Page 4 - 23-02-1404-1967 Sazandegi
P. 4
تازههای ادب و هنرکافه سال هشتم شماره 1967 04
سهشنبه 23اردیبهشت 1404
بدرقه آخر ویترین:تازههایکتاب
تشییع پیکر شیوا ارسطویی در خانه هنرمندان میانجیسنت حوزوی و روششناسی جدید
نگاهی به درسهایی درباره ظهور اسلام اثر دکتر عباس زریاب خویی
زنی شجاع و جسور مراسم تشییع پیکر شیوا ارسطویی ،نویسنده و شاعر معاصر مستقیم نبوت جلوه دهد .این تلقی ،اگرچه در دورۀ خود کارکرد ط هحسین فراهانی
به سمت قطعه هنرمندان در محل خانه هنرمندان ایران با حضور سیاسی داشت اما بر درک ما از اسلام نخستین ،سایه انداخت.
در ادامه این مراســم که با اجرای رسول رخشا همراه بود ،ناهید افرادی چــون فرخنده حاج یزاده ،حافظ موســوی ،حســین از همی نروست که زریاب ،نگاهی نقادانه به منابع رسمی تاریخ روزنامهنگار
کبیری نیز شــعری خواند .آتوسا زرنگار ،داستا ننویس با بیان اینکه ســناپور ،یغما گلرویی ،محمود معتقدی ،قبــاد آذرآیین ،لیلی اسلام دارد و تلاش میکنــد ،صــدای تاریــخ را از زیرلایههای
شــیوا علاوه بر اینکه نویسنده و شاعر بود ،یک زن بود ،گفت« :او فرهادپور ،محمدحسن شهســواری ،کاوه فولادینسب ،بیژن نامش در میان نسل قدیم دانشگاهیان ،وزنی دارد همسنگ
یک زن بود با تمام دغدغههایی که زنان دارند .شــیوا کوتاه نمیآمد، صفدری ،محمد حسینی ،علیرضا بهنام ،مظاهر شهامت ،احمد مصلحت و سیاست بیرون بکشد. دانش و وقار .دکتر عباس زریابخویی ،تاریخنگار و فیلســوف
میجنگید و شاید در جایی فکر کرد که جنگیدنش ثمری ندارد .او غلامی ،ســامان ارسطو ،آیت دولتشــاه ،کاوه و بهرنگ کیائیان «درسهایی درباره ظهور اسلام» تنها بازگویی تاریخ نیست؛ برجستۀ ایرانی از معدود چهرههایی است که میان سنت حوزوی
در کارهای خیریه پیشقدم بود .شــیوا ارسطویی انسان بود با همۀ بلکه تمرینی اســت برای نگریســتن دقیــق ،خواندن عمیق و و روش علمــی غربی پلی عالمانه زد و در تمام عمر ،دل در گرو
اخلاق خوب و بدش .شــیوا یک زن بود و بهترین رمانش «افیون» و ...برگزار شد. داوری منصفانــه .کتابی اســت برای آنان کــه از تاریخ ،چیزی کتاب و پژوهش داشــت .او که روزگاری در کتابخانه مجلس با
بود که در ایران مجوز نگرفت .نم یدانم تا کی ادامه بدهیم و بنویسیم فراتر از توالــی حوادث میخواهند البته خود زریابخویی هم با سیدحســن تق یزاده دمخور بود و بعدها با بورس بنیاد هومبولت
و مجوز نگیرد .همیشه شاکی بود که کتابهایش در ارشاد میمانند. مرگآجین شد هایم دشواریهای این نوع پژوهش آشناست .او مینویسد ،شناخت راهی آلمان شــد ،در بازگشت به ایران ،از شاخصترین استادان
ما از تاریخنگاری صدر اسلام کامل نیست و برخی منابع اصلی
او زنی شجاع و جسور و خودش بود. فرخنده حاج یزاده ،نویســنده در این مراســم با بیان اینکه شیوا از میان رفت هاند یا طی قرون ،دستکاری شدهاند .او م یداند این تاریخ و فلسفه در دانشگاه تهران شد.
خود را نکشــته بلکه واژههای آینده را کشــته است ،گفت« :حیف کاســتیها ،کار مورخ را دشــوار میکند اما در عین حال بر این از میان آثار پرشــمارش ،کتابی هســت کــه ن هفقط بهخاطر
شیوا معترض بود واژههایی که نتوانســتند در صفحۀ مانیتور بنشــینند و روی کاغذ به نکته پای م یفشــرد که هنوز هم با تحلیل درست ،میتوان از دل محتوای تاریخ یاش بلکه ب هدلیل زمان و مکان نگارشش ،ارزش
کتابی تبدیل شوند ».او با اشاره به آخرین گف توگویشان ،بیان کرد: همین متون نیمبند به درکی روشــنتر رسید .در واقع ،دعوت او ویژهای دارد« :درسهایی درباره ظهــور اسلام» .این کتاب در
صوفیا محمودی ،نویســنده و مترجم نیز گفت« :شیوا معترض «شــیوا به من گفت همیشه تو را بالای قبر دیدیم ،به او گفتم چه کار به تحقیق ،دعوت به نوعی تفکر تاریخی اســت که مدام از خود واقع مجموع ه ســخنران یهای دکتر زریاب در سالهای ۱۳۴۹
بود و اعتراض او در نوشــتن متجلی بــود .او با روش مختص خود کنم ،مرگآجین شدهام .مطمئنم او کنار من ایستاده و میخواهم به او میپرسد :این روایت چرا به این شکل نقل شده است؟ چه کسی و ۱۳۵۰در حســینیۀ ارشاد است .زمانی که تب بازخوانی تاریخ
در واژه اعتراض میکرد و زنهــای قصههایش عصیانگیر و درگیر بگویم ،شیوا دیدی هنوز از شوک داغ روزبه کیائیان (مدیر پخش نشر صدراسلامبالا گرفتهبودوبسیاریتلاشمیکردندآنتاریخرایا
سنت و مدرنیته بودند .شیوا همانطور که دلش میخواست ،زندگی چشمه) خارج نشــده بودیم که به تو رسیدیم .تو رفتی و مرگآجین آن را نوشته؟ برای چه مخاطبی؟ در چه زمانی؟ قدسی و بیخدشه کنند یا یکسره به زیر بکشند ،زریابخویی،
کــرد و از خانه و خانواده دور شــد و با نوشــتن زندگی کرد .شــیوا در روزگاری کــه تاریخنویســی گاه در چنبــرۀ هیجانــات بیهیاهــو اما با تکیــه بر منابع اصیل ،از جای برخاســت و در
عصیانگری عاصی بود که او را با قصههایش بخوانیم نه چند و چون شدنهمی نهاست. ایدئولوژیــک گرفتــار میشــود ،صــدای آرام و محققان ه دکتر
رفتنش ».ســارا افضلی نیز شعری را از طرف عبدالعلی عظیمی که حاج یزاده با اشاره به موضوع خاکسپاری نویسندگان در قطعۀ زریابخویی بیش از هر زمان دیگری شنیدنی است .او ما را به سلسله جلساتی تحلیلی ،روایت خود را ارائه کرد.
برای شیوا ارسطویی سروده بود ،خواند .لیلی فرهادپور هم با تشکر هنرمندان بهشــت زهرای تهران گفت« :برای دفن اجازه نم یدهند تفکری مسئولانه فرامیخواند :تفکری که نه سادهباور است ،نه نگاه او به تاریخ ،نگاهی آلمانیمآب است :دقیق ،منبعمحور،
از محمدمهدی عسگر پور ،مدیرعامل خانه هنرمندان نسبت به اینکه در حالی که قطعه به نام هنرمندان ثبت شده است .این قطعه نیست بدبین .تفکری که تاریخ را چونان میدان نقد ،تحلیل و گف توگو ب یاحساســاتگرایی و ب یجان بداری .آنگونه که از خود کتاب
که به نویسندگان تشــخص م یدهد بلکه خاک اســت که از نامها مینگرد ،نــه ابزار اثبات یا انــکار .کتــاب «درسهایی درباره برمیآید ،زریابخویی خوب م یدانســت که نوشــتن از صدر
مدیران با هنرمندان همکاری نمیکنند ،اعتراض کرد. تشــخص میگیرد و مهم نیست هنرمند کجا خاک شود؛ بلکه مهم ظهــور اسلام» را میتوان به نوعی ادامۀ اثر پیشــین دکتر عباس اسلام ،خاصه جریانات اسلام ،بدون فهم زمینههای سیاســی و
این است چه اثری از خود به جا گذاشته باشد ».او با بیان اینکه شیوا عقیدتی دو-سه ســدۀ پس از آن ،کاری خام و خطرناک است.
ذهنی ژرف و شگرف با قلبی خسته واژههایش را فنا کرد ،افزود« :ای کاش این اتفاق نم یافتاد .شــیوا زریابخویی ،یعنی «زندگی رسو لالله» دانست. او در این سخنرانیها نشان م یدهد چگونه بنیعباس ،برخلاف
ما بزرگ شــدیم ولی عاقل نشدیم و هنوز زنگی از جنون در سر همۀ در آن دوران کــه تحریفات تاریخی و دیدگاههای غیرتاریخی بن یامیه ،تاریخ را ابزار مشروعیت خود قرار دادند و چطور همین
علی قنبری ،شــاعر هم در سخنانی گفت« :امروز آمدیم تا وداع ما هســت ،اگر نبود ،قلم را کنار میگذاشتیم .تو چرا حیف کردی؟ در تلاش بــرای بازنویســی تاریخ اسلام بودنــد ،دکتر زریاب با
کنیم با نویســندهای که ذهنی ژرف و شگرف با قلبی خسته داشت. دقت نظر و براساس منابع معتبر ،این سخنرانیها را با اصرار بر امر ،مسیر تاریخنگاری اسلامی را شکل داد و حتی کج کرد.
یک نویســنده از آســمان نیامده اســت؛ فاصلۀ او با پوچی یک تار نم یدانم چه باید بگویم». اهمیت صحت تاریخی ارائه کرد .پس از بررسی دقیق این کتاب، اوبیپردههشدارم یدهدکهبدونشناساییمنابعوشناخت
موســت اما او با نوشــتن به زندگ یاش معنا میبخشد .زندگی یک خوانند های با ذوق علمی و پژوهشی درمییابد که استاد زر یاب با مناســبات آن دوره ،نتیجــۀ پژوهش چیــزی نخواهد بود جز
گزارشجشنواره تکیه بر منابع معتبر و با ذهن تحلیلی به تجزیه و تحلیل دادههای تحریف؛ محقق باید از وقایع و آرای سیاسی و عقیدتی دو سده
تاریخی پرداخته اســت .تحلیلهای او از تاریخ اسلام نهتنها دور پس از پیامبر آ گاه باشــد تا بتواند دربارۀ نیمسدۀ نخست اسلام
جشن ستارگان از احساســات و جزئینگری اســت بلکه بهطور واضح بر عقل داوری کند .چرا؟ چون همانگونه که زریاب نشــان م یدهد،
آلسلمیانم ایاسـسـتتوارع امسدتًًاتب.راروستناشدپبژهومهناشبعیتااوریکخه میوشتابهحلریولدشقیموقرآخناهان تاریخنــگاری اسلامــی در دورۀ تدوین از آغاز بــا روایتهای
ایران برای اولین بار دو فیلم در بخش مسابقه جشنواره کن دارد تأکید دارد .این اثر ارزشمند به همت علی بهرامیان پیادهسازی و ایدئولوژیک درآمیخته شد؛ و بسیاری از گزارشهای تاریخی،
به ویژه آنچه دربارۀ ســیرۀ پیامبر نوشــته شده ،از فیلتر چنین
تصور میکنیم» اســت .هونگ سانگ-ســو ،نام بزرگ سینمای هفتا دوهشتمین دوره جشنواره فیلم کن با تجلیل از چهرههای فصلبندی شده و منتشر شده است. جهتگیریهایی گذشته است .او ب هروشنی به مرحلۀ عبور از
کرهجنوبی و ســازنده فیلم بلند «در کشوری دیگر» با بازی ایزابل شاخص سینمایی مانند رابرت دنیرو و در عین حال ،نمایش اولین تاریخ شفاهی به تاریخ مکتوب اشاره میکند و تحلیل آن را برای
هوپر که به ارائه فیلمهایش در جشــنواره کن عــادت دارد ،این بار آثار فیلمسازان بااســتعداد از امروز آغاز م یشود .این جشنواره که درسهایی دربارۀ فهم روایتها ضروری م یداند .همچنین هشــدار م یدهد که
نقش داور را بر عهده خواهــد گرفت .همین امر در مورد کارلوس از سهشــنبه ۱۳تا شنبه ۲۴می ( ۲۳اردیبهشت تا ۳خرداد) برگزار ظهور اسلام کلمات در طول زمان دچار تطور معنایی شدهاند و تاریخنگاران،
ریگاداس ،فیلمنامهنویــس ،تهیهکننده و کارگردان ،دریافتکننده میشــود ،بار دیگر میزبان فیلمسازان و بازیگرانی از سراسر جهان خواهناخواه ،روایتهایی را انتخاب یا حذف کردهاند .این کتاب
جوایز متعدد جشنوارهای مانند بهترین کارگردان برای فیلم «پست خواهــد بود که برای نمایش آخرین تولیدات خود روی فرش قرمز دکتر عباس زریاب بــه ما یادآوری میکند که هیچ متــن تاریخی خنثی و بیطرف
تندبراس لوس» در ســال ۲۰۱۲نیز صدق میکند .دیودو حمادی قدم خواهند گذاشــت .امســال برای اولینبار دو فیلم ایرانی «زن خویی نیست و حتی طبری ،بلاذری و اب ناسحاق نیز با نگاه و سلیقه
مستندساز هم که برای آثار متعهدان هاش در زمینه مسائل اجتماعی و بچه» به کارگردانی ســعید روســتایی و «یک تصادف ســاده» به اهتمام علی بهرامیان خود به انتخاب منابع پرداخت هاند .بههمین ســبب اســت که
در جمهوری دموکراتیک کنگو توســط جشنوارههای متعدد تقدیر ساخته جعفر پناهی در بخش مسابقه این دوره از جشنواره حضور نشر نامک زریــاب بارها تأکید میکند ،تاریخ صــدر اسلام را باید از چند
شــده هم در این جمع هســت .همچنین لیلا سلیمانی دیگر عضو دارنــد .فیلم پناهی با مد تزمان ۱۰۵دقیقــه در روزهای ۳۰و ۳۱ ۳۹۸صفحه لایــه واکاوی کرد :لای ه زبانی ،لای ه زمانی ،لایه عقیدتی .تا این
اردیبهشت به نمایش گذاشته میشود« .زن و بچه» ساخته جدید ۴۵۰هزار تومان وجوه از هم تفکیک نشــوند ،هر پژوهش تاریخی در این حوزه
هیات داوران ،نماینده ادبیات فرانسه در این هیات است. سعید روستایی با مد تزمان ۱۳۱دقیقه در نخستین نمایش جهانی
خود در تاریخ ۲۳م ی (دوم خرداد) و از ســاعت ۱۵:۳۰در ســالن در خطر کژفهمی است.
اصلی گرند لومیر جشنواره کن به نمایش گذاشته میشود و دومین در نگاه او ،تاریخنگاری دورۀ عباسیان ،محصول مواجه های
نمایش این فیلم نیز روز ۲۴م ی (ســوم خرداد) در ساعت ۱۲ظهر عقیدتی با گذشته است؛ جریانی که میکوشد ،خلافت را ادامۀ
برنام هریزی شده است .ژولیت بینوش پس از ۹بار حضور در بخش
رقابتی و کسب یک جایزه بهترین بازیگر زن ،امسال ریاست هیات
داوران هفتا دوهشــتمین بخش رقابتی رسمی جشنواره را بر عهده
دارد .ژولیت بینوش پنجمین زن فرانسوی است که سمت ریاست
هیات داوران را بر عهده دارد .در تاریخ جشــنواره ،تنها ۱۲زن این
جایگاه را بر عهده داشــت هاند .در بین اعضای هیات داوران که باید
بهترینهای بخــش رقابتی را انتخاب کننــد ،هالی بری بازیگر و
کارگردان آمریکایی حضور دارد .جرمی اســترانگ بازیگر که برای
بازی در فیلم «کارآموز» در سال ۲۰۲۴بسیار تحسین و نامزد جوایز
اســکار ،گلدن گلوب و بفتا شــد دیگر عضو هیات داوران است.
آلبا رورواچر بازیگــر ایتالیایی که بهتازگی با آنجلینا جولی در فیلم
«ماریا» دیده شــد و برای بازیگری ب هویــژه زیر دوربین خواهرش
آلیس رورواچر ،شناخته شده نیز در این جمع حضور دارد .این تیم
همچنین شامل کارگردانانی مانند پایال کاپادیا از هند ،برنده جایزه
بزرگ هیات داوران ۲۰۲۴برای فیلمش «همه آنچه ما بهعنوان نور
