانت در غایــت جدایی از هم قــرار گرفته‬      ‫طی کردند‪ ،‬گفت‪« :‬از قبل از جنگ جهانی اول تا به امروز‬
   ‫و «فلسفۀ آلمانی» تری پینکارد با ترجمۀ ندا قطرویی اشاره کرد‪.‬‬                                                                                                 ‫بــرای خوانند‌های که تمایل داشــته‬                                                                                                                                ‫بودند‪ .‬کتاب «دیالکتیک هستی و اندیشه در‬       ‫‪ 8‬تغییر باعث شــد‪ ،‬روزنامهنگاری سبکهای خود را پیدا‬
                                                                                                                                                               ‫باشــد برای آشــنایی با منطق هگل‬                                                                                                                                  ‫منطق هگل» در سه بخش اصلی به بررسی‬            ‫کند و به تناســب آن اتاق خبر درســت شد‪ .‬مرحلۀ اول در‬
                                                                                                                                                               ‫اثکترــیاجبدمطیالوعتهخکنصدصعــــمیًا ًلدرگبازیرنۀ‌هاایین‬                 ‫چارلز تیلور‪/۰‬دی‪۸‬تار‪۲‬لجکتمصیفمۀحنزکه‪/‬هطهر‪۰‬هستق‪۵‬ن‪۲‬جیفههویزگا‪/‬اراننتلدتویمشاشارهنادترققنوس‬      ‫مفاهیم کلیدی منطق هگل میپردازد‪:‬‬          ‫قرن‪ ۱۹‬رویدادمحوری‪،‬مرحلۀدومرویدادمحوریبهسمت‬
                                                                                                                                                               ‫به زبان فارســی وجود نــدارد‪ .‬دلیل‬                                                                                                                                ‫بخش اول‪ ،‬هستی‪ :‬در این بخش‪ ،‬مفهوم‬             ‫روایت محوری م ‌یرود‪ .‬جنگ جهانی اول رخ م ‌یدهد و در‬
                                                                                                                                                               ‫اصلی انتخاب بخش مربوط به منطق‬                                                                                                                                     ‫هســتی به عنوان نقطۀ شروع منطق هگل‬           ‫بین جنگ جهانی اول ودوم سبک روزنامهنگاری تشریحی‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                 ‫مورد بحث قرار میگیرد‪ .‬تیلور با تکیه بر آثار‬  ‫شــکل میگیرد‪ ،‬مرحلۀ چهارم پــس از جنگ جهانی دوم‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫سبک روزنامهنگاری توسعه ایجاد میشود‪ .‬در مرحلۀ پنجم‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫بــا ظهور وب‪ ،‬انفجار اطلاعات صــورت میگیرد و متن و‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫صدا و تصویر در یک رســانه کنار هم قرار میگیرد‪ .‬مرحلۀ‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫هفتم رسانههای اجتماعی (سوشیال مدیا) است که در آن‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫به سمت انفجار پیام پرتاب میشــویم‪ .‬در اینجا از سیستم‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫به تلفــن همراه م ‌یرویــم و اکنون در مرحلۀ هشــتم یعنی‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫دادهمحوری هستیم که فکر نمیکنم تا ‪ ۲۰۳۰‬ادامه یابد‪ .‬در‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫هر کدام از این مراحل رســانهها‪ ،‬تحریریه و اتاق خبر خود‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫را داشت ‌هاند‪ .‬تمرکز از عینیگرایی به سمت سوژهگرایی رفته‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫است‪ .‬وارد عصری میشویم که اتاق خبر داریم و مخاطب‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫هم میتواند تولید داشــته باشــد‪ ،‬از طرفــی اخبار جعلی‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫داریــم‪ ،‬همچنین اتــاق خبر باید بــازار را ببیند و در نتیجه‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫(خبرگزاری) رویترز‪ ،‬ســرویس غذا درست کرد و به مدت‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫‪ 8‬ماه این سرویس در صفحۀ اول خبرگزاری جای م ‌یگیرد‪.‬‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫ما نمیتوانیم به نیاز مخاطب بپردازیم و باید دنبال مخاطب‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫بدویم یعنی خواســت مخاطب را انجــام دهیم‪ .‬در نتیجه‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫ســوژه دست بازار است و خبرنگاران تعیینکننده نیستند و‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫نمیتوانند سوژههای نیاز مخاطب را دنبال کنند‪ .‬اتاق خبر‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫این روزها برای کدام افراد است؟ نسل زد هم به ‪ ۲۴‬سالگی‬
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                              ‫رسید و باید به نسل آلفا که متولد‪ ۲۰۱۰‬هستند‪ ،‬توجه کرد‪».‬‬
   1   2   3   4   5   6   7   8