Page 6 - 21-12-1403-1930 Sazandegi
P. 6
تحلیل تحولات اقتصادیتوسعه سال هشتم شماره 1930 06
سهشنبه 21اسفند 1403
6 8 38 دیدگاه :تحلیل اقتصادی
درصد
درصد درصد کمی تا قسمتی بهتر
سهﻢ در تشکیﻞ سرمایه
تورم مازندران افزایش سطح عمومی قیمتها در بازار سهام چه گذشت؟
سهم ساختمان از تشکیل سرمایه ثابت ناخالص در پاییز امسال
اســتان مازندران در فصل پاییز تورم ۶.۲درصدی و نرخ بیکاری از ابتدای فصل پاییز امسال تا پایان آن ،سطح عمومی قیمتها به ۳۸.۵درصد رسیده و در سوی دیگر سهم ماشینآلات قرار مهتاب شهریاری
معادل ۴.۷درصد را تجربه کرده که باعث شــده این اســتان در ۷.۷درصدافزایشیافت هاند.همچنیندرایندورهنرخبیکاری داشته که سهمی معادل ۶۱.۵درصد را به خود اختصاص داده
مطلوبترین وضعیت قرار گیرد .پس از آن ،استان خراسانجنوبی برابر با ۷.۲درصد بوده است .در مقایسه با وضعیت استانها، است.مقایسهنشانم یدهد،ارقامرخدادهدرپاییز۱۴۰۳نسبت گروه اقتصاد
قرار دارد که نرخ تورم و بیــکاری آن به ترتیب ۶.۵و ۴.۷درصد ترکیب نرخ تورم و بیکاری کل کشــور در شرایط مطلوبی بوده به ۱۸سال گذشته رکورد بوده است .به طوری که سهم مسکن
بوده است .استان تهران نیز در فصل پاییز از منظر این دو شاخص است .سه استان مازندران ،خراسا ن جنوبی و تهران به لحاظ از تشــکیل ســرمایه ثابت ناخالص به کمترین ســطح و سهم بورس تهران در ســومین روز هفته معاملات متعادلتری
در شرایط مناســبی بوده چراکه تورم فصلی آن ۶.۶درصد و نرخ نرخ تورم و بیکاری در پاییز امســال در مقایســه با سایر نقاط را نســبت دیروز پشت سر گذاشــت .بهگون های که هم ارزش
بیکاری آن از همه استانها کمتر و معادل ۴.۵درصد بوده است. ماشینآلات به بیشترین سطح از سال ۱۳۸۶رسیده است. معاملات خرد رشــد محسوســی و داشــت هم شاخص کل
کشور در وضعیت مطلوبتری به سر میبردند. 2600واحدی(کمتر از 0.1درصد) افزایش داشته و در نهایت
به ســطح 2میلیون و 724هزار واحدی رسید .اما شاخص
ه موزن و شــاخص کل فرابورس همچنان به روند کاهشــی
خودشــان ادامه دادهانــد و به ترتیب با افــت 0.48و 0.86
ادامهتیتریکدور زدن مقامات درصدی مواجه شــدند .شاخص ه موزن از کف حمایتی 800
هزار واحدی گذر کرد و به تراز 799هزار واحد رسید .آخرین
باری که این نماگر به زیر 800هزار واحد رســیده بود 61روز
پیش در 18آذر ماه بود .شــاخص کل فرابورس هم در سطح
24هزار و 552واحد ثبت شد.
درصد نمادهایی که در بازار ســرمایه امروز مثبت معامله
شدهاندنسبتبهروزگذشتهافزایشداشتهواز 7درصدبه 24
سیاستمدار باید بهگون های سیاســتگذاری کند که بنگاه آزادانه و به گروههای ذینفع ،ب هویژه بنگاههای انحصاری دولتی و شــب هدولتی، چنانکه در چند روز گذشــته بســیاری از رسانهها نوشتند ،رهبر درصد رشد داشت .ازجمله نمادهایی که بیشترین تاثیر مثبت
درستی کار کند تا چرخهای اقتصادی بچرخد اما در کشور ما ،اولی، بهینه تلقی میشــود .موضوع از این قرار است که شرکتهای دولتی انقلاب در بخشــی از بیانات خود به گلایه آقای رئیسی اشاره کردند
دومی را گروگان گرفته است .فرقی نم یکند بنگاه چه اندازهای داشته و خصولتی ،با بهرهمندی از انحصار و نفوذ خود ،نهتنها از بازگشت که برخی از شــرکتهای بزرگ دولتی ارز صادراتی خود را به کشور را بر شاخص کل داشتند ،فملی و وبملت بودند .از سوی دیگر
ارز طفره م یروند بلکه با حفظ این تعارض کنتر ل شــده ،منافع خود برنمیگردانند لذا ایشان برای جبران این تخلف میخواهد آنها را وادار شــکاف بین صف خرید و صف فروش در مقایسه با روز قبل
باشــد و کجای این مرزوبوم برپا شده باشد ،هر کجا چرخی بچرخد را در برابــر فشــارهای خارجی و داخلی تضمیــن میکنند .این در به اجرای پروژههای بزرگ آبی ،پالایشگاهی و نیروگاهی در مناطقی اندکی کمتر شد.
بکانشدـ،ـدسی.امسعـمـتوًما ًلدارحجخمودف راسامدحسیقامستیدماندادراکنهبازسیمانرافکعمآتنر و نقال های کار حالی است که بخش خصوصی ب ه عنوان بخشی که میتواند پویایی از کشور کند .این ایده مورد تایید قرار میگیرد و رهبری چند ماه بعد
سهمی داشته بیشتری به اقتصاد تزر یق کند تحت فشار سیاستهای نابرابر تضعیف هم پیگیر کیفیت اجرای آن میشــوند و مرحوم رئیســی هم گزارشی معاملات بورس تهران در روز دوشــنبه بــا واگرایی میان
میشــود .نتیجه این روند ،تداوم ناکارآمدی در مدیریت منابع ارزی، از اقدامات آن شــرکتها به ایشــان ارائه میکند که از نظر رهبری، رشد اندک شاخص کل و افت شاخص هموزن پیگیری شد.
از فساد سیاســتگذاران است اما سروصدای اولی در جامعه بیشتر افزایش ب یاعتمادی به نهادهای سیاستگذار و تعمیق شکاف میان شــاخص کل که در نیمه نخست معاملات تا سطح 2میلیون
شنیده میشــود .آلودگی دومی هم که بسیار بزرگتر است ،واکنش بخشهای مختلف اقتصاد است .ب ه طور کلی این دوگانگی در رفتار گزارشی مهمل و پوچ ارزیابی میشود.
مردم را برنم یانگیزد .اگر ریالی توســط سیاستمداران جابهجا شود شرکتهای دولتی و فشــار بر بخش خصوصی ،ضرورت بازنگری و 740هزار واحدی نیز پیشــروی کرده بــود؛ در ادامه بازار با
در سیاستهای ارزی و تقویت سازوکارهای نظارتی را بی شازپیش واحد از سقف روزانه بازار 16هزار اعفقزایبنششـعـرینضیههکارددرو نکلهیایتًًتا
مردم بهشدت واکنش نشان م یدهند و خواستار مجازات افراد مرتبط نمایان میکند .بدون اصلاح این ساختارها و رفع تبعیضها ،اقتصاد میلیــون و 724هزار در ســطح 2
هستند اما اگر به واسطه سیاستگذاری غلط هزاران میلیارد تومان از ایرانهمچناندرگیرچرخ هایازناکارآمدیوتعارضهاینرمخواهد Wاین طرح چیست و اقتصاد سیاسی آن چه پیامی دارد؟
بین برود ،هیچکس واکنش نشان نم یدهد. ماند که هزینــه آن را در نهایت مردم و نظام اقتصادی کلان کشــور طرح وادار کردن شــرکتهای بزرگ دولتی به اجرای پروژههای واحدی کار خود را به اتمام رساند.
رشد 0.1درصدی در شاخص کل در حالی رقم خورد که
احمد مشفق ،استاد دانشــگاه ییل در مقال های نشان داده که در پرداخت میکنند. عمرانــی عامالمنفعه ،طرحی اســت که نمونه آن در اســتان کرمان در معاملات امروز ،شــاخص هموزن افت 0.48درصدی را
کشورهای درحا ل توســعه ،سیاســتمداران صاحب قدرت بیشتر اجرا شده و موفقیتها و شکســتهایی هم داشته است .بر اساس
علاقهمند به محافظت از منافع تجــاری افراد خاص «متصل» به Wانحصار چگونه به وجود آمد؟ دواششــــتبههبداولشتــینمدو.ظمثًفا ًلمرایه بشــساونزندددیرا این طرح بنگاههای بزرگ دولتی تجربه کرد و بدین ترتیب نماگر مذکور کانال 800هزار واحدی
مناطق محروم ،فعالیت عمرانی را از دســت داد .شــاخص کل فرابــورس نیــز کاهش0.5
خود هستند و نه صنایع بهطور کلی .به همین دلیل انواع مجوزها را دولت در اقتصاد ما فعال مایشــاء اســت و در همه امور دخالت درصدی را تجربه کرد.
بر اساس روابط شخصی و دوستانه با صاحبان بنگاهها اختصاص میکند و چرخه همه امورات را با منافع سیاسی خود همگرا میکند مدرســه احداث کنند یا هزینه ساخت بیمارستان را متقبل شوند .به
م یدهند .آقای مشــفق این تحقیق را دربــاره بنگاههای اندونزی و اما وقتــی فاجعه رخ م یدهد ،ســمت مدعیان م یایســتد و چهره این ترتیب شــرکتهایی مثل گلگهر و مس سرچشمه پذیرفت هاند که در جریان معــاملات امروز بورس تهران ،ارزش معاملات
قهرمان ضد فســاد میگیــرد .از آنجا که در اقتصاد ما مناســبات بازار سهام رقم 8هزار و 234میلیارد تومان را ثبت کرد و 282
در دوران حضور ســوهارتو در قــدرت انجام داده اما تیو لداریحاکماست،سیاستمدارانبنگاههارادرتیولخودم یدانند در مناطق محروم کرمان بــه فعالیتهای عامالمنفعه میلیارد تومان پول حقیقی نیز از گردونه معاملات خارج شد.
به نظر م یرسد ،نتایج آن به اقتصادهایی نظیر اقتصاد بنابراین بهگون های برخورد میکنند که در مد تزمان حضور در اطراف بپردازنــد و کارهایی هم کردهاند .امــا آنچه در دولت
ایران نیز قابل تعمیم است .اقتصاد ما اقتصادی مبتنی بنگاه ،شــیره جان بنگاه را میمکند .تــا میتوانند آدمهای خود را به آقای رئیســی اجرا شده از یک جهت شباهتی با طرح در پایان بازار نیز 69درصد از نمادها در محدوده ســرخ به
بنگاهتحمیلمیکنندوازآنطرفهموارداتکالا وتکنولوژیبنگاه کار خــود پایان دادند و 31درصد دیگر نمادها نیز ســبزپوش
بر قواعد تیو لداری اســت .در گذشــته گستره زمین را در کنترل میگیرند و هم بر بازارش احاطه پیدا میکنند تا منافعش کرمان ندارد؛ اینکه شــرکتهای دولتی ،که اغلب در بودند .بــا حمایتهایی که در پایان معــاملات امروز صورت
در تیول افــراد قرار میگرفت و امــروز بنگاه در تیول را تأمین کند در نتیجه بنگاه از درون تهی میشــود .اقتصاددانان بر جایگاه صادرکننــده کالا و خدمات فعالیت میکنند،
سیاســتمداران قرار دارد .شما بنگاهی را میبینید که این باورند که بنگاههای دولتی در ایران به شــدت درگیر مناســبات ارز حاصــل از صادرات را به کشــور بازنمیگردانند یا گرفت؛ قیمت برخــی از نمادهای شاخصســاز تا محدوده
مفسدهآمیز شــدهاند .آلودگی بنگاههای ایرانی دو دلیل عمده دارد؛ سقف قیمتی روزانه هدایت شد.
تعدادی کارگر و مقداری ماشینآلات و زمین دارد اما یا ریشــ ه سیاسی دارد یا ریشه سیاســتگذاری .باع ثوبانی اولی، آنطــور که بانــک مرکزی حکم داده به ســامانههای انتقادی که از سوی فعالان بازار سهام به این قضیه وجود
نمیبینید که پشــت این بنگاه بدهبستانهای سیاسی سیاستمدارانتیو لدارهستندکهبنگاههاراحیاطخلوتخودم یدانند تعیین شــده ،واریز نمیکنند .این عدم تمکین نه تنها
زیادی در جریان است .از یکســو ،بنگاه اگر مورد وباع ثوبانیدومی،سیاستگذارانیهستندکهیاآ گاهانهدرخدمت تخلفی آشــکار از قوانین و مقررات ارزی به حســاب داشت این است که بازارساز ابتدا و انتهای بازار اقدام به ایجاد
سیاستمداران آلوده قرار دارند یا ناآ گاهانه و به غلط سیاستگذاری صف خرید تصنعیدر برخیاز نمادهای شاخص بازار میکند
حمایت سیاســتمداری قرار نگیرد ،دریده میشــود میکنند .در همه جای دنیا ارتباط میان سیاستمدار و بنگاه قطع شده میآیــد بلکه بهنوعی ب یاعتنایی و دهنکجی به قواعد تا اوضاع معاملاتی بازار را خوب نشــان دهد؛ درحالی که این
بنابراین برای ادامه حیات خود نیاز به پدرخوانده دارد اما مأموریت اولی(سیاستمدار) رفع موانع دومی (بنگاه) است .یعنی تنظیم شده نظام اقتصادی کشــور تلقی میشود .این
و سیاســتمداران قدرتمند و ذینفــوذ ،پدرخواندگان رفتار همچنین نشا ندهنده ضعف در نظارت و اجرای موضوع هیچ اثر مثبتی بر پرتفوی سهامداران ندارد.
با وجود ســرخپوش بودن 69درصد از نمادهای بازار در
بنگاه هستند. سیاستهای ارزی در ســطح بنگاههای دولتی است پایان معاملات امروز ،شــاخص کل در دامنه مثبت کار خود
وقتــی سیاســتمدار پدرخوانده بنگاه شــود ،همه که به طــور تاریخی از قدرت و نفــوذ قابلتوجهی در
روابطــش را صرف گرفتن رانت بیشــتر بــرای بنگاه ساختار اقتصاد ایران برخوردار بودهاند .عدم بازگشت را به اتمام رســاند و این یکی از بهترین آمارها برای اثبات این
نکتهاستکهشاخصکلآین هایازپرتفویسهامداراننیست
میکنــد .این اتفاق زمین هســاز شــکلگیری انحصار ارز توسط این شــرکتها نه تنها منابع ارزی کشور را و تغییرات این شــاخص را نباید ب ه عنــوان مبنایی برای درک
میشود .از آنجا که در اقتصاد ایران هر بنگاهی بتواند تحت فشــار قرار م یدهد بلکه به تشدید ناترازیهای
چان هزنی کرده و به دولت فشــار بیشــتری وارد کند، اقتصادی ازجمله کاهش عرضه ارز در بازار و افزایش وضعیت سبد سهامداران خرد قرار داد.
طبق اعلام بانک مرکزی با توجه به شرایط اقتصادی پایان
امتیاز بیشتری میگیرد ،بنگاههای دیگر هم در چرخه نرخ ارز دامن م یزند. سال و بازار سهام ،اجرای موضوع انتشار اوراق گواهی طلای
رانت گرفتار میشــوند و به استخدام سیاستمداران رو میآورند چون در مقابل ،بانــک مرکزی که وظیفه تنظیــم و مدیریت بازار ارز
اگر چنین کاری نکنند ،قادر بــه رقابت با بنگاههای تحت مالکیت را بر عهده دارد به نظر م یرســد ،تــوان و اقتدار کافی برای مقابله با بانک مرکزی به سال آینده موکول شد.
پیش از این در ۲۳بهمنماه بانک مرکزی به اســتناد جزء
سیاســتمداران نخواهند بود .به این ترتیب بنگاههای ما در تله فساد آن ،این نایهاندتفخلشفـاـارت دخرودسراطعحمشدتـًًاـ برکرتصاهادرکینندودلگتاین برا نخدارشد.خب هصوجاصیی سوم بند ب ماده ( )۴قانون بانک مرکزی که «طراحی و انتشار
و ز دوبند گرفتار میشــوند و چون قدرت سیاســی را هم پشت سر متمرکز
خود دارند ،مدافع انحصار میشــوند .از آ ن طرف ،سیاستگذار در کرده و آنها را تحت فشــار مضاعف قرار داده اســت تا ارز حاصل انواع اوراق مالی و خریدوفروش آنها و ســایر اوراق بهادار به
منظور مدیریت (کنترل) حجم نقدینگی و اعتبارات» را جزو
کشور ما بهطور مستمر سیاســتهای ران تزا خلق میکند .جز این از صــادرات خــود را به کشــور بازگردانند .این تبعیــض در اعمال اختیــارات این بانک تعریف کرده اســت از برنامه خود برای
مواردی مثل تحریم و ســهمیهبندی ارزی یا تنظیم غیرمنطقی تعرفه سیاستها ،شکافی آشکار میان بخش دولتی و خصوصی ایجاد کرده
باعث گســترش روزافزون اقتصاد غیررسمی م یشود و به مناسبات و به نابرابری در اجرای قوانین منجر شده است .صادرکنندگان بخش انتشار گواهی سکه خبر داد.
این خبر در شــرایطی اعلام شد که به دلیل نوسانات ارزی
ناسالم دامن م یزند .به این ترتیب رقابتی که باید حو لوحوش تولید و خصوصی که اغلب با محدودیتهای بیشتری در دسترسی به منابع و جهش قیمت طلا در بازارهای جهانی ،بهای سکه در بازار
تجارت شکل میگرفت برای دریافت رانت اطلاعاتی و انواع سهمیه و حمایتهای دولتی روب هرو هستند ،ناچارند بار سنگینتر الزامات
ایجاد شــده است .به همین دلیل متاســفانه در کشور ما بنگاه سالم ارزی را تحمل کنند ،درحالی که بنگاههای دولتی از نوعی مصونیت آزاد رکوردهــای جدیدی ثبت کرده بــود و همزمان نیز بانک
مرکزی به منظور مدیریت بازار ،طرح پیشفروش ســکه را در
نمیتواند کار کند و تعداد بنگاههای مســتقل بسیار کم است .هرچه عملی برخوردارند. دستور کار خود قرار داده بود.
بنگاه بزرگتر باشد ،برای بقا نیاز به مراقبت دارد .چه کسانی از کیان این وضعیت ،نمون های بارز از تأثیــر تعارض نرم در اقتصاد ایران
بنگاه مراقبت میکنند؟ سیاستمداران سهامدار بنگاه هستند یا بنگاه، اســت که در ادامه توضیح داده میشــود« .تعارض نرم» اصطلاحی در اطلاعیه بانک مرکزی هدف از انتشــار گواهی سکه را
ایجاد امکان مدیریت ریســک و اطمینانبخشــی در جامعه
سیاســتمداران را به خدمت میگیرد تا حمایتش کنند .منظورم بنگاه اســت که مسعود نیلی ،اقتصاددان برجســته ایرانی ،در تحلیلهای عنوان و تاکید کرده بود که در این طرح ،دارندگان گواهی سکه
کوچک و متوســط نیست ،بنگاههای بزرگ شــرکای پنهان زیادی خود به کار برده و بهطور خاص در چارچوب اقتصاد سیاســی ایران
دارند که در افکار عمومی ،نامی از آنها برده نمیشــود اما از فروش و از آن اســتفاده کرده اســت .این مفهوم به سطحی از تنش یا تعارض امکان فــروش گواهی خود را در هر زمان تا تاریخ سررســید
خواهند داشت.
سود بنگاه سهم برم یدارند. کنترل شــده در روابط بی نالمللی یا داخلی اشاره دارد که برای برخی
