توسط : ارتش روسیه همزمان با تاکید غرب بر حمایت از اوکراین درحال اجرای عملیات مرکب در مرزهای شمال‌شرقی است
فرشاد گلزاری، گروه بین‌الملل
از ابتدای هفته جاری و دقیقاً زمانی که بسیاری از کشورهای اروپایی تعطیلات خود را پشت سر گذاشته بودند، اخباری از پیشروی ارتش روسیه در نواحی شمال و شمال‌شرق اوکراین منتشر شد که عموماً تمرکز آنها بر منطقه خارکیف و شهرهای اطراف آن بوده است. در این مسیر با نگاهی به معابر ورودی ارتش روسیه همچنین تک‌وپاتک‌هایی که به صورت مرکب (ترکیبی) انجام شده، می‌توان به این جمع‌بندی رسید که نقطه اصلی یا به‌عبارتی منطقه اصلی اجرای عملیات علیه خاک اوکراین را باید منطقه «بلگورود» که در خاک روسیه و به موازات مرزهای اوکراین قرار دارد، دانست. در همین راستا وزارت دفاع روسیه روز شنبه به صورت رسمی اعلام کرد که ارتش این کشور روستاهای «پلتنیوکا»، «اوهیرتسو»، «بوریسیوکا»، «پیلنا» و «استریلچنا» که همگی مستقیماً در مرز با منطقه بلگورود روسیه قرار دارند را تصرف کرده است. همچنین مقامات وزارت دفاع روسیه اظهار کردند که نیروهای روسیه، روستای «کرامیک» در شرق منطقه «دونتسک» که ارتش این کشور آرام‌آرام در ماه‌های اخیر در آن پیشروی داشتند را تصرف کرده‌اند. در همین راستا روزنامه دیلی‌تلگراف در گزارش خود نوشته که منطقه خارکیف از سپتامبر ۲۰۲۲ عمدتاً تحت کنترل اوکراین بوده اما روسیه مدعی است که پنج روستا در منطقه خارکیف اوکراین را تحت کنترل خود درآورده است. در این مسیر منابع خبری ازجمله سه خبرنگار نیویورک‌تایمز در مقاله‌ای مشترک نوشته‌اند که نیروهای روسیه با پشتیبانی جنگنده‌ها، توپخانه و پهپادهای خود در جبهه شمالی اوکراین پیشروی داشتند و حداقل ۹ شهرک و روستا را تصرف و هزاران غیرنظامی را مجبور به فرار کردند.
در این راستا ژنرال کیریلو بودانوف، رئیس سازمان اطلاعات نظامی اوکراین در یک تماس ویدئویی از یک پناهگاه در خارکیف با خبرنگاران روزنامه نیویورک‌تایمز به این موضوع اشاره کرده که «وضعیت در آستانه یک بحران قرار دارد و هر ساعت این وضعیت به سمت وخیم‌تر شدن پیش می‌رود». از نظر نیویورک‌تایمز، ارزیابی تیره‌وتار این ژنرال اوکراینی منعکس‌کننده نظرات سایر افسران اوکراینی در روزهای اخیر بوده است؛ به‌گونه‌ای که چشم‌انداز نظامی کشور درحال تیره‌وتار شدن است. اوکراینی‌ها علاوه بر اینکه در عرصه نیروی انسانی تعدادشان کمتر است با کمبود شدید تسلیحات به ویژه مهمات توپخانه‌ای مواجه هستند و ۶۰.۸ میلیارد دلار تسلیحات از ایالات‌متحده که سه هفته پیش پس از ماه‌ها بن‌بست در کنگره آمریکا تصویب شده بود به سختی وارد اوکراین شده و به نوعی یک خلل در این روند را شاهد هستیم. در این میان ژنرال بودانوف مانند اکثر مقامات و کارشناسان نظامی اوکراینی اعلام کرده که او معتقد است، حملات روسیه در شمال‌شرق اوکراین به دلیل کاهش شدید نیروی انسانی و سربازان اوکراین به نوعی برای منحرف کردن آنها از جنگ در مناطق دیگر است. وی اذعان کرد که این دقیقاً همان سناریویی است که اکنون از سوی روسیه درحال رخ دادن است؛ چراکه ارتش اوکراین در تلاش است تا نظامیان خود را از دیگر مناطق خط مقدم برای تقویت دیوار دفاعی خود در جبهه شمال‌شرق هدایت کند اما دسترسی به پرسنل دشوار بوده و در این مسیر حتی امکان نقل‌وانتقال نیروهای ارتش به دلیل مشکلات لجستیکی کم است. رئیس سازمان اطلاعات نظامی اوکراین با اشاره به درگیری ارتش این کشور با نیروهای روسیه حدود ۱۲۰ مایلی جنوب که روس‌ها در هفته‌های اخیر به آن حمله کردند، می‌گوید که «تمام نیروهای ارتش اوکراین یا در جناح شمال و شمال‌شرقی مشغول نبردند یا در «چاسیو یار» واقع در استان دونتسک درحال نبرد هستند اما ما از هر امکاناتی که در اختیار داریم، استفاده کردیم تا لبه جلویی منطقه نبرد (لجمن) را در جناح‌های مختلف تقویت کنیم اما متاسفانه هیچ نیروی ذخیره‌ای در این راستا نداریم». ژنرال بودانوف ارزیابی می‌کند که نیروهای اوکراینی طی چند روز آینده قادر خواهند بود، خطوط خود را تقویت کرده و جبهه را تثبیت کنند اما او انتظار دارد، روسیه حمله جدیدی را در شمال خارکیف و در منطقه سوم انجام دهد.
در این راستا، پولیتیکو هم گزارش داده که درگیری روز دوشنبه در حومه ووچانسک (شهر کوچکی در مرز اوکراین و روسیه واقع در شمال شرقی خارکیف) به حدی رسیده که جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش روسیه دائم در حال حمله به این منطقه بودند. یکی از نظامیان اوکراینی حاضر در این منطقه گفته است که جنگنده‌های ارتش روسیه هر۲۰ دقیقه، پنج تا هفت بمب را روی این مناطق پرتاب می‌کنند اما مساله این است که بحران انسانی در این مناطق هنوز هم به قوت خود باقی است و همین حالا مشکلات بهداشتی و حتی تامین آب و غذای جمعیتی که مجبور به فرار از مناطق شمال‌شرقی شده‌اند با مشکلات عدیده روبه‌رو است. به گونه‌ای که ووچانسک قبل از جنگ جمعیتی حدود ۱۷۰۰۰ نفر داشت و مقامات محلی در تلاش برای تخلیه ۲۰۰ تا ۳۰۰ ساکنِ باقی مانده بودند و این در حالی است که بیش از ۲۰۰ نفر برای تخلیه این شهر یک شبه درخواست دادند.
موج حمایت از کی‌یف
اینکه روسیه در شرایط فعلی به دنبال چیست و اساساً چرا در این برهه دست به عملیات‌های مرکب اما عمقی آن هم در مرزهای خود با اوکراین زده، موضوعی است که به نوعی نشان می‌دهد، مسکو در شرایط کنونی که فصل سرما پایان یافته و دوره ۶ ساله ریاست‌جمهوری پوتین هم با تغییرات و تحولات زیادی در ساختار نظامی و اقتصادی شروع شده به دنبال آن است که به هر ترتیب بتواند، نوعی از رخنه‌های گاه‌وبیگاه را در خطوط دفاعی اوکراینی‌ها و برای تضعیف روحیه آنها عملیاتی کند. روس‌ها به خوبی بر جبهه‌های نبرد در اوکراین اشراف دارند و می‌دانند که اساساً باید در چه زمانی، در کجا از چه نوع تاکتیک و مهماتی علیه ارتش اوکراین استفاده کرده تا بتوانند آنها را با بحران جدید روبه‌رو کنند. روسیه حتی به خوبی می‌داند که مهمات و تسلیحات غربی به این زودی‌ها وارد کی‌یف نمی‌شود. همچنین به‌رغم فرمان‌های متعدد زلنسکی درخصوص جذب در جبهه‌های نبرد باز هم میزان کمی از نیروهای داوطلب برای پیوستن به صفوف نبرد به ارتش مراجعه کرده‌اند.
در مقابل ایالات‌متحده به عنوان هدایت‌کننده اصلی این پرونده که اتفاقاً رهبری ناتو را هم در دست دارد به خوبی بر این ضعف‌های اوکراینی‌ها اشراف دارد و بر همین اساس است که می‌بینیم روز گذشته سه‌شنبه، آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در سفری از قبل اعلام نشده، وارد کی‌یف شد و با ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهوری اوکراین دیدار کرد. طبق گزارش خبرگزاری آسوشیتدپرس، آنتونی بلینکن در این دیدار اعلام کرده که «برخی از کمک‌های واشنگتن به کی‌یف در راه هستند و مدعی شده که این کمک‌ها تغییر جدی در میدان نبرد اوکراین ایجاد خواهد کرد». او همچنین مدعی شد که «اوکراین آزاد، موفق، قوی و شکوفا بهترین دهن‌کجی به پوتین خواهد بود و در این راستا واشنگتن قاطعانه به لحاظ نظامی و اقتصادی در کنار اوکراین می‌ایستد». در این راستا ویکتور یوشچنکو، رئیس‌جمهور سابق اوکراین در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس که روز سه‌شنبه منتشر شد، اعلام کرد: «کمبود مهمات که نیروهای ضعیف اوکراینی را مجبور به تسلیم شدن و ترک روستاها در خط مقدم می‌کند، متحدان غربی این کشور را نسبت به چشم‌انداز کی‌یف در دفع حملات روسیه نگران کرده است».
اما اتفاقی که به موازات این روند رخ داد و به نوعی باید آن را مهم تلقی کرد، میزبانی سوئد از نشستی با حضور «اولاف شولتس» با محوریت اوکراین بود. فرانس ۲۴ در این خصوص گزارش داد که اولف کریسترسن، نخست‌وزیر سوئد میزبان نشستی با حضور صدراعظم آلمان و نخست‌وزیران کشورهای منطقه نوردیک در استکهلم بود. نخست‌وزیر سوئد با بیان اینکه همکاری کشورهای حوزه «نوردیک» و «بالتیک» اکنون عمیق‌تر از هر زمان دیگری در دنیای مدرن است به افزایش تهدیدهای ادعایی از جانب روسیه اشاره کرد. همچنین صدراعظم آلمان در کنفرانس خبری مشترک با نخست‌وزیر سوئد اعلام کرد که باید سامانه‌های پدافندی بیشتری به اوکراین ارسال کنیم و در این مسیر علاوه بر برلین، سایر کشورهای اروپایی هم باید به سهم خود در این راستا اقدام کنند و تا زمانی که جنگ اوکراین ادامه داشته باشد ما از این کشور حمایت خواهیم کرد. این در حالی است که ریشی سوناک، نخست‌وزیر انگلیس در نشست اندیشکده Policy Exchange صراحتاً به کشورهای غربی هشدار داد که اگر روسیه در اوکراین موفق شود، آنها ممکن است هدف بعدی باشند!
