توسط : هشتادمین سالگرد تسلیم نازی‌ها
هشتمین روز مه سال ۱۹۴۵ تنها چند روز پس از خودکشی هیتلر، آلمان نازی به طور رسمی در مقابل متفقین تسلیم شد و به دنبال آن جنگ جهانی دوم در اروپا پایان یافت و یکی از مهم‌ترین نقاط عطف در تاریخ معاصر جهان رقم خورد. این جنگ بیش از ۵۰ میلیون کشته در جهان بر جای گذاشته بود و بسیاری از کشورهای اروپایی را ویران کرد و پایان آن تاثیر زیادی در جهان داشت. رهبر حزب کمونیست روسیه حالا به مناسبت هشتادمین سالگرد تسلیم آلمان نازی در بیانیه‌ای به نقش پررنگ این کشور در پایان جنگ تاکید کرده و آن را سالگرد پیروزی بزرگ بر فاشیسم نامیده است. سازندگی به همین مناسبت همزمان با مرور این بیانیه به برخی جزئیات تاریخی آن دوران و تاثیر روسیه بر آن پرداخته است.
جهان از چنگال فاشیسم رها شد
شوروی نیروی اصلی در جبهه شرقی و عامل کلیدی در سقوط نظامی آلمان نازی بود و شاید بدون پیروزی‌های ارتش سرخ در قالب نبرد برلین در آوریل آن سال، تسلیم آلمان در آن زمان ممکن نبود. دوم مه پس از سقوط برلین، پرچم شوروی بر ساختمان رایش‌تاگ، پارلمان آلمان برافراشته شد. این کشور که بیشترین تلفات انسانی در جنگ جهانی دوم را داشت و بعد از تسلیم هم تاثیر بیشتری بر این کشور گذاشت؛ بخش شرقی آلمان و برلین را اشغال کرد و تقسیم آلمان و جنگ سرد به دنبال اختلافات میان قدرت‌های پیروز هم از همان زمان آغاز شد. حالا با گذشت ۸۰ سال از آن زمان پراودا، روزنامه رسمی حزب کمونیست اتحاد شوروی بیانیه گنادی زیوگانف، رهبر حزب کمونیست روسیه به مناسبت ۹ ماه مه را منتشر کرده است. در این بیانیه که آزاده اسفندیاری آن را ترجمه کرده، آمده است: سرزمین ما هرگز مانند سال‌های تهاجم هیتلر در معرض چنین خطری قرار نگرفته بود. انبوهی از نیروی فاشیست برای کشتن، نابودی و بردگی خلق‌های ما اقدام کردند. مردم شوروی برای هر وجب از سرزمین مادری خود جنگیدند. نبرد مسکو امیدهای نازی‌ها برای پیروزی در «جنگ برق‌آسا» را نقش بر آب کرد. کمر فاشیست‌ها سرانجام در نبرد بر روی تپه‌های اوریول- کورسک شکسته شد». در بخش دیگر بیانیه از فرماندهان و سربازان کارگر شوروی در این جنگ با عنوان عقاب‌های پیروزی یاد شده و آمده است: «با جشن هشتادمین سالگرد پیروزی بزرگ بر فاشیسم باید ریشه‌های نازیسم را به یاد داشته باشیم. امپریالیسم که «طاعون قهوه‌ای» را به وجود آورد، رویدادی مربوط به گذشته نیست. تصادفی نیست که امروز متحدان سابق ما (در جنگ دوم جهانی) در ائتلاف ضدهیتلر، ما را از فهرست کشورهای پیروز خط می زنند. تلاش‌های بی‌ثمر غرب برای تحریف تاریخ با حقیقت پیروزی ما در هم می‌شکند. مردم جهان فراموش نکرده‌‌اند که چه کسی آنها را در سال ۱۹۴۵ از بردگی و نابودی نازی‌ها آزاد کرد».
پروسه پایان جنگ
سی‌وامین روز آوریل، زمانی که نیروهای متفقین به نزدیکی اقامتگاه هیتلر رسیده بودند و هیتلر با علم به این موضوع، نقشه‌ای که از چند روز پیش برای خودکشی به همراه معشوقه خود داشت را عملی کرد چراکه نمی‌خواست به سرنوشت موسولینی دچار شود. به طور کلی حدود ۵/۱ میلیون سرباز شوروی پایتخت آلمان را محاصره سپس به آن حمله کردند و پیکاری که حالا به نبرد برلین معروف است در دومین روز مه همان سال به پایان رسید. شهر بدون قید‌وشرط به فرمانده ارتش شوروی واگذار شد و فرماندهان دو دسته از ارتش آلمان هم خود را تسلیم نیروهای متفقین غربی کردند. ساعت ۷:۳۵ بامداد هفتمین روز مه یک ستوان آلمانی قبل از بسته شدن شبکه ارتباطی خود «برای همیشه» پیام خداحافظی نهایی را به این شرح ارسال کرد: «سربازان بریتانیایی ساعت ۱۴:۰۰ روز ۶ ماه مه وارد کوکس‌هافن شدند- از این پس تمام ارتباطات رادیویی متوقف خواهد شد- برای همه شما بهترین‌ها را آرزو می‌کنم. توقف مکالمه برای همیشه- بهترین آرزو‌ها- خداحافظ». در مکالمه رادیویی دیگری نیز یک سرباز آلمانی از تمام کسانی که صدای او را در این مکالمه می‌شنوند، درخواست سیگار می‌کند. فردی که در مرکز رادیویی قرار دارد به او پاسخ می‌دهد که «هیچ سیگاری در اینجا وجود ندارد» و برای همه کسانی که صدای او را می‌شنوند، آرزوی موفقیت می‌کند. «تونی کامر» مورخ انگلیسی ارتباطات در این خصوص می‌گوید: «این رونوشت‌ها از مکالمات رادیویی، چهره واقعی افرادی را نشان می‌دهد که در پشت ماشین جنگی قرار گرفته‌اند». ساعتی بعد اسناد و مدارک تسلیم بدون قید‌وشرط تمامی نیروهای مسلح آلمان به متفقین همچنین اسناد تسلیم بی‌قید‌وشرط سربازان آلمانی در نروژ امضا شد. ویلهلم کایتل، نظامی و فیلدمارشال آلمانی هم در نیمه‌شب سند مشابهی را در حضور فرمانده ارتش شوروی امضا کرد که به صراحت تسلیم شدن به نیروهای شوروی را تایید می‌کرد اما سند نهایی تسلیم آلمان و پایان جنگ صبح نهمین روز مه در برلین تحت اشغال شوروی امضا شد. جوزف استالین، رهبر اتحاد جماهیر شوروی توافق‌های اولیه را با چیزی که تصویب کرده بود، متفاوت دانست بنابراین نبرد‌ها یک روز دیگر ادامه یافت و منجر به کشته شدن ۶۰۰ سرباز دیگر در هشتمین روز مه شد.
جشن و پایکوبی
هشتم مه خبر تسلیم آلمان در جبهه‌های غربی، اروپا را تکان داد و پیروزی را جشن گرفتند. ده‌ها هزار نفر از مردم در مرکز شهر لندن تا نیمه‌شب و هنگامی که رعدوبرق و توفان جشن را متوقف کند به پایکوبی ادامه دادند. همان روز چرچیل در پیام رادیویی خود که از رادیو پخش می‌شد، گفت: «ما ممکن است مدت کوتاهی به خودمان اجازه دهیم که شادی کنیم اما نباید یک لحظه زحمت و دشواری‌های پیش‌رو را فراموش کنیم. ژاپن با تمام حرص‌وآز خود همچنان بدون توجه باقی مانده است. اکنون باید تمام توان و منابع خود را وقف انجام وظیفه خود، چه در خانه و چه در خارج از کشور کنیم». جشن در فرانسه یک روز قبل آغاز شده بود. شارل دوگل پیروزی را از آن کشورهای متفق و فرانسه دانست و گفت: «این افتخار ماست که هیچ‌وقت و در هیچ شرایط سختی تسلیم نشدیم». شوروی اما درحالی که ارتش خود را در برلن مستقر کرده بود، توافق تسلیم آلمان را دو روز بعد اعلام پیروزی در فرانسه قبول کرد بنابراین مردم این کشور که تا آن روز حدود ۳۰ میلیون هموطن را از دست داده بودند، دیرتر آتش‌بازی و پایکوبی را شروع کردند. استالین در سخنرانی رادیویی خود به افتخار این پیروزی گفت: «مبارزات دیرینه ملل اسلاو با پیروزی به پایان رسید. شجاعت شما، نازی‌ها را شکست داده است. جنگ به پایان رسیده است». آمریکایی‌ها هم به عنوان ضلع دیگر اجتماع جهانی علیه متحدین، اگرچه کم‌رنگ‌تر اما پیروزی را جشن گرفتند. ترومن همان روز در پیامی مردم آمریکا را خطاب قرار داد و گفت: «باید برای پایان دادن به جنگ تلاش کنیم. برای ما هنوز نیمی از مسیر پیروزی طی شده است».
قدرت‌های جهانی در اکتبر ۱۹۴۵ برای جلوگیری از جنگ‌های آینده، تصمیم به تاسیس سازمانی جهانی گرفتند و بسیاری از رهبران و مقامات نازی هم به جرم جنایات جنگی، نسل‌کشی و جنایت علیه بشریت در دادگاه نورنبرگ محاکمه شدند. مدتی بعد آمریکا طرح مارشال را برای بازسازی کشورهای جنگ‌زده اروپایی آغاز کرد تا همزمان از گسترش کمونیسم جلوگیری شود. سه سال پس از پایان این جنگ هم مهاجرت یهودیان به فلسطین افزایش یافت که در نهایت با حمایت قدرت‌های جهانی اسرائیل تاسیس شد و مناقشه اشغال‌گران یهودی با فلسطینی‌ها هم از همان زمان شدت گرفت که تا همین امروز هم ادامه دارد.
