عدم اقبال به فیلمهای کمدی جدید
نوروز امسال سه فیلم کمدی روی پرده رفت. «دایناسور» به کارگردانی مسعود اطیابی که تا به امروز بیش از ۱۲۱ میلیارد تومان فروش کرده و میتوان آن را یکی از رکوردشکنان امسال دانست. «کوکتل مولوتف» به کارگردانی امیرحسین دوماری که در رتبه سوم جدول فروش پس از «موسی کلیمالله» نشسته است و حدود ۵۰ میلیارد فروخته و «عینک قرمز» به کارگردانی حسین مهکام که نزدیک ۵۰۰ میلیون تومان فروش کرد و به دلیل فروش پایین تقریباً اکران آن به پایان رسیده و فیلم دیگری جایگزین آن شد.
این تفاوت معنادار میان فروش سه فیلم کمدی به خوبی نشان میدهد که هر فیلمی که نام کمدی بر آن گذاشت را نمیتوان از آثار موفق اکران به حساب آورد. مسعود اطیابی که سالهاست فیلمهای کمدیاش در گیشه با استقبال بسیاری مواجه میشوند و هر بار به شکلی رکورد خود را جابهجا میکند، یکی از تواناترین کمدیسازهای فعلی سینمای ایران است. سهگانه «تگزاس»، «دینامیت»، «انفرادی»، «هتل» و … همه از ساختههای او هستند که گیشه خوبی داشتند و در سالی که اکران شدند، رکوردشکن بودند. همه اینها نشان میدهد که او میداند چه جور کمدی باید بسازد که مردم را به سالن بیاورد و گیشهاش خالی نباشد. ساخت فیلم کمدی به مراتب دشوارتر از درام است چراکه به راحتی میتواند تبدیل به فیلمی مبتذل و یا کمدی مسخره شود که نهتنها مخاطب را راضی نکند بلکه در او دافعه ایجاد کرده و او را از رفتن به سینما منصرف کند. درست مثل همان اتفاقی که درباره «عینک قرمز» رخ داد. در این فیلم بازیگرانی مانند حامد بهداد، هادی کاظمی، الناز حبیبی، سروش صحت، نادر فلاح و… بازی میکردند. کاظمی و حبیبی در پرفروشترین فیلم سالهای اخیر یعنی «فسیل» حضور داشتند و احتمالاً مهکام به همین دلیل برای بازی در فیلمش از آنها دعوت کرده بود.
در واقع «عینک قرمز» واجد المانهای اولیه برای جلب توجه مخاطب بود اما به دلیل قصه ضعیف و ناتوانی کارگردانش در ساخت فیلم کمدی به قعر جدول سقوط کرد و در جایگاه آخر فروش اکران نوروزی نشست. شکست این فیلم در گیشه به خوبی نشان میدهد که ساخت فیلم کمدی کار هر کسی نیست و حتی با داشتن بازیگرانی شاخص که مردم آنها را به عنوان بازیگر کمدی هم میشناسند، نمیتوان یک فیلم موفق در اکران و در گیشه ساخت. این فیلم آنقدر ضعیف بود که حتی منتقدان هم نتوانستند از آن دفاع کنند و همه اینها خوشبختانه باعث شد که کارگردانش اعلام کند دیگر فیلم کمدی نخواهد ساخت. مهکام در حالی از تکراری شدن کمدیهای سینمای ایران میگوید که فرمولش در ساخت فیلم کمدی جواب نداده و فروش «عینک قرمز» حتی به یک میلیارد هم نرسید.
او به انتقاد از آثار کمدی پرداخته که غالباً سطحی و سخیف شدهاند با این حال خود هم دست به ساخت کمدی زده که توانایی رقابت با همان کمدیهایی که او آنها را سطحی میداند، ندارد! در مقابل امیرحسین دوماری که اولین تجربه ساخت فیلم کمدیاش را با «کوکتل مولوتف» پشت سر گذاشته آنقدر از ساخت چنین فیلمی ابراز رضایت میکند که میگوید، ساخت این فیلم تجربه شیرینی برایش به همراه داشته و مطمئنا دوباره کمدی خواهد ساخت.
این اظهارات متناقض از دو کارگردانی که فیلمشان همزمان با یکدیگر به اکران درآمده و هر دو اثر هم کمدی بوده، نشان میدهد که چطور فروش یک فیلم میتواند در تکرار یک تجربه موثر باشد. کارگردانی که فیلمش با شکست روبهرو شده دیگر نمیخواهد چنین تجربهای را تکرار کند اما دیگری به شدت به دنبال ساخت دومین فیلم کمدی خود است.
اکران این سه فیلم همزمان با هم و رکوردشکنی یکی از آنها و فروش متفاوت دو فیلم دیگر خیلی چیزها را در سینمای امروز ایران روشن میکند. آنهایی که معتقدند، سایه سینمای کمدی بر سینمای ایران سنگین شده و مجالی برای ساخت و اکران فیلمهای دیگر باقی نمانده با نگاه به این سه فیلم به خوبی متوجه خواهند شد که اگر فیلمی باکیفیت باشد چه کمدی چه درام در گیشه موفق خواهد بود و به صرف کمدی بودن یک فیلم نمیتوان آن را موفق و سایهاش را بر سینمای ایران سنگین دانست.
از سوی دیگر فیلم «رها» که فیلمی درام با موضوع اجتماعی است با وجود بازیگران مطرح و حمایتهایی که اهالی سینما و هنرمندان از آن کردند، تنها ۳۰ میلیارد فروش کرده و این مقدار فروش نشان از این دارد که فیلم اجتماعی با داشتن تمامی المانهای فروش هم نمیتواند و اصلاً نباید با فیلم کمدی مقایسه شود. با همه اینها فیلمی مانند «رها» ۳۰ برابر بیشتر از یک کمدی ضعیف فروخت و روشن کرد که هر فیلمی کمدی نمیتواند، رقیبی مشکلساز برای یک درام اجتماعی باشد.